Με την εκπνοή χθες της εξάμηνης προθεσμίας που είχαν θέσει οι Ηνωμένες Πολιτείας στις 2 Φεβρουαρίου 2019 για την αποχώρησή τους από την συμφωνία INF (Intermediate-Range Nuclear Forces) σε περίπτωση μη συμμόρφωσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας σχετικά με παραβιάσεις για τις οποίες η Ουάσιγκτον κατηγορούσε τη Μόσχα, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι δεν δεσμεύοντα πλέον από τους όρους (κυρίως το άρθρο XV) της.
Να θυμίσουμε ότι η INF, η οποία είχε υπογραφεί πριν από 32 χρόνια από τον τότε Αμερικανό πρόεδρο Ρόναλντ Ρέιγκαν και τον Σοβιετικό ηγέτη Μικαήλ Γκορμπατσόφ, απαγόρευε την εξέλιξη και ανάπτυξη χερσαίων βαλλιστικών και πυραύλων κρουζ με πυρηνικές ή συμβατικές κεφαλές με εμβέλειες ανάμεσα στο 500-5.500 χιλιόμετρα.
Η Ουάσιγκτον κατηγορούσε την Μόσχα ήδη το 2013 για παραβιάσεις με νέα βαλλιστικά και άλλα συστήματα τα οποία κατά την άποψή της βρισκόντουσαν εντός των απαγορεύσεων της INF, κάτι που η Ρωσική Ομοσπονδία επανειλημμένα αρνιόταν και υποστήριζε ότι πρόκειται για εκσυγχρονισμένες εκδόσεις παλαιότερων οπλικών συστημάτων, οι οποίες όμως δεν επηρέαζαν τα χαρακτηριστικά εμβέλειας.
Τον περασμένο Φεβρουάριο οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκεκριμενοποίησαν τις κατηγορίες τους στο νέο ρωσικό σύστημα SSC-8/9M729 ως «παραβάτη» της INF. Έδωσαν μάλιστα τότε προθεσμία έξι μηνών για την απόσυρση και καταστροφή των συγκεκριμένων συστημάτων.
Μια εβδομάδα πριν από την αμερικανική ανακοίνωση η ρωσική πλευρά, σε μια άνευ προηγουμένου περίπτωση, παρουσίασαν δημόσια το 9M729 και υποστήριξε ότι επρόκειτο για εξελικτικό μοντέλο του Iskander-M, με ισχυρότερη κεφαλή και νέο σύστημα καθοδήγησης για αύξηση της ακρίβειας βολής αλλά χωρίς να αλλάζει τη εμβέλεια του πυραύλου. Υποστηρίχθηκε μάλιστα ότι ο 9M729, με βεληνεκές 480 χιλιομέτρων, έχει κατά 6 χιλιόμετρα μικρότερη εμβέλεια από ότι ο προκάτοχός του.
Η προεδρεία Τραμπ όμως απέρριψε τους ισχυρισμούς και ανακοίνωσε την δυνητική αποχώρηση. Αν και πολλοί θεωρούν ότι το όλο θέμα ήταν προσχηματικό των Ηνωμένων Πολιτειών για να αποχωρήσουν από την INF, στην πραγματικότητα η διμερής συμφωνία αποτελούσε πρόβλημα τόσο για τις ΗΠΑ όσο και την Ρωσία δεδομένου ότι τις περιόριζε στην ανάπτυξη τέτοιων οπλικών συστημάτων την ίδια στιγμή που η Κίνα, όχι μόνο ήταν απολύτως ελεύθερη να εξελίξει και να αναπτύξει πυραυλικά συστήματα SRBM/IRBM, αλλά από την δεκαετία του 2000 έχει προχωρήσει σε μια τέτοια μαζική προσπάθεια. Αυτό αποτελούσε άμεση απειλή για την Ρωσική Ομοσπονδία και τις ΗΠΑ! Ήταν μάλιστα η Μόσχα που το 2007 πρότεινε την κατάργηση της INF, κάτι που τότε οι ΗΠΑ αρνήθηκαν. Μέσα στη δεκαετία του 2010 και καθώς η κινεζικές στρατιωτικές προκλήσεις κλιμακώθηκαν για τα αμερικανικά συμφέροντα η Ουάσιγκτον προσπάθησε πλέον η ίδια βγει τρόπο εξόδου. Έκτοτε ήταν θέμα χρόνου για το ποία από τις δυο χώρες θα έβρισκε το πρόσχημα και πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι οι 9M729 χρησιμοποιήθηκαν από την Ρωσία ως μοχλός για να προκαλέσει εξελίξεις.
Το σίγουρο είναι ότι χωρίς την INF αναμένεται άμεσα μια κούρσα εξοπλισμών, ειδικά από την αμερικανική πλευρά, προκειμένου να αντισταθμίσει τις κινεζικές δυνατότητες, αλλά η Ρωσία θα ακολουθήσει, παρά την ρητορική που έχει αναπτυχθεί ότι η Μόσχα δεν διαβλέπει στρατιωτική απειλή από το Πεκίνο.
«Χαμένη» στην προκειμένη περίπτωση είναι σίγουρα η Ευρώπη η οποία δεν προτίθεται να κλιμακώσει αντίστοιχους εξοπλισμούς αλλά ίσως υποχρεωθεί να δεχθεί αμερικανικά συστήματα στο έδαφος της, κάτω από ΝΑΤΟϊκή ομπρέλα. Η ιστορία δηλαδή των IRBM SS-20 vs Pershing II (που οδήγησε στην σύναψη της INF) επαναλαμβάνεται, αν και τώρα υπάρχει ένας ακόμη πρωταγωνιστής που δεν έχει καμιά διάθεση να συμβιβαστεί…
