HMS Hermes: Η ναυαρχίδα των Βρετανών στα Φώκλαντς θα γίνει ξυραφάκια και δίκυκλα…

Η Αυτοκρατορία αντεπιτέθηκε για την ανακατάληψη των Φώκλαντς έχοντας αυτό το πλοίο επικεφαλής της Δύναμης Κρούσης. Το αεροπλανοφόρο HMS Hermes, έπειτα από 25 χρόνια υπηρεσίας με το Βασιλικό Ναυτικό και με πολεμική δράση στο ενεργητικό του, ύψωσε μετά την πώλησή του το 1986 ινδική σημαία και έγινε το INS Viraat (R22) υπηρετώντας από το 1987 έως τον Μάρτιο του 2017 οπότε και αποσύρθηκε οριστικά. Παρά τα σχέδια για την μετατροπή του σε πλωτό Μουσείο στο Μουμπάϊ και την κινητοποίηση Βρετανών για την σωτηρία του, τώρα το περιμένει ένα άδοξο τέλος στο διαλυτήριο.

Σύμφωνα με ινδικά και βρετανικά δημοσιεύματα, το μέταλλο από το εμβληματικό αεροπλανοφόρο θα χρησιμοποιηθεί για μοτοσυκλέτες και ξυραφάκια, μια κατάληξη ανάρμοστη για ένα πλοίο με την δική του ιστορία. Το HMS Elephant, όπως ονομαζόταν αρχικά, άρχισε να ναυπηγείται από την Vickers-Armstrong τον Ιούνιο του 1944 ωστόσο ο πόλεμος τελείωσε πριν ολοκληρωθεί. Μετά την καθέλκυσή του τον Φεβρουάριο του 1953 παρέμεινε ημιτελές έως το 1957. Όταν αποφασίστηκε η ένταξή του στο Βασιλικό Ναυτικό, αποπερατώθηκε και εντάχθηκε σε υπηρεσία τον Νοέμβριο του 1959 μετονομασθέν σε HMS Hermes (R12).


Για το 23.000 τόννων (28.000 έμφορτο) αεροπλανοφόρο, το τελευταίο της κλάσης Centaur, η μεγάλη του στιγμή ήταν η εκστρατεία στον Νότιο Ατλαντικό το 1982 για την ανακατάληψη των Φώκλαντς. Από το κατάστρωμά του, ελικόπτερα Sea King, μαχητικά Sea Harrier FRS.1, Harrier GR.3 της RAF και Commandos πραγματοποίησαν μερικές από τις πιο δύσκολες αποστολές του πολέμου, συχνά υπό οριακές καιρικές συνθήκες.


Ειδικά τα εννέα Sea King HAS.5 του 826 Naval Air Squadron που μετέφερε το HMS Hermes πετούσαν συνεχώς ανθυποβρυχιακές εξόδους. Από την αναχώρηση του πλοίου από την νήσο Ascension τον Απρίλιο μέχρι την παράδοση των Αργεντινών, η συγκεκριμένη Μοίρα είχε τουλάχιστον τρία ελικόπτερα διαρκώς στον αέρα για την προστασία των πλοίων της Task Force.

Η θριαμβευτική επιστροφή του στο Πόρτσμουθ ήταν αντάξια των βρετανικών ναυτικών παραδόσεων όμως δεν υπήρχε πια χώρος γι’ αυτό στο Ναυτικό καθώς η διάλυσή του είχε αποφασιστεί λίγο πριν ξεσπάσει η κρίση των Φώκλαντς. Τελικά γλύτωσε το διαλυτήριο για να πωληθεί στην Ινδία έναντι 465 εκατ. δολαρίων.

Το ινδικό Ναυτικό το ενέταξε σε υπηρεσία με το όνομα Viraat («Γίγαντας» στα σανσκριτικά) τον Μάρτιο του 1987, εξοπλισμένο με αεροσκάφη Sea Harrier FRS.1, ελικόπτερα HAL Chetak (Aérospatiale Alouette III κατασκευασμένα κατόπιν αδείας από την Hindustan Aeronautics Limited) και ανθυποβρυχιακά Sea King. Στα 29 χρόνια υπηρεσίας του υπό ινδική σημαία υπέστη συνολικά πέντε μείζονες εκσυγχρονισμούς. Ώσπου το υψηλό κόστος λειτουργίας/συντήρησης και η ένταξη στον Στόλο το 2013 του σοβιετικής ναυπήγησης INS Vikramaditya (το κλάσης Κίεβ «Μπακού», μετονομασθέν το 1991 σε «Ναύαρχος Γκαρσκόφ») σήμαναν την ώρα για το τελευταίο του ταξίδι.

Τον Φεβρουάριο του 2016 το αεροπλανοφόρο απέπλευσε για ύστατη φορά ιδία δυνάμει και τον επόμενο χρόνο διεγράφη οριστικά από την δύναμη του ινδικού Ναυτικού, έχοντας περάσει εξήντα χρόνια στην θάλασσα και έχοντας διανύσει αποστάσεις που ισοδυναμούν με 27 φορές τον περίπλου της Γης. Οι σκέψεις για την μετατροπή του σε πλωτό υπερπολυτελές ξενοδοχείο ή σε ναυτικό Μουσείο δεν καρποφόρησαν καθώς κανείς επενδυτής δεν έδειχνε πρόθυμος να διαθέσει περίπου 80 εκατ. λίρες που απαιτούσε ένα τέτοιο εγχείρημα, πέραν των θεμάτων δημόσιας ασφάλειας. Την 1^η Ιουλίου 2019 το υπουργείο Άμυνας αποφάσισε να διαλυθεί για scrap.

Τα νέα της επικείμενης διάλυσής του προκάλεσαν συναγερμό στην Βρετανία. Πολλοί που είχαν υπηρετήσει σε αυτό, αναμεσά τους και βετεράνοι των Φώκλαντς, πρότειναν την διενέργεια εράνου για την συγκέντρωση ποσού με σκοπό την αγορά και την διατήρηση του ιστορικού πλοίου. Για κάποιους το παλιό αεροπλανοφόρο είναι «σαν το σπίτι τους». Όμως τα χρήματα που απαιτούνται είναι αρκετά –περίπου 15 με 20 εκατ. λίρες.

Ήδη γίνονται κρούσεις στην βρετανική κυβέρνηση, σε πιθανούς επενδυτές και Μουσεία για την σωτηρία του. «Το πλοίο είναι σε καλή κατάσταση, ένα βάψιμο θέλει μόνο» υποστηρίζει ο Άντυ Τρις, ένας από αυτούς που υπηρέτησαν στο HMS Hermes και η ψυχή της εκστρατείας για την επιστροφή του στην Βρετανία. Άλλοι είναι λιγότερο αισιόδοξοι. «Πολλά πλοία που πολέμησαν στα Φώκλαντς κατέληξαν ξυραφάκια. Πραγματικά είναι κρίμα» λέει απογοητευμένος ο Κρις Πέρσελλ, βετεράνος της εκστρατείας του Νοτίου Ατλαντικού. «Είναι πολύ λυπηρό που το Hermes δεν μπορεί να σωθεί. Όμως δείχνει σχεδόν αναπόφευκτο…»
Αλέξανδρος Θεολόγου