Το άρθρο αυτό έχει δημοσιευτεί στην Π&Δ Τεύχος 385. Η παρούσα ανάρτηση αφορά το 2ο μέρος του δημοσιεύματος
ΠΑ, F-16C/D Block 30
Το μέλλον των PXI Μέρος 2ο
Στην επόμενη μέρα της έγκρισης του προγράμματος εκσυγχρονισμού των F-16 Peace Xenia III και IV της Πολεμικής Αεροπορίας στο επίπεδο F-16V, το θέμα των υπόλοιπων αεροσκαφών του τύπου τίθεται πλέον επιτακτικότερα επί τάπητος. Για τα μαχητικά τού εξοπλιστικού προγράμματος Peace Xenia II, δηλαδή τα Block 50, υφίσταται μια (δυνητική) αναβάθμιση ΕΜΖ που θα επιτρέψει να συνεχίσουν να υπηρετούν αξιόμαχα για τα επόμενα 20 χρόνια· δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τα 32 αεροπλάνα Block 30 που αξιοποιεί η 330Μ (Π&Δ 353). Αν και πολλά έχουν ειπωθεί υπέρ της διατήρησής τους, ίσως και με αλλαγή ρόλου έναντι της πώλησης κάποιων ή εντέλει όλων, υπάρχει ένα πλαίσιο που περιβάλλει τα παλαιότερα αυτά μαχητικά, δεν μπορεί να αγνοηθεί και το αναλύουμε πλήρως παρακάτω.
Του Σταύρου Τσαντζαλή, Δρ. Μηχανολόγου Μηχανικού και του Φαίδωνα Γ. Καραϊωσηφίδη, Αεροναυπηγού. Φωτογραφίες Νίκος Χαντζής, αρχείο Π&Δ.
Το δυνητικό μέλλον των Block 30 προδιαγράφηκε με την αποστολή της αρχικής επιστολής LOR (Letter of Request) τον Ιανουάριο του 2017 για το πρόγραμμα F-16V, που, όπως ήταν αναμενόμενο, αφορούσε μόνο τα μαχητικά PXII/III/IV. Αποκάλυψε όμως μια προσπάθεια διάθεσης μαχητικών PXI στη διεθνή αγορά. Να θυμίσουμε ότι η πιθανότητα πώλησης «μικρού αριθμού F-16 Block 30 στη Βουλγαρία» είχε αναφερθεί ως δημοσιογραφική πληροφορία το 2014 (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 11-10-2014) και ανακινήθηκε πολλές φορές έκτοτε, χωρίς ποτέ να επιβεβαιωθεί ή να διαψευστεί επισήμως. Αν η τότε απόπειρα στη Βουλγαρία ήταν περισσότερο θεωρητική παρά ουσιαστική, η προσπάθεια πώλησης Block 30 στην Κροατία, που αποκαλύφθηκε τον Ιούνιο του 2017, ήταν απολύτως πραγματική. Εκ των πραγμάτων όμως διαφαίνεται ότι η προσπάθεια ήταν πολύπλευρη, πιθανότατα με τη βοήθεια της Lockheed Martin, αφού ενδιαφέρον για τα ελληνικά μαχητικά, ήδη από την άνοιξη του 2017 υπήρξε ως γνωστόν και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Οι σκέψεις της ΠΑ για το μέλλον των Block 30 αποκαλύφθηκαν στο τέλος Οκτωβρίου 2017, όταν διευκρινίστηκε επίσημα ότι επιθυμία ήταν η διατήρηση σε υπηρεσία των 20 εκ των 32 (ως έχουν) για τη συγκρότηση μίας Μοίρας εκπαίδευσης και την πιθανή διάθεση των υπολοίπων για πώληση. Την περίοδο εκείνη η διαδικασία επιλογής της Κροατικής Αεροπορίας βρισκόταν ακόμη υπό εξέλιξη.
Τα ΗΑΕ επανήλθαν τον Δεκέμβριο του 2017 με πιο συγκεκριμένες επιδιώξεις (έως και για το σύνολο των 32 ελληνικών μαχητικών), όταν η υποψηφιότητα των ελληνικών F-16 στον διαγωνισμό του Ζάγκρεμπ αποκλείστηκε και έκτοτε το θέμα παραμένει σε εκκρεμότητα.
Μέσα στον Απρίλιο του 2018 ανέκυψε η πιθανότητα πώλησης F-16 Block 30 στη Ρουμανία, κάτι που επιβεβαιώθηκε με δηλώσεις του υπουργού Άμυνας της βαλκανικής χώρας στις 11 Μαΐου. Πιο συγκεκριμένα, ο Ρουμάνος υπουργός Mihai Fifor σε δηλώσεις του (στη διάρκεια εκδήλωσης για την έναρξη επιχειρήσεων μαχητικών Typhoon της RAF στο πλαίσιο ΝΑΤΟϊκής αποστολής στη χώρα του) αναφέρθηκε στην προοπτική ολοκλήρωσης του αρχικού σχεδίου εκσυγχρονισμού της Ρουμανικής Αεροπορίας (FAR), που προβλέπει την προμήθεια 36 συνολικά μαχητικών. (Βλέπε και Π&Δ 383, «Air Task Force Romania, Αεροπορική Αστυνόμευση στα Καρπάθια»). Η τρέχουσα απαίτηση αφορά 12 αεροσκάφη που θα συμπληρώσουν τα ήδη 12 σε υπηρεσία. Το θέμα όμως παραμένει ομιχλώδες, αφού κάποιες πληροφορίες μιλούν για αγορά 4 αεροσκαφών άμεσα και 8 στη συνέχεια, ενώ άλλες υποστηρίζουν ότι προωθείται άμεσα η απόκτηση 12 F-16. Η τρίτη φάση του προγράμματος (έναντι των 36) τοποθετείται στα μέσα της επόμενης δεκαετίας με απαίτηση για 12 επιπλέον μαχητικά, πιθανότατα καινούργια.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Ρουμάνου υπουργού, η χώρα του έχει δεχθεί προσφορές για την απόκτηση επιπλέον μαχητικών F-16 από την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Πορτογαλία. Κατά τον Μ. Fifor έχουν ξεκινήσει διαβουλεύσεις με τις τρεις χώρες, που περιλαμβάνουν και επιτόπια αξιολόγηση των υποψήφιων αεροσκαφών. Ανέφερε μάλιστα ότι επιτροπή της FAR αναμενόταν να επισκεφθεί σύντομα το Ισραήλ. Στις ίδιες δηλώσεις του ο Fifor εξήγγειλε και τον εκσυγχρονισμό των 21 εκπαιδευτικών αεροσκαφών IAR-99.
Η Ρουμανία διαθέτει σήμερα 12 F-16AM/BM, η παραλαβή των οποίων ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2017. Τα αεροσκάφη αποκτήθηκαν μεταχειρισμένα από την Πορτογαλία, εκσυγχρονισμένα στο πρότυπο του ευρωπαϊκού MLU. Να θυμίσουμε ότι το σχετικό πρόγραμμα αφορούσε 8 μονοθέσια και 4 διθέσια, τα περισσότερα από τα οποία προήλθαν από πλεονασματικά αεροσκάφη της Πορτογαλικής Αεροπορίας (PAF). Για να συμπληρωθεί όμως ο αριθμός των διθέσιων, η PAF αγόρασε δύο F-16A (σε καθεστώς εναπόθεσης) από τις ΗΠΑ και τα εκσυγχρόνισε στο επίπεδο MLU. Υπάρχει η άποψη ότι η πορτογαλική πρόταση θα κινείται στο ίδιο πλαίσιο, αλλά η PAF δεν διαθέτει πλέον ικανό αριθμό πλεονασματικών Fighting Falcon ώστε να ικανοποιήσει ρουμανικές ανάγκες για 12 «νέα» αεροπλάνα.
Έτσι η πρόταση της Λισαβόνας αφορά λύση που -εν μέρει- ακολουθήθηκε στην πρώτη φάση του προγράμματος: συμπλήρωση δηλαδή του αριθμού με αεροπλάνα που θα αγοραστούν (πιθανότατα από τις ΗΠΑ), θα ανακατασκευαστούν δομικά για να επεκταθεί το «προσδόκιμο ζωής» τους και θα εκσυγχρονιστούν στο επίπεδο MLU. Μια τέτοια πορτογαλική πρόταση αναφερόταν ήδη ως προαίρεση της αρχικής αγοράς των 12 F-16, αλλά φαίνεται ότι τώρα το Βουκουρέστι εξετάζει και άλλες λύσεις, είτε για να διευρύνει τις επιλογές του με ικανότερα αεροσκάφη είτε για να δημιουργηθεί ανταγωνισμός, ακόμη και αν καταλήξει και πάλι στην Πορτογαλία.
Για λόγους ομοιοτυπίας η προμήθεια επιπλέον πορτογαλικών F-16 είναι πιο κοντά στις ρουμανικές ανάγκες, αλλά στη βαλκανική αμυντική πολιτική τίποτε δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο! Το Ισραήλ εμφανίζεται να προσφέρει μεταχειρισμένα F-16A/B ή F-16C/D, όπως και στην κροατική περίπτωση.
Δημοσιογραφικές πληροφορίες από τη Ρουμανία ανέφεραν ότι η FAR προϋπολογίζει 15 έως 19 εκατομμύρια δολάρια ανά αεροσκάφος, που μαζί με τα κόστη υποστήριξης και προμήθειας όπλων πιστεύεται ότι θα αυξηθεί στα $30 εκατομμύρια.
Να σημειωθεί ότι στις 14 Μαΐου 2018, σε επίσημη επίσκεψη του Mihai Fifor στην Αθήνα, υπήρξε συνάντησή του με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Πάνο Καμμένο, αν και δεν έγινε γνωστό εάν στην ατζέντα περιλαμβανόταν το θέμα της υποψηφιότητας των ελληνικών Block 30 στη ρουμανική επιδίωξη. Στην ανακοίνωση του ΥΠΕΘΑ ωστόσο, ο Έλληνας Υπουργός Άμυνας δηλώνει ότι: «…διαγράφονται ευκαιρίες στο πλαίσιο της αμυντικοτεχνικής μας συνεργασίας. Ενθαρρύνουμε προς αυτή την κατεύθυνση τις κρατικές αλλά και τις ιδιωτικές εταιρείες και πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα μπορούμε να ανακοινώσουμε αυτές τις πολύ σημαντικές συνεργασίες για τα εξοπλιστικά προγράμματα των δύο χωρών».
Για το θέμα ο Fifor είχε επισκεφτεί τον Απρίλιο το Ισραήλ και είχε επίσης συνομιλίες μέσα στον Μάιο με τον Κροάτη ομόλογό του. Να θυμίσουμε ότι η Κροατία επέλεξε φέτος την απόκτηση 12 μεταχειρισμένων ισραηλινών F-16C/D Block 30 έναντι αμερικανικών F-16V, σουηδικών Gripen C/D και ελληνικών F-16C/D Block 30.
Αν επαναληφθεί το κροατικό σενάριο, η ελληνική υποψηφιότητα θα αποτελεί και πάλι τη «χειρότερη» πρόταση, αφού τα ελληνικά Block 30 (στην κατάσταση που βρίσκονται σήμερα) είναι σημαντικά υποδεέστερα τόσο των F-16AM/BM MLU όσο βέβαια και των ισραηλινών Barak I. Θεωρητικά, μια ελληνική πρόταση θα μπορούσε να περιλαμβάνει και εκσυγχρονισμό των Block 30 με απάρτια που θα προέλθουν από το ελληνικό πρόγραμμα των F-16V και τη μελλοντική παράλληλη αναβάθμιση των Block 50. Με το χρονοδιάγραμμα όμως που υφίσταται σε αυτά τα ελληνικά προγράμματα είναι απίθανο να μπορούν να συμπέσουν με την ικανοποίηση των ρουμανικών αναγκών. Θα ήταν όμως ενδιαφέρον να επιδιωχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ώστε ίσως να αποτελέσει προηγούμενο για το μέλλον είτε στη Ρουμανία είτε σε άλλη χώρα.
Στα μέσα Μαΐου 2018 όμως και η υπόθεση της προμήθειας νέου μαχητικού από τη Βουλγαρική Αεροπορία απέκτησε ένα νέο κεφάλαιο, το οποίο έρχεται να προστεθεί στα πολλά προηγούμενα που κατέληξαν άγονα. Στην πρόσφατη εξέλιξη το υπουργικό συμβούλιο της Βουλγαρίας ενέκρινε τη διάθεση 1,8 δις Λέβα (περίπου $1,08 δις ή €920 εκ.) για «την αγορά τουλάχιστον οκτώ νέων ή εκσυγχρονισμένων μεταχειρισμένων μαχητικών αεροσκαφών». Η επένδυση αφορά συνολικό «πακέτο» που περιλαμβάνει επίσης εκπαίδευση, υποστήριξη (τριών ετών), όπλα και υποδομές, με κάποιες από αυτές τις προβλέψεις να αφορούν και επόμενη φάση μιας δεύτερης αγοράς, δεδομένου ότι η βουλγαρική απαίτηση είναι για 16 συνολικά αεροπλάνα. Το ακριβές χρονοδιάγραμμα δεν έχει ανακοινωθεί, αλλά η υπογραφή σύμβασης θεωρείται πιθανή μέχρι το τέλος του χρόνου, αν και όλες οι προηγούμενες προσπάθειες της Σόφιας για νέο μαχητικό ναυάγησαν στο στάδιο μετά την έγκριση του προϋπολογισμού. Θεωρείται πιθανό η Βουλγαρία να αναζητήσει υποψηφιότητες αντίστοιχες με της Κροατίας (με την οποία είχαν υπάρξει επαφές για σύμπλευση, πριν το Ζάγκρεμπ πάρει οριστικές αποφάσεις) ή της Ρουμανίας και πιθανότατα να περιλάβουν και ελληνική πρόταση.
Διαβάστε επίσης
ΘΕΜΑ: Το μέλλον των ελληνικών F-16C/D Block 30 (Μέρος 1, οι προσπάθειες της ΠΑ μέχρι σήμερα)
