Την τελευταία εβδομάδα, η γεωπολιτική σκακιέρα της Μέσης Ανατολής φαίνεται να βρίσκεται σε μια νέα φάση δυναμικών αλλαγών, με την έδρα της ηγεσίας της Χαμάς όπως φαίνεται, να μεταφέρεται από το Κατάρ στην Τουρκία. Σύμφωνα με αναφορά του Ισραηλινού κρατικού τηλεοπτικού σταθμού KAN, την Κυριακή, ανώτερα μέλη της ηγεσίας της Χαμάς, εκτός της Λωρίδας της Γάζας, βρίσκονται στην Τουρκία τις τελευταίες ημέρες. Αυτή η εξέλιξη προκαλεί ερωτήματα και ανησυχίες σχετικά με τις διεθνείς σχέσεις και τις συμμαχίες στην περιοχή.
Η αναφορά αυτή έρχεται σε συνέχεια άλλης, από αμερικανική πηγή προ ημερών, η οποία ανέφερε ότι το Κατάρ είχε συμφωνήσει να απομακρύνει τη Χαμάς από την επικράτειά του.
Το Κατάρ, χώρα που έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμεσολάβηση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, ειδικά σε θέματα όπως η απελευθέρωση ομήρων και η επίτευξη εκεχειριών, πρόσφατα έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα προς την τρομοκρατική οργάνωση: “Δεν είστε ευπρόσδεκτοι εδώ.” Αυτή η δήλωση, όπως αναφέρθηκε από το KAN, ήρθε μετά από επίμονη πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών προς το Κατάρ για να εκδιώξει τη Χαμάς.
Η πίεση από τις ΗΠΑ συνδέεται με πρόσφατη απόρριψη από πλευράς Χαμάς, πρότασης για εκεχειρία και απελευθέρωση ομήρων, σύμφωνα με αναφορές του Reuters. Η πρόταση είχε προέλθει από συνεργασία Κατάρ με ΗΠΑ και Αίγυπτο, οπότε η άκαμπτη στάση της ισλαμικής οργάνωσης, φαίνεται πως πυροδότησε την αμερικανική αντίδραση.
Η μετακίνηση της ηγεσίας της Χαμάς προς την Τουρκία μπορεί να ερμηνευθεί ως μια στρατηγική κίνηση για να διαφυλαχθεί η επιρροή και η δράση της, παρά τις διεθνείς πιέσεις. Άλλωστε η Τουρκία υπό τον Ερντογάν αποτελούσε εδώ και χρόνια μια άτυπη “δεύτερη έδρα” της οργάνωσης, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος είχε πολλές φορές συναντηθεί δημόσια με τον Ισμαήλ Χανίγια, πολιτικό ηγέτη της.
Η στάση της Τουρκίας μπορεί να έχει περαιτέρω επιπτώσεις και στις σχέσεις της με το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Για το Ισραήλ θα είναι ακόμη μια απόδειξη πως η Άγκυρα είναι βασικός “υποστηρικτής τρομοκρατών”, μεγαλώνοντας τη διμερή ένταση η οποία έχει ήδη ξεφύγει σε λεκτικές αντιπαραθέσεις και με εγκατεστημένο εμπορικό εμπάργκο. Για τις ΗΠΑ, και με νέα προεδρία Τραμπ, που έχει ταχθεί αναφανδόν υπέρ του Ισραήλ, θα δούμε αν θα επιχειρηθεί να κρατηθεί μια ισορροπία σχέσεων τόσο με Τουρκία όσο και με Ισραήλ, ή θα έχουμε σφοδρή πίεση κατά της Άγκυρας. Μένει να δούμε επίσης αν η Τουρκία είναι πρόθυμη να ρισκάρει τις σχέσεις της με τις άλλες χώρες του ΝΑΤΟ λόγω Χαμάς αλλά και των άλλων περιφερειακών της διεκδικήσεων.
Το Κατάρ, από την πλευρά του, επιδιώκει να διατηρήσει τη θέση του ως ένας σημαντικός παίκτης στην περιφερειακή διπλωματία της Μέσης Ανατολής, παραμένοντας σύμμαχος των ΗΠΑ σε πολλά επίπεδα, από την οικονομία μέχρι την ασφάλεια. Και με την απομάκρυνση της Χαμάς, να είναι μια προσπάθεια “κάθαρσης” της εικόνας, που εξυπηρετεί και τις συμμαχικές απαιτήσεις, κυρίως των ΗΠΑ, που χρειάζονται την εκεί πρόσβαση, όπως στην αεροπορική βάση Al Udeid (που πλήρωσε το ίδιο το Κατάρ για να κατασκευαστεί).
