Η Oksana Ostapenko ήταν 12 ετών και αντιμετώπιζε τον θάνατο από την πείνα όταν ένας ξένος έσωσε τη ζωή της, παίρνοντάς την στην οικογένειά του και μοιράζοντας τα τελευταία από τα τρόφιμά τους μαζί της.
Σε ηλικία 97 ετών, η φωνή της έτρεμε όταν θυμόταν το τρομερό λιμό που έπληξε τη χώρα της τη δεκαετία του 1930 λόγω πολιτικών που επιβλήθηκαν από τον Ιωσήφ Στάλιν.
“Ήρθαν και μας πήραν όλα τα σιτηρά μας”, είχε δηλώσει το 2018 η Ostapenko στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP).
Οι αξιωματικοί της μυστικής αστυνομίας του Σταλιν (NKVD), συνέλαβαν επίσης τον πατέρα της, ο οποίος καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια σε γκούλαγκ στη βόρεια Ρωσία επειδή ήταν ιδιοκτήτης γης.
Η μητέρα της Ostapenko αφέθηκε μόνη της να φροντίσει πέντε παιδιά, καθώς οι αρχές κατάσχεσαν όλες τους τις προμήθειες.
Η μητέρα της δεν είχε άλλη επιλογή παρά να στείλει τον Oksana για να ζήσει με μια άλλη οικογένεια σε ένα χωριό κοντά στο Kozliv, περίπου 60 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Κιέβου, ελπίζοντας ότι η κόρη της θα επιστρέψει μόλις περάσει ο λιμός.
Αλλά λίγες εβδομάδες μετά την αποχώρηση του κοριτσιού, η μητέρα και ο μικρότερος αδελφός της πέθαναν από την πείνα.
Η μητέρα της “ήρθε να δει πώς ήμουν … στη συνέχεια επέστρεψε στο χωριό της, και αργότερα μου είπαν ότι είχε πεθάνει”, σημειώνει η Ostapenko καθώς κάθεται στο διαμέρισμα του Κιέβου που μοιράζεται τώρα με την κόρη της.
– «Γενοκτονία» –
Ο λιμός – γνωστός ως “Γολομοντορ” εξακολουθεί να συζητείται μεταξύ των ιστορικών. Το Κίεβο εκτιμά τον αριθμό αυτών που έχασαν τη ζωή τους σε περίπου τέσσερα εκατομμύρια, ή το 13% του συνολικού τότε πληθυσμού. Άλλες πηγές ανεβάζουν αυτό τον αριθμό στα επτά εκατομμύρια. Ο Μεγάλος Λιμός της Ουκρανίας (1932-1933) ή Γολoντομόρ υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες εθνικές καταστροφές στη σύγχρονη ιστορία της Ουκρανίας που συνοδεύτηκε από το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων.
Το Κίεβο το χαρακτηρίζει ως γενοκτονία κατά του ουκρανικού λαού από το καθεστώς του Στάλιν, που αποσκοπούσε ειδικά στην εξάλειψη της αγροτικής τάξης της χώρας. Περισσότερες από 15 χώρες αναγνωρίζουν αυτή την άποψη των γεγονότων.
Τώρα δεκάδες ιστορίες όπως της Ostapenko έχουν συγκεντρωθεί σε ένα βιβλίο που δημοσιεύθηκε για να συμπέσει με την 85η Ημέρα Μνήμης του Γολόμοντορ που έχει οριστεί για τις 24 Νοεμβρίου κάθε χρόνο.
Το βιβλίο “Η ανθρωπότητα σε μια απάνθρωπη εποχή” εστιάζει στους ανθρώπους που έσωσαν άλλους από τη πείνα. Συγκεντρώνει μαρτυρίες από τους δασκάλους, επικεφαλείς κολεκτιβοποιημένων φαρμών και απλών χωρικών που με τα λιγοστά τρόφιμα που τους είχαν απομείνει, βοήθησαν συνανθρώπους τους να επιβιώσουν.
Ο σωτήρας της Ostapenko ήταν ο Yegor Kryvenko, του οποίου η εργασία ως μηχανικός σε ένα τοπικό μύλο του επέτρεψε να εξασφαλίσει επιπλέον αλεύρι για την οικογένειά του.
«Συνάντησα καλούς ανθρώπους», δήλωσε ο Όσταπενκο για τον Kryvenko, πατέρα δύο παιδιών που προσφέρθηκε να την φροντίσει όταν η μητέρα της δεν μπορούσε πλέον να την ταΐσει. “Μοιραστήκαμε όλα όσα είχε αποθηκεύσει, μέχρι το τελευταίο γραμμάριο”.
«Πρέπει να μοιραστεί», θυμήθηκε τον Kryvenko να λέει, καθώς μοίραζε μερικές δεκάδες μικρές πατάτες μεταξύ της και των δικών του παιδιών. Αυτό θα ήταν σχεδόν όλο το φαγητό που θα έβλεπαν για αρκετές εβδομάδες.
“Και όταν οι (κατασχεμένοι) σπόροι φορτώθηκαν στα βαγόνια, και μικροποσότητες διασκορπίζονταν (από τον άνεμο) θα πήγαινα να τον μαζέψω για να το φέρω στο σπίτι”, αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο Volodymyr Tylischak, ένας από τους συγγραφείς του βιβλίου για την επέτειο, δήλωσε ότι πολλοί από εκείνους που βοήθησαν άλλους, καταδικάστηκαν σε πολυετείς ποινές φυλάκισης. Κάποιοι από αυτούς τόλμησαν να συγκεντρώσουν σοδειές και να τις παραδώσουν στους αγρότες, ενώ άλλοι μυστικά διοργάνωναν γεύματα για παιδιά στα σχολεία. “Ακόμη και στις πιο δύσκολες συνθήκες υπήρχαν εκείνοι που είχαν το θάρρος να αντισταθούν”, δήλωσε ο Tylischak.
«Έσωσαν μια ή περισσότερες ζωές, καμιά φορά ολόκληρες κοινότητες, ανάλογα με τις ευκαιρίες που είχαν», δήλωσε η Viktoriya Yaremenko, ιστορικός που εργάστηκε επίσης στο βιβλίο. «Κάθε ιστορία είναι ένα κατόρθωμα και μπορείτε να το καταλάβετε μόνο εάν εντρυφήσετε σε αυτά τα φοβερά χρόνια».
Πρώτη δημοσίευση 24/11/2018
Διαβάστε επίσης
Η γενοκτονία 7.000.000 Ουκρανών από τον Στάλιν τη περίοδο 1932-33
