Του Βασ. Ζαμπίκου, σμηνάρχου ε.α., ΠΤΗΣΗ, Τεύχος 105, Σεπτέμβριος 1993
H Πολεμική μας Αεροπορία, η οποία επετέλεσε άθλους κατά τους δύο παγκοσμίους πολέμους και ιδιαίτερα κατά τον B΄ (Αλβανία, Μέση Ανατολή) πριν από το 1930, ήταν διηρημένη σε δυο αυτοτελείς Διοικήσεις τη Στρατιωτική και τη Ναυτική που υπάγοντο στα Υπουργεία Στρατιωτικών και Ναυτικών αντίστοιχα, εξυπηρετώντας τις ανάγκες Στρατού και Ναυτικού.
H διχασμένη αυτή Αεροπορία, επιδρούσε ανασταλτικά στο συντονισμό των ενεργειών που απαιτούνταν για την οργάνωση και ενίσχυσή της. Υπήρξε συνεπώς επιτακτική η ανάγκη ενοποιήσεώς της.
O Ελευθέριος Βενιζέλος, πρωθυπουργός της χώρας (1928-1932) ευθύς ώς ανέλαβε τα καθήκοντα του, διέκρινε έγκαιρα την εξαιρετική σημασία που είχε για τη χώρα μας η Αεροπορία όχι μόνον ως μέσο αμύνης, αλλά και επικοινωνίας και πολιτισμού, ένθερμος δε υποστηρικτής του Αεροπορικού Όπλου, είχε πιστέψει ότι το αεροπλάνο θα αποτελούσε το όπλο των αδυνάτων κρατών και ότι σε ένα μελλοντικό πόλεμο, η πλάστιγγα θα έκλινε αποφασιστικά προς το μέρος εκείνου που θα διέθετε την ισχυρότερη Αεροπορία.
Με τη σκέψη αυτή, ανέλαβε με αποφασιστικότητα και δυναμισμό την πρωτοβουλία ίδρυσης του Υπουργείου Αεροπορίας, με σκοπό την Ενοποίησή της, καθιστώντας την έτσι ανεξάρτητη. Την οργάνωση του Υπουργείου ανέθεσε στον έμπειρο αεροπόρο Αλ. Ζάννα. O τελευταίος επισκέφθηκε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και μελέτησε τον τρόπο της οργάνωσης και λειτουργίας αναλόγων υπηρεσιών. Στις 5 Δεκεμβρίου 1929, η κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή νομοσχέδιο για την ίδρυση Υπουργείου Αεροπορίας, το οποίο όπως αναφερόταν στην εισηγητική έκθεση “έμελλε να συμπληρώσει το κενόν διά την άμυνα της χώρας και συγχρόνως να δώσει την πρέπουσα ενίσχυσιν στην εκμετάλλευσιν του αέρος”.
O Ελευθέριος Βενιζέλος, απέδιδε ιδιαίτερη σημασία στο νεονύστατο Υπουργείο Αεροπορίας, ανέλαβε υπουργός ο ίδιος, με υφυπουργόν τον Αλ. Ζάνναν. Έτσι από την 1ην Ιανουαρίου 1930 περιήλθαν στη δικαιοδοσίαν του υπουργείου, όλες οι σχετικές υπηρεσίες, που ήταν κατανεμημένες στα διάφορα άλλα υπουργεία.
H δράση της Πολεμικής Αεροπορίας, από της ιδρύσεως του υπουργείου Αεροπορίας, μέχρι και της λήξεως του B΄Παγκοσμίου Πολέμου, εξιστορείται στο σύγγραμμα με τίτλο “ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΤΟΜΟΣ Γ'” το οποίον εξεπονήθη πριν από δύο περίπου χρόνια και κυκλοφόρησε το τέλος του 1992. Το πόνημα τούτο, έχει σκοπό να καταστήσει γνωστή στα στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας και τους σπουδαστές των παραγωγικών Σχολών, την ιστορία του Όπλου κατά την περίοδο 1930-1941. Απευθύνεται όμως και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, που ενδιαφέρεται για τα αεροπορικά πράγματα και επιθυμεί να εντρυφήσει στην Ιστορία της Αεροπορίας μας. Kατά τη συγγραφή παρουσιάστηκαν πολλές δυσχέρειες, με κυριότερη την απώλεια ενός μεγάλου αριθμού σημαντικών εγγράφων και άλλων ιστορικών στοιχείων της εποχής, που οφείλεται στην κατάρρευση του μετώπου. Άλλη δυσκολία που συνάντησαν οι μελετητές της αεροπορικής ιστορίας, ήταν η έλλειψη αυτοπτών μαρτύρων από τις αεροπορικές επιχειρήσεις, αφού και οι ίδιοι οι αεροπόροι που συμμετείχαν σ αυτές, δεν έχουν άμεση εποπτεία των αποτελεσμάτων μιας αερομαχίας, πράγμα που δυσχεραίνει τη συλλογή των απαραιτήτων στοιχείων.
Τα ανωτέρω οδήγησαν στη σκέψη να αναζητηθούν στοιχεία από πολλές πηγές, όπως οι υπάρχουσες ελληνικές και ξένες δημοσιεύσεις, παλαιότερα και σύγχρονα δημοσιεύματα του Τύπου της εποχής, εκθέσεις της Ανωτέρας Διοικήσεως Αεροπορίας Στρατού, έκθέσεις του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας της Ιταλίας, συγγράμματα Ιταλών Στραταρχών, αφηγήσεις των ιδίων των πρωταγωνιστών των γεγονότων, ηρωικών αεροπόρων, διασταυρωμένα στοιχεία που αναφέρονται σε εγκυκλοπαίδειες και άλλα έντυπα. Στο κείμενο παρεμβάλλεται επίσης πλούσιο και ώς επί το πλείστον αδημοσίευτο φωτογραφικό υλικό, που μεταφέρει άμεσα το κλίμα της εποχής.
Προς την κατεύθυνσιν αυτήν αξιέπαινη υπήρξε η προσπάθεια του διευθυντού Ιστορίας Αεροπορίας (1989-1992) Σμηνάρχου Αρ. Τσουμάρη μετά των συνεργατών του Σμηνάρχου Σπ. Φλωράκη και Παν. Μουρίκη, οι οποίοι επάσχισαν να συγκεντρώσουν το πολύτιμο αυτό υλικό, ώστε να εκπονηθεί ένα άρτιο πόνημα, όπου για πρώτη φορά η εξιστόρηση των γεγονότων που παρουσιάζονται και δημοσιεύονται ολοκληρωμένα, βασίζεται κυρίως σε Ημερολόγια Δράσης των Πολεμικών Μοιρών, σε εκθέσεις Πεπραγμένων Διοικήσεων, καθώς και φωτογραφίες, πολεμικά διαγράμματα και χάρτες της εποχής.
Σημαντική επίσης υπήρξε η συμβολή στην όλη προσπάθεια του διαδεχθέντος τον προηγούμενο Διευθυντήν Ιστορίας της Αεροπορίας, Σμηνάρχου M. Καρακεχαγιά, στον οποίον ανετέθη υπό του ΓΕΑ, ο τελικός έλεγχος του πονήματος και η μέριμνα για την
εκτύπωσή του. O τόμος διαιρείται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στην περίοδο από την ίδρυση του Υπουργείου Αεροπορίας το 1930, έως την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Το δεύτερο μέρος, είναι εξ’ ολοκλήρου αφιερωμένο στη δράση της Πολεμικής Αεροπορίας κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο 1940-41. Γίνεται κατ αρχήν καταγραφή των Δυνάμεων των δύο αντιπάλων, καθώς και σύγκριση μεταξύ τους, που δείχνει τη συντριπτική υπεροχή των Ιταλών σε πτητικό και τεχνικό υλικό προηγμένης για την εποχή τεχνολογίας.
