GRU: Το «μακρύ χέρι» της Μόσχας στο εξωτερικό  

Η υπόθεση Σκριπάλ έφερε στο προσκήνιο μια Υπηρεσία που κατά κανόνα δρα στην σκιά: η GRU ή Κύρια Διεύθυνση Πληροφοριών, κατονομάσθηκε από τις βρετανικές Αρχές ως υπεύθυνη για την απόπειρα δολοφονίας του πρώην Συνταγματάρχη της GRU Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του Γιούλια με τον νευροπαραλυτικό παράγοντα «Νόβιτσοκ». Ο λόγος φέρεται να ήταν η προσχώρηση του Σκριπάλ στην βρετανική ΜΙ6 που είχε ως αποτέλεσμα να «καούν» πολλοί πρώην συνάδελφοί του που δρούσαν στην Ευρώπη. Ποια είναι όμως η ρωσική Υπηρεσία που πολλοί αποκαλούν το «μακρύ χέρι» της Μόσχας;
Ιδρυθείσα το 1918 μετά την Επανάσταση των Μπολσεβίκων, παρέμεινε κατ’ απαίτηση του Λένιν ανεξάρτητη από τις άλλες μυστικές υπηρεσίες οι οποίες την έβλεπαν ως αντίπαλο. Οι άλλες δύο πιο γνωστές υπηρεσίες πληροφοριών και ασφαλείας σήμερα, η Υπηρεσία Πληροφοριών Εξωτερικού (СВР) και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας (ФСБ) διαδέχθηκαν την διαβόητη Επιτροπή Κρατικής Ασφαλείας (КГБ). Λέγεται χαρακτηριστικά ότι ακόμη και ο Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος, για να μπει στο Αρχηγείο της Υπηρεσίας έπρεπε να περάσει από έλεγχο ασφαλείας…

Όπως πολλά πράγματα στην μετασοβιετική Ρωσία, η σοβιετική στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών μπορεί να άλλαξε όνομα το 2010 και από Κύρια Διεύθυνση Πληροφοριών (Гла́вное разве́дывательное управле́ние, ГРУ) να μετονομάσθηκε απλώς σε Κύρια Διεύθυνση (Гла́вное управле́ние, ГУ) όμως εξακολουθεί να είναι περισσότερο γνωστή με το παλιό της ακρωνύμιο, ГРУ. Η αποστολή της εξάλλου παραμένει ίδια –η συλλογή πληροφοριών και η κατασκοπία εκτός ρωσικής επικράτειας.
Αν και μερικές φορές την συγκρίνουν με την αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών του Στρατού (DIA) η ρωσική GRU είναι υπεύθυνη για δραστηριότητες που εκτελούν σχεδόν όλες οι στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ και οργανισμοί. Η συλλογή των πληροφοριών γίνεται από πράκτορες και στρατιωτικούς ακολούθους αλλά και με υποκλοπές σημάτων (SIGINT) καθώς και από αεροφωτογραφίες (IMINT) και δορυφορικές εικόνες. Αμερικανικές πηγές αναφέρουν ότι επί σοβιετικής εποχής, η Διεύθυνση Διαστημικών Πληροφοριών διέθετε περισσότερους από 130 δορυφόρους SIGINT σε τροχιά ενώ το δίκτυο υποκλοπών της GRU και KGB απασχολούσε περίπου 350.000 ειδικούς.

Σημειωτέον ότι η GRU αναφέρει απευθείας στον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατηγό Βαλέριι Γκεράσιμοφ και τον υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού οι οποίοι έχουν πρόσβαση στον «χαρτοφύλακα της Αποκάλυψης» με τους κωδικούς των ρωσικών πυρηνικών. Διοικείται από τον 62χρονο Αντιπτέραρχο Ίγκορ Βαλεντίνοβιτς Καραμπόφ, παρασημοφορημένο Ήρωα της Ρωσικής Ομοσπονδίας (2017) και ένα από τα πρόσωπα που φιγουράρουν στην αμερικανική λίστα των κυρώσεων εις βάρος Ρώσων αξιωματούχων που έχουν κατηγορηθεί ότι αναμείχθηκαν στις αμερικανικές εκλογές και σε «κακόβουλες κυβερνοεπιθέσεις» εναντίον των ΗΠΑ.
Υποτίθεται ότι τα πρόσωπα στην λίστα των κυρώσεων δεν επιτρέπεται να ταξιδέψουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πάντως δεν φαίνεται να εμπόδισε τον Αντιπτέραρχο Καραμπόφ να επισκεφθεί τις ΗΠΑ μαζί με άλλους ανώτατους αξιωματούχους ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας στα τέλη Ιανουαρίου!
Οι πράκτορες της GRU βρίσκονται παντού ανά τον κόσμο (λέγεται ότι ο αριθμός τους έχει εξαπλασιαστεί) εκτελώντας διάφορες –φυσικά απόρρητες– αποστολές. Ωστόσο μην φαντάζεστε κατασκόπους με ψυχρό βλέμμα, καμπαρτίνα και σηκωμένο γιακά, αυτές οι εικόνες ανήκουν σε ταινίες εποχής. Οι πράκτορες της Υπηρεσίας χρησιμοποιούν ποικίλες καλύψεις ενώ στο έλεγχο της GRU υπάγονται και μονάδες Ειδικών Δυνάμεων «Σπέτσνας» (спецназ) με συμμετοχή σε πολλές μεταπολεμικές συρράξεις, συμπεριλαμβανομένων των πολέμων στο Αφγανιστάν και στην Τσετσενία. Και αυτοί δεν χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις.

Το 2006 το κοινό είχε την σπάνια ευκαιρία να δει ορισμένα μέρη του Αρχηγείου της GRU στην Μόσχα με αφορμή την επίσκεψη που πραγματοποίησε εκεί ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Μάλιστα ο Ρώσος Πρόεδρος, πρώην αξιωματικός της KGB ο ίδιος, δεν παρέλειψε να λάβει μέρος και σε εκπαιδευτική βολή.
Όποιος θέλει να πληροφορηθεί περισσότερα για την GRU, απλώς χάνει τον χρόνο του. Η δομή, ο αριθμός των υπηρετούντων και ο προϋπολογισμός της είναι ρωσικό κρατικό μυστικό. Ούτε θα μάθετε πολλά από την ιστοσελίδα του ρωσικού υπουργείου Άμυνας που σας παραπέμπει η σχετική έρευνα. Η GRU άλλωστε δεν έχει δική της ιστοσελίδα. Γνωρίζει όμως πάρα πολλά για τις ιστοσελίδες άλλων.
Αλέξανδρος Θεολόγου         
Πρώτη δημοσίευση 6/9/2018