Η Μπέρτα αγχώνεται και μόνο στην ιδέα πως ο εγγονός της θα απελαθεί από τις αρχές των ΗΠΑ: τα βγάζει πέρα με τα χρήματα που της στέλνει με εμβάσματα.
Ο Ελισέο άφησε πίσω του τη ζωή του πληρωμένου πιστολιού: βοηθά πλέον να επανενταχθούν στην κοινωνία μέλη συμμοριών, στο πλαίσιο προγράμματος ευαγγελικής εκκλησίας.
Οι ζωές τους είναι ανεξίτηλα σημαδεμένες από δυο μάστιγες που πλήττουν την Ονδούρα — τη φτώχεια και τη βία.
Ζητήματα που ελάχιστα απασχόλησαν την εκστρατεία ενόψει των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών που διεξάγονται μεθαύριο Κυριακή σε έναν γύρο, χωρίς ξεκάθαρο φαβορί.
Η εκστρατεία πήρε νέα τροπή αυτή την εβδομάδα, όταν ξάφνου παρενέβη ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ο αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε χωρίς περιστροφές τη σθεναρή υποστήριξή του στον δεξιό υποψήφιο κι επιχειρηματία Νάσρι Ασφούρα.
Συνόδευσε το διάβημα αυτό με σφοδρές υποθέσεις εναντίον των άλλων δυο επικρατέστερων υποψηφίων: της δικηγόρου Ρίξι Μονκάδα, υποψήφιας της κυβερνώσας παράταξης της αριστεράς· και του τηλεοπτικού παρουσιαστή Σαλβαδόρ Νασράλα, προειδοποίησε πως δεν θα μπορούσε να συνεργαστεί με «ναρκωκομμουνιστές».
Για τη Γιουδέρλις Μορένο, 31 χρονών, πλανόδια πωλήτρια στην Τεγκουσιγκάλπα, την πρωτεύουσα της χωρας, η υποστήριξη του κ. Τραμπ στον κ. Ασφούρα είναι «καλό πράγμα». Ευελπιστεί πως έτσι «κόσμος που μεταναστεύει θα μπορέσει να πάει γρήγορα (στις ΗΠΑ) να βρει δουλειά» ώστε να βοηθήσει τις οικογένειες στην πατρίδα.
Αλλά ο Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει να ασκεί πολύ σκληρή πολιτική ως προς τη μετανάστευση: τα σύνορα είναι κλειστά, οι επιχειρήσεις-σκούπες εναντίον παράτυπων μεταναστών συνεχίζονται. Ήδη φέτος απελάθηκαν 30.000 υπήκοοι της Ονδούρας και ανακλήθηκε το καθεστώς προσωρινής προστασίας από την απέλαση άλλων 51.000.
Εμβάσματα
Η Μπέρτα Σιέρα,57 ετών, φοβάται πως ο εγγονός της Τζόσεφ, 21 ετών, θα απελαθεί, παρότι είναι κάτοικος άδειας εργασίας. «Προσεύχομαι στον θεό να μην αφήσει να μου τον απελάσουν», είπε η γυναίκα μαγειρεύοντας ρύζι στο σπίτι της, στη συνοικία Κανταρέρο, στους λόφους της πρωτεύουσας.
Πολλοί στη γειτονιά ζουν χάρη στα εμβάσματα συγγενών που έχουν μεταναστεύσει και βρει δουλειά στις ΗΠΑ. Τα εμβάσματα αυτά αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τρίτο του ΑΕΠ.
Αν επαναπατρίζονταν, η κ. Σιέρα φοβάται πως θα είναι «δύσκολο» για τον εγγονό της να βρει δουλειά στην Ονδούρα, όπου το 60% των 11 εκατ. κατοίκων ζει στη φτώχεια.
Ο Έρικ Βάκα, φοιτητής, 20 ετών, χαίρεται διότι «ο Τραμπ είναι μαζί μας». Αν εκλεγεί ο υποψήφιος της δεξιάς Ασφούρα, κρίνει, θα μπορέσουν οι πολίτες της Ονδούρας να «εξασφαλίσουν βίζες» για να πάνε στις ΗΠΑ.
Η Λιδουβίνα Μαλδονάδο, συνταξιούχος, 61 ετών, είναι αντίθετα δυσαρεστημένη «που ανακατεύτηκε» ο ρεπουμπλικάνος μεγιστάνας στις εκλογές. «Εμείς δεν ανακατευόμαστε σε τίποτα» στις ΗΠΑ, είπε — «και θα ψηφίσω τη Ρίξι».
Στη γειτονική συνοικία της 14ης Ιανουαρίου, από όπου διέρχεται υπαίθριος υπόνομος και όπου περιφέρονται σκύλοι και εκτρεφόμενα πουλερικά, ο Πρεσεντασιόν Νούνιες, 70 χρονών, φτιάχνει σπίτι στο χείλος απόκρημνης πλαγιάς.
Ο γιος του, ο Νταβίντ, δουλεύει χωρίς χαρτιά είκοσι χρόνια στην Καλιφόρνια. Του στέλνει 100 δολάρια τον μήνα. «Εδώ, μου αρκούν για να επιβιώσω», λέει ο διαβητικός χτίστης.
Βίβλοι αντί για σφαίρες
Την Ονδούρα, μια από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής που πλήττονται περισσότερο από τη μάστιγα της βίας, λυμαίνονται οι συμμορίες Barrio 18 και Mara Salvatrucha, που η κυβέρνηση Τραμπ έχει χαρακτηρίσει «ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις».
Μέλος ευαγγελικής εκκλησίας, ο Ελισέο Πινέδα, 29 ετών, πρώην μέλος της Barrio 18, με τατουάζ στο στήθος, στα χέρια και στην πλάτη, πλέον είναι αφοσιωμένος στην επανένταξη «ψυχών» στην κοινωνία, μεταμελημένων συμμοριτών.
«Ο ρόλος μου ήταν αυτός του εκτελεστή. Αυτή ήταν η ζωή μου», λέει με τη βίβλο στο χέρι μέσα σε ναό στην περιφέρεια της πρωτεύουσας.
Στον χώρο λατρείας υπάρχουν κι άλλοι πρώην δολοφόνοι, πλέον μεταμελημένοι, διαβεβαιώνει ο πάστορας Κάρλος Σεράτο, 58 χρονών, που ανήκε κι αυτός άλλοτε στη συμμορία προτού εγκαταλείψει τη ζωή του εγκλήματος κι ιδρύσει εκκλησία το 2007. Διαβεβαιώνει πως στην εκκλησία του είναι ευπρόσδεκτα μέλη της Mara Salvatrucha, παρότι πρόκειται για ορκισμένους εχθρούς της οργάνωσης στην οποία ανήκε.
Στον δρόμο προς την κοινωνική επανένταξη λέει πως βρίσκεται ο Ερίξον Λάρα, 36 ετών, που είχε ενταχτεί σε συμμορία στην εφηβεία του και φυλακίστηκε δυο φορές.
Προτού αρχίσει η λειτουργία, στηλιτεύει το γεγονός ότι στην Ονδούρα δεν υπάρχουν προγράμματα επανένταξης κακοποιών, ώστε «να μπορέσουν να ξαναγίνουν χρήσιμοι για την κοινωνία».
Κανένα από τα προεκλογικά προγράμματα των βασικών υποψηφίων δεν περιέχει τέτοια φιλοδοξία.
ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ
