Είμαστε σίγουροι πως όλοι οι αναγνώστες μας, κι εμείς φυσικά στο περιοδικό μαζί τους, θέλουμε να δούμε, ελπίζουμε να δούμε, το συντομότερο δυνατό, το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό να παραλαμβάνει νέες κύριες μονάδες του στόλου. Ο λόγος είναι πάρα πολύ απλός, ο κορμός των μεγάλων πλοίων του πολεμικού μας ναυτικού, οι ολλανδικές φρεγάτες κλάσης S, έχουν στην πλάτη τους κατά μέσο όρο 40 χρόνια ευδοκίμου υπηρεσίας, είτε ελληνικά είτε σε ολλανδικά χέρια.
ΠΝ: Οι μη εκσυγχρονισμένες Kortenaer ΔΕΝ αποσύρονται μέχρι νεωτέρας
Κατά καιρούς έχουμε γράψει πάρα πολλά άρθρα που αφορούν την ενίσχυση των μεγάλων μονάδων επιφάνειας του στόλου με νέα η μεταχειρισμένα πλοία. Όλοι όμως κάποια στιγμή πρέπει να πούμε αυτό που καταλαβαίνουμε. Υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο, αυτός της ύφεσης που θα χτυπήσει σκληρά την πόρτα της οικονομίας μας.
Ο ΥΠΟΙΚ την προσδιόρισε το 3%, ενώ υπάρχουν πολλές και διάφορες εκτιμήσεις που φτάνουν μέχρι και το 10πλάσιο. Είναι ένα θέμα που θα το συζητήσουμε εν καιρώ, καθώς αυτή τη στιγμή ακόμη δεν έχει τελειώσει η κρίση, συνεπώς πρέπει να το λάβουμε σαν δεδομένο.
Αυτή τη στιγμή, μετά την απόφαση του εκσυγχρονισμού των F-16C/D Block 52+/52+Adv σε Block 72, η ΠΑ περνά σε μια νέα εποχή, που θα φέρει σημαντικές ανακατατάξεις πάνω από το Αιγαίο. Η ποιοτική υπεροχή θα επιτρέψει την ασφαλέστερη υποστήριξη των Ενόπλων Δυνάμεων σε ξηρά και θάλασσα, ειδικά αν η ΠΑ αγοράσει και προηγμένα όπλα για τα F-16V.
To “πρόβλημα” είναι όμως η παλαιότητα των πλοίων του ΠΝ. Ας λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, οι φρεγάτες κλάσης S είναι πλέον αρκετά παλιές, και μερικές έχουν συμπληρώσει ή ξεπεράσει τα 40 χρόνια υπηρεσίας στις θάλασσες. Τα πλοία αποτελούν τον κοσμό του Πολεμικού μας Ναυτικού, και παρά τις μεγάλες ανάγκες σε κατανάλωση καυσίμου, ειδικά σε υψηλές ταχύτητες, εντούτοις θεωρούνται εξαιρετικά, με πολύ καλές επιδόσεις στον ανθυποβρυχιακό αγώνα.
Αν σας ενδιαφέρουν τα πλοία, θεωρούμε την πληρέστερη περιγραφή που μπορείτε να βρείτε είτε online, είτε σε έντυπη μορφή, αυτή που έχει το site navalanalyses.com και μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Οι λεπτομέρειες για τα πλοία είναι παραπάνω από επαρκείς. Επιγραμματικά θα αναφέρουμε πως στο ΠΝ υπηρετούν 6 εκσυγχρονισμένες και 3 της αρχικής έκδοσης.
Από τις 6 εκσυγχρονισμένες, οι δυο αρχικές του ΠΝ, οι ΕΛΛΗ και ΛΗΜΝΟΣ θεωρούνται από τα καλύτερα οπλισμένα πλοία του είδους τους, με δυο αντί ενός OtoMelara των 76 mm και δυο αντί ενός Phalanx.
Τώρα, οι 6 εκσυγχρονισμένες έχουν λάβει μια σημαντική αναβάθμιση που όμως αφορούσε περισσότερο την “συντηρισιμότητα” των συστημάτων τους, και πολύ λιγότερο την αύξηση της μαχητικής τους δυνατότητας. Έτσι, τα ηλεκτρονικά τους συστήματα, αν και λιγότερο ικανά από αυτά των ΜΕΚΟ200ΗΝ, εντούτοις είναι πολύ πιο σύγχρονα, ειδικά το ΚΠΜ TACTICOS, όμοιο σε τεχνολογία με γενιά με αυτών των πυραυλακάτων Super Vita.
Οι 3 μη εκσυγχρονισμένες, δεν διαφέρουν ουσιαστικά στις μαχητικές ικανότητες από τις 4 υπόλοιπες, αυτές δηλαδή πλην ΕΛΛΗΣ και ΛΗΜΝΟΥ, δηλαδή τις ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ (F462), ΑΔΡΙΑΣ (F459), ΑΙΓΑΙΟΝ (F460), ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ (F461). Απλά τα ηλεκτρονικά τους, και πολλά από τα Η/Μ δεν διαφέρουν από αυτά που τοποθετήθηκαν το … 1980, συνεπώς, υπηρετούν όπως σχεδόν έπεσαν στη θάλασσα.
Όταν λέμε σχεδόν, το λέμε γιατί το ΠΝ δεν εγκαταλείπει τα πλοία του. Τα συντηρεί, και οι Μηχανικοί του κάνουν θαύματα. Πρόσφατα, οι 3 μη εκσυγχρονισμένες φρεγάτες πέρασαν ένα μίνι πρόγραμμα ενίσχυσης του ελικοδρομίου, και μπορούν πλέον να δέχονται ελικόπτερα S70B6. Την ίδια στιγμή, έγιναν και διάφορες μικρές ή μεγάλες επισκευές, κυρίως σε φθαρμένα δομικά στοιχεία, αυτό που λέμε “λαμαρινοδουλειές”. Τα πλοία, από ναυπηγικής και μηχανολογικής άποψης, είναι “μια χαρά”.
Τώρα, το ότι οι Έλληνες αξιωματικοί του ΠΝ κάνουν θαύματα, και συνεχίζουν να διατηρούν σε υπηρεσία που άλλοι δεν μπορούν ούτε να διανοηθούν πως θα κρατήσουν τόσο, δεν σημαίνει ότι πρέπει να συνεχίζουμε να τα έχουμε σε υπηρεσία. Το ότι οι φρεγάτες μας έχουν έναν 8πλο Mk29 εκτοξευτή που μπορεί να ρίχνει έναν-έναν τους NSSM (RIM-7P/M) δεν σημαίνει πως έχουν και αντιαεροπορική άμυνα.
Η ριζική ανανέωση του Στόλου Επιφανείας του ΠΝ το 1991, μετά από 10 χρόνια εξοπλιστικής ένδειας
Τολμούμε να πούμε πως η ύπαρξη των πυροβόλων Oto Melara Compact των 76 mm έχουν μεγαλύτερη αξία σε επιθέσεις κορεσμού από τον Mk29, ενώ η ανάγκη για συνεχή καταύγαση κάνει τους RIM-9M ευάλωτους σε αντίμετρα. Ακόμη όμως και χωρίς ECM, τα περισσότερα μαχητικά έχουν πλέον όπλα μεγάλης εμβέλειας, που σημαίνει πως κανένα σύγχρονο μαχητικό δεν θα πλησίαζε σε απόσταση βολής RIM-7 ή Oto Melara.
Συνεπώς, ρόλο στην αντιαεροπορική άμυνα θα παίξουν το/τα ένα/δυο Phalanx, που θα σταματήσουν αντιπλοϊκούς πυραύλους ή έξυπνα όπλα. Αυτό όμως σημαίνει πως σε επιθέσεις κορεσμού, “το παιχνίδι έχει χαθεί”. Λογικά, τα πλοία έπρεπε να έχουν λάβει κάποιον 8πλό εκτοξευτή Mk41, με πυραύλους ESSM, και κάποιο 3D ραντάρ, όπως το MW-08 που “φόρεσαν” οι Super Vita, όταν έγινε ο ΕΜΖ, ενώ θα ήταν υποχρεωτικό και η προσθήκη ενός ακόμη STIR. Τότε θα μιλούσαμε για πλοία που μπορούν να μάχονται με αξιώσεις, και να έχουν θέση σε μια αεροναυτική σύγκρουση στο Αιγαίο.
Το ότι το ΠΝ συνεχίζει να βγάζει στο πέλαγος πλοία σαν τις S, απολύτως λειτουργικά και μάχιμα, στα όρια των μεταφερόμενων οπλικών τους συστημάτων, σημαίνει πως οι Μηχανικοί του ΠΝ αξίζουν κάτι περισσότερο από παράσημο εν καιρώ ειρήνης. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα πλοία μπορούν να επιβιώσουν σε αεροπορικές προσβολές, καθώς, ενώ είναι εξαιρετικά σε αποστολές εναντίον άλλων πλοίων (πυροβόλα 76 χιλιοστών, 8 πύραυλοι Harpoon), εντούτοις δεν θα επιβιώσουν μια αποστολής TASMO με σύγχρονα όπλα.
Η μηχανολογική κατάσταση των πλοίων είναι αρκετά καλή. Το ΠΝ έχει μεγάλη πλέον εξοικίωση με τους αεριοστροβίλους της. Υπάρχει μόνιμα σύνδεσμος του ΠΝ στη Μεγάλη Βρετανία, στις εγκαταστάσεις της RR, που λύνει επιτόπου τα προβλήματα που δημιουργούνται στα 9 πλοία, μεταφέροντας άμεσα πρόβλημα και φέρνοντας λύση. Γενικά, το ΠΝ είναι τόσο πολύ ευχαριστημένο από τις ολλανδικές σχεδιάσεις, που είναι οι Omega είναι μάλλον κρυφός πόθος…
Τώρα, όταν έγινε ο εκσυγχρονισμός των 6 αλλά και η ενίσχυση του ελικοδρομίου των άλλων τριών, έγιναν όπως είπαμε και αρκετές εργασίες συντήρησης. Τα πλοία λοιπόν είναι σε καλή κατάσταση, και το ΠΝ τα διατηρεί όσο μπορεί καλύτερα. Λύση έχουν δώσει και τα ανταλλακτικά από που ήρθαν από τα ΗΑΕ, είτε από τις αποθήκες τους, είτε από την μετατροπή των δυο τελευταίων πλοίων σε πολυτελή γιοτ.
Συνεπώς, τα πλοία μπορούν να μείνουν σε υπηρεσία, μέχρι να αρχίσουν να μας αφήνουν χρόνους οι κινητήρες τους, και οι λαμαρίνες τους να είναι πέραν επισκευής. Το ΠΝ δεν σκοπεύει να αφήσει να γίνει άμεσα αυτό, καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο ο εκσυγχρονισμός των δυο τελευταίων S τελείωσε πριν περίπου 10 χρόνια. Άρα, θεωρητικά μιλώντας, οι εκσυγχρονισμένες μπορούν να πλέουν για ακόμη 10 χρόνια (μέχρι περίπου το 2030). Τώρα, πόσο αποτελεσματικές θα είναι;
ΑΠΟΨΗ: Χρειαζόμαστε μεταχειρισμένες φρεγάτες τώρα, και αμέσως μετά έναρξη ναυπηγικού προγράμματος
Οι μη εκσυγχρονισμένες έχουν σπάσει κάθε ρεκόρ παραμονής σε υπηρεσία. Τα ανταλλακτικά από τις 6 εκσυγχρονισμένες και τις αποσυρθείσες των ΗΑΕ έχουν κάνει το θαύμα τους, αλλά κάποια στιγμή πρέπει να δούμε αν αξίζει να έχουμε αυτά τα πλοία στη θάλασσα, απλά και μόνο για να λέμε πως έχουμε ακόμη τρεις κύριες μονάδες του Στόλου. Θυμίζουμε πως το ΠΝ, σε αρκετές αποστολές ή ασκήσεις στέλνει Super Vita, που έχουν αντίστοιχη ή μάλλον, πολύ ανώτερη ισχύ πυρός και επιβιωσιμότητα (αν εξαιρέσουμε τον ανθυποβρυχιακό αγώνα).
Είναι πολύ απλά τα πράγματα, σε κάθε “σοβαρό” κράτος με τόσο εκτεταμένα θαλάσσια σύνορα, και έναν τόσο “φιλικό” γείτονα σαν την Τουρκία, θα είχε ήδη φρεγάτες AAW ικανές, ενώ θα είχε αντικαταστήσει τις S με σύγχρονες φρεγάτες πολλαπλών ρόλων. Ή έστω, ικανές κορβέτες με πλήρωμα κοντά στο 1/3 αυτού που έχουν σήμερα οι S.
Οι φρεγάτες Κλάσης “S” του Πολεμικού Ναυτικού-Οι δυνατότητες αναβάθμισης (στο παρελθόν)
Για να είμαστε σοβαροί, και να απαντήσουμε την ερώτηση του τίτλου, οι μη εκσυγχρονισμένες S θα έπρεπε να είναι ήδη παροπλισμένες, και οι οι άλλες 6, θα έπρεπε να έχουν ένα Χ/Δ απόσυρσης που θα ξεκινούσε από το 2023 περίπου και θα ολοκληρωνόταν το 2029 με 2030. Σήμερα, δεν γνωρίζουμε ούτε πότε θα αποσύρουμε τις μη εκσυγχρονισμένες….
Αξίζει να κάνουμε νέο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού;
Οι πληροφορίες που έχουμε από εκείνη την εποχή, δείχνουν πως υπήρχαν κάποια πολύ πιο προωθημένα σχέδια για τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών. Υπήρξαν σκέψεις για τοποθέτηση ενός ετκοεξυτή Mk48 Mod 1 (GMVLS) για 16 RIM-162C ESSM. Στην πρόταση περιλαμβανόταν η τοποθέτηση ενός ακόμη STIR 1.8.
Μια άλλη λύση ήταν η τοποθέτηση του υπερσύγχρονου τότε APAR (Active Phased Array Radar) , του περίφημου SEAPAR πάλι της Thales . Η κοστολόγηση όμως αυτής της λύσης σήμαινε πως τα χρήματα θα έφταναν μόνο για 2 πλοία, κι όχι 6.
Η Thales Nederland πρότεινε την αντικατάσταση του πρωραίου OTO Melara 76mm με 2 8πλους Mk41 (16 κελιά) που θα έφεραν SM-2MR και ESSM! Φυσικά για να μπορούν να καθοδηγηθούν οι SM-2MR το STIR 1.8 θα αναβαθμιζόταν, και το πυροβόλο από εμπρός θα μεταφερόταν στο υπόστεγο, στη θέση του Phalanx.
To τελευταίο θα πήγαινε στη θέση του Mk29, μπροστά από την γέφυρα. Οι πληροφορίες του Navalanalyses.com αναφέρουν πως είχε προταθεί μέχρι και η λύση του SPY-3. Όλα αυτά όμως είχαν απορριφθεί σαν πανάκριβες επιλογές.
Μπορεί όμως κάποιος τώρα να σκεφτεί, το θα σήμαινε να υπάρχουν 2 ή 3 πλοία με 16 Standard SM-2MR και 16 ESSM Block 1 στο Στόλο, καθώς και ραντάρ SEAPAR. Κι όλα αυτά, σε ένα πλοίο με τις δυνατότητες πλεύσης της S, και στο μέγεθος της S. Το γιατί δεν έγινε είναι μια άλλη ιστορία, από τις δεκάδες που μπορούμε να πούμε για τις ελληνικές αμυντικές προμήθειες.
ΑΠΟΨΗ: Βυθίζοντας τον “Πορθητή” (στον ύπνο μας, ή πως καταρρίπτουμε Εθνικούς Μύθους)
Τώρα, αξίζει να κάνουμε σήμερα ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού; Πολύ γρήγορα, αν μιλάμε για τέτοιου επιπέδου παρεμβάσεις, σίγουρα όχι. Οι S δεν είναι απλά ένα ταλαιπωρημένο σκαρί, είναι ένα σκαρί που σχεδιάστηκε τη δεκαετία του ’70, και οι ανάγκες σε συντήρηση και στελέχωση είναι άλλων εποχών. Η δουλειά που κάνουν μπορεί να γίνει με πλοία με 40 ή 50 ανθρώπους, με κόστος υποπολλαπλάσιο του κόστος λειτουργίας των Kortenaer.
Αυτή τη στιγμή, το ΠΝ απασχολεί 1800 ικανούς αξιωματικούς και υπαξιωματικούς σε πλοία που λογικά τις αποστολές τους θα μπορούσαν να τις βγάζουν ίσως και 600. Το κόστος αυτό το έχει υπολογίσει κανείς; Σε 10 χρόνια, θα έχουμε τόσους ανθρώπους για τα πλοία μας; έχει κανείς δει πόσοι είναι οι εισακτέοι στις παραγωγικές σχολές των Ε.Δ; ξέρουμε τι έχουμε υπογράψει στα Μνημόνια; Θα αλλάξει αυτό;
Το σημερινό άρθρο δεν έχει σα στόχο να δώσει λύση προτείνοντας τη διατήρηση σε υπηρεσία των υπέργηρων πλοίων, αλλά να ξεκαθαρίσει πως ακόμη κι αν έχουμε ύφεση 10%, δεν πάει άλλο, πρέπει να αγοραστούν νέα πλοία. Λίγα στην αρχή για να αντικαταστήσουμε τις πρώτες 3 S, και περισσότερα μετά για τις υπόλοιπες.
Το ΠΝ κάνει τη δουλειά του. Και θα την κάνει. Ας του δώσουμε τα μέσα να την κάνει με αποτελεσματικότητα. Κι όταν χρειαστεί, να νικήσει.
ΑΝΑΛΥΣΗ: Ποιες οι επιλογές για άμεση ενίσχυση του ΠΝ αν δεν αγοραστούν οι Adelaide;
