Η νοτιοκορεατική ναυπηγική βιομηχανία αποτελεί μια από τις πλέον εντυπωσιακές ιστορίες τεχνολογικής ανόδου, των τελευταίων τριών δεκαετιών. Ειδικά στα υποβρύχια, χτίζοντας πάνω σε διαρκή επενδυτική στρατηγική, ισχυρή κρατική υποστήριξη, βαθιά συνεργασία με τη γερμανική TKMS και μεταφορά τεχνογνωσίας, η Νότια Κορέα πέρασε από την παραγωγή υποβρυχίων Type 209 κατόπιν άδειας, στη δημιουργία μιας πλήρως εθνικής βιομηχανίας τέτοιων σκαφών.
Το 2024, η Hyundai Heavy Industries (HHI) παρουσίασε την οικογένεια συμβατικών υποβρυχίων HDS (Hyundai Diesel-electric Submarine), η οποία περιλαμβάνει το παράκτιο HDS-800, το μεσαίο HDS-1500 και το μεγάλο HDS-2300. Οι τρεις αυτές εκδόσεις αποτελούν διαφορετικά μεγέθη της ίδιας σχεδίασης, με ξεχωριστές επιχειρησιακές φιλοσοφίες, προσαρμοσμένες σε ποικιλία επιχειρησιακών απαιτήσεων και δημοσιονομικών δυνατοτήτων — από μικρά ναυτικά με περιορισμένες αποστάσεις περιπολίας, μέχρι μεγάλες δυνάμεις που επιδιώκουν στρατηγική κρούση.
Από τη στιγμή της παρουσίασής του, το HDS-2300 ξεχώρισε ως το πιο τεχνολογικά προηγμένο και εξαγωγικά ισχυρό. Το υποβρύχιο προτάθηκε επίσημα για τα προγράμματα της Πολωνίας, του Περού, καθώς και σε Ινδονησία, Μαλαισία, Χιλή και Φιλιππίνες ενώ εμφανίζεται και ως υποψηφιότητα για τη χώρα μας. Μάλιστα τον Οκτώβριο του 2024 η σχεδίαση απέσπασε “Approval in Principle” από τους νηογνώμονες DNV και Korean Register, γεγονός κομβικής σημασίας, καθώς αποδεικνύει ότι είναι τεχνικά ασφαλής και έτοιμη για ναυπήγηση χωρίς δομικές αλλαγές. Για την παγκόσμια αγορά ναυτικών εξοπλισμών, η πιστοποίηση αυτή λειτουργεί ως διαβεβαίωση αξιοπιστίας, μειώνοντας το επενδυτικό και επιχειρησιακό ρίσκο (για όσους σπεύσουν να τονίσουν πως το υποβρύχιο είναι μόνο “σχέδιο”).
Με μήκος 73 μέτρα, πλάτος 8,5 μέτρα και ύψος 14,4 μέτρα, το HDS-2300 είναι εμφανώς μεγαλύτερο από τα ελληνικά Type 214HN, αλλά ελαφρύτερο από το επίσης νοτιοκορεατικό, KSS-III, κλάσης Dosan Ahn Changho. Σίγουρα δεν είναι μικρό, καθώς το εκτόπισμά του ανέρχεται σε περίπου 2.300 τόνους στην επιφάνεια και 2.550 έως 2.620 τόνους σε κατάδυση, ανάλογα με την επιλογή εξοπλισμού, αισθητήρων και αν τοποθετηθεί σύστημα κατακόρυφης εκτόξευσης πυραύλων (μια επιλογή που φημολογείται).
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, η Hyundai υπολογίζει μέγιστο βάθος επιχειρησιακής κατάδυσης που υπερβαίνει τα 250 μέτρα και δοκιμαστική αντοχή κύτους σε πιέσεις αντίστοιχες βάθους άνω των 400 μέτρων, ενδεικτικό της μεταλλουργικής εξέλιξης που έχει επιτευχθεί στην κορεατική αμυντική βιομηχανία. Η ταχύτητα στην επιφάνεια κυμαίνεται στους 10 με 12 κόμβους, ενώ σε κατάσταση κατάδυσης μπορεί να ξεπεράσει τους 20. Αντιθέτως, σε λειτουργία AIP μειώνεται στους 6 με 8 κόμβους, επιτυγχάνοντας το χαμηλότερο δυνατό ακουστικό ίχνος για επιχειρήσεις αποφυγής εντοπισμού.
Χάρη στον συνδυασμό AIP και μπαταριών ιόντων λιθίου, η αυτονομία του HDS-2300 συγκαταλέγεται στις κορυφαίες της κατηγορίας. Το υποβρύχιο αναφέρεται με δυνατότητα πλου άνω των 10.000 ναυτικών μιλίων στην επιφάνεια και παραμονής σε κατάδυση που μπορεί να ξεπεράσει τις 20 ημέρες χωρίς πρόσβαση σε εξωτερικό αέρα. Το στοιχείο αυτό αποκτά ιδιαίτερη επιχειρησιακή αξία στον Ινδο-Ειρηνικό, όπου μεγάλες αποστάσεις, πολύωρες παρακολουθήσεις, ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις και παρατεταμένες περιπολίες θεωρούνται ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Παράλληλα, τα ναυτικά της Μεσογείου, και ιδίως το Ελληνικό, αναγνωρίζουν ότι οι παρατεταμένες επιχειρήσεις χαμηλής παρατηρησιμότητας αποτελούν κομβικό παράγοντα αποτροπής, καθώς τα ελληνικά υποβρύχια το 2020 “εξαφανίστηκαν” για μήνες.
Το HDS-2300 χρησιμοποιεί σύστημα ανεξάρτητης από τον αέρα πρόωσης τύπου PEM υδρογόνου-οξυγόνου, ισχύος περίπου 300 kW, το οποίο αποτελεί προϊόν εξέλιξης της τεχνολογίας Siemens που χρησιμοποιείται στα Type 214. Οι Κορεάτες, ενσωμάτωσαν βελτιώσεις στη διαχείριση θερμότητας, τη συμπίεση οξυγόνου, την αποθήκευση υδρογόνου και τη μείωση του θορύβου. Το σημαντικότερο όμως πλεονέκτημα αφορά τη συμβατότητα για ένα ναυτικό που ήδη διαθέτει Type 214 και μπορεί να υποστηρίξει υποβρύχια HDS-2300, χωρίς ανάγκη δημιουργίας νέας υποδομής (όπως το ΠΝ).
Οι μπαταρίες ιόντων λιθίου αποτελούν ένα εξελιγμένο τεχνολογικό χαρακτηριστικό του HDS-2300. Η χρήση τους στο πρόγραμμα KSS-III Batch-II απέδειξε ήδη ότι το τεχνολογικό ρίσκο έχει περιοριστεί, ενώ η Hyundai διαθέτει πλέον δική της γραμμή παραγωγής. Σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μολύβδου-οξέος που εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στα Type 214HN, παρέχουν έως 70% μεγαλύτερη ενεργειακή χωρητικότητα, ταχύτερη φόρτιση, μειωμένο βάρος και σημαντική επιχειρησιακή ευελιξία. Καθώς μειώνουν το χρόνο “αδιακρισίας” στην επιφάνεια, και αυξάνουν την ταχύτητα σε κατάδυση, είτε για καταδίωξη είτε για απομάκρυνση από απειλή ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων.
Στον τομέα των ηλεκτρονικών και αισθητήρων, το HDS-2300 παρουσιάζει ίσως τη μεγαλύτερη διαφοροποίηση έναντι των παλαιότερων ευρωπαϊκών υποβρυχίων. Η ψηφιακή, ανοικτή αρχιτεκτονική επιτρέπει ευκολότερη ενσωμάτωση συστημάτων τρίτων χωρών, μειώνοντας την τεχνολογική εξάρτηση και δημιουργώντας ευνοϊκότερο περιβάλλον εξαγωγών. Το σύστημα διαχείρισης μάχης Integrated Combat Management System (ICMS) της Hanwha Systems χρησιμοποιεί οπτικές ίνες, αποκεντρωμένη αρχιτεκτονική επεξεργασίας και εξελιγμένους αλγόριθμους σύντηξης δεδομένων, προσφέροντας ακριβέστερη επιχειρησιακή εικόνα και ταχύτερη λήψη απόφασης. Ενώ το σόναρ της LIG Nex1 περιλαμβάνει παθητική και ενεργή διάταξη στην πλώρη, πλευρικές διατάξεις, συρόμενο αισθητήρα χαμηλής συχνότητας και προηγμένα συστήματα πρόγνωσης υδροακουστικών παραμέτρων, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία σε πολύπλοκα περιβάλλοντα όπως το Αιγαίο όπου η διάθλαση ήχου, τα θερμοκλινή και τα υποθαλάσσια μορφολογικά χαρακτηριστικά δυσκολεύουν τον εντοπισμό.
Ο οπλισμός του HDS-2300 είναι ευέλικτος. Οι έξι σωλήνες τορπιλών των 533 χιλιοστών μπορούν να χρησιμοποιήσουν ευρωπαϊκές, κορεατικές ή άλλες τορπίλες, ενώ η συνολική χωρητικότητα των 20 όπλων επιτρέπει επιχειρήσεις μεγάλης διάρκειας.
Οικονομικά, το HDS-2300 τοποθετείται ανταγωνιστικά. Το κόστος εκτιμάται περίπου στα 600 εκατομμύρια ευρώ. Οπότε εμφανίζεται πολύ φθηνότερο από το KSS-III, που φθάνει το 1,5 δις. Η Hyundai, έχοντας ήδη αποδείξει την ικανότητά της σε ναυπηγήσεις με μεταφορά τεχνολογίας, προσφέρει επίσης παραγωγή σε ναυπηγεία της χώρας-πελάτη, μειώνοντας το συνολικό κόστος κύκλου ζωής, αυξάνοντας την τοπική βιομηχανική συμμετοχή και ενισχύοντας στρατηγικά την αυτονομία της χώρας.
Μια πιθανή ελληνική επιλογή
Κάπου εδώ θα πρέπει να γίνει και η σύγκριση με τα ελληνικά Type 214HN, μια σύγκριση κρίσιμη για την αξιολόγηση των πιθανών νέων υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού. Το ΠΝ διαθέτει τέσσερις σύγχρονες μονάδες Type 214, καθώς και το εκσυγχρονισμένο «Ωκεανός» Type 209/1500 AIP. Τα 214HN παραμένουν εξαιρετικά αθόρυβα, αποδοτικά και επιχειρησιακά αποτελεσματικά, αποτελώντας κορυφαία πλατφόρμα στην Ανατολική Μεσόγειο. Με εκτόπισμα περίπου 1.860 τόνων σε κατάδυση, μήκος 65 μέτρων και AIP Siemens PEM, αποτελούν την απόλυτη ενσάρκωση της «γερμανικής σχολής υποβρυχίων», δηλαδή της φιλοσοφίας όπου η χαμηλή παρατηρησιμότητα, η ενεργειακή αυτονομία, η αντοχή, η εργονομία και η αξιοπιστία έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από το μέγεθος ή τον όγκο οπλισμού. Το HDS-2300 ακολουθεί αυτή τη σχεδιαστική φιλοσοφία, διότι αποτελεί απότοκο της γερμανικής τεχνολογικής κληρονομιάς.
Να πούμε εδώ πως η σχέση TKMS – HHI αποτελεί ένα από τα ενδιαφέροντα παραδείγματα μεταφοράς τεχνολογίας. Η Νότια Κορέα ξεκίνησε κατασκευάζοντας Type 209 κατόπιν άδειας, προχώρησε σε κατασκευή Type 214, απέκτησε άδεια παραγωγής των συστημάτων AIP και στη συνέχεια ανέπτυξε το KSS-III, το πρώτο μη πυρηνικό υποβρύχιο με κατακόρυφους εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων. Το HDS-2300 είναι το επόμενο βήμα — μια εξαγωγική πλατφόρμα που χρησιμοποιεί την ίδια τεχνολογική μήτρα, αλλά απευθύνεται σε ναυτικά που θέλουν εξελικτική συνέχεια του Type 214 χωρίς να δεσμεύονται αποκλειστικά από τη γερμανική αγορά. Αντίστοιχο παράδειγμα αποτελεί η Ιταλία με το υποβρύχιο Type 212 NFS, το οποίο ξεκίνησε ως συνεργασία με την TKMS αλλά εξελίχθηκε σε ιταλική σχεδίαση, ανταγωνιστική πλέον στην παγκόσμια αγορά. Έτσι μέσα σε τριάντα χρόνια, η Γερμανία κατάφερε —έστω και παράδοξα— να δημιουργήσει τους ανταγωνιστές της.
Για το Πολεμικό Ναυτικό, αυτή η νέα πραγματικότητα αποτελεί πλεονέκτημα. Μέχρι πρόσφατα, η Γερμανία ήταν de facto ο μοναδικός προμηθευτής προηγμένων, δυτικών AIP υποβρυχίων. Σήμερα, η Ελλάδα μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε περισσότερες χώρες για υποβρύχια παρόμοιας φιλοσοφίας (από Γερμανία-Νορβηγία, Ιταλία, Νότια Κορέα). Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ, περισσότερη βιομηχανική συμμετοχή, πιθανή ναυπήγηση στην Ελλάδα και μειωμένο ρίσκο εξάρτησης.
Η σύγκριση HDS-2300 με το Type 214HN αποκαλύπτει μια συνέχεια στη σχεδίαση. Το 214HN παραμένει εξαιρετικό υποβρύχιο, αλλά…
