Του Σπύρου Κονιδάρη, Αντιναυάρχου ε.α. Π.Ν. – MSEE, επίτιμου υπαρχηγού Στόλου
Με μεγάλη έκπληξη ο παγκόσμιος Τύπος και όλες οι κυβερνήσεις υποδέχθηκαν την πρόσφατη ανακοίνωση του νέου καγκελάριου της Γερμανίας κ. Όλαφ Σόλτς, για την δημιουργία ταμείου ύψους 100 δις ευρώ για την άμυνα της χώρας του και τον επανεξοπλισμό των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων τα επόμενα χρόνια.
Συνηθισμένος από τις υπερβολικές αντιδράσεις του Τύπου (“σάλος, άπιαστο όνειρο, τεράστιο, θηριώδες”) και γνωρίζοντας την περιορισμένη επαφή πολλών με την αριθμητική και την προπαίδεια (calculators από το νηπιαγωγείο!), είπα αμέσως μόλις το άκουσα, «Για στάσου» και αμέσως σκέφτηκα: “Η Γερμανία πρέπει να έχει πληθυσμό 7πλάσιο της Ελλάδος και κατά κεφαλή εισόδημα (με τα μνημόνια που “φάγαμε στο κεφάλι”) περίπου 3πλάσιο. Και επειδή από… παλαιά 3×7= 21, αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία έχει (περίπου) 21 φορές μεγαλύτερο ΑΕΠ από την Ελλάδα -ας πούμε 20πλάσιο για να κάνουμε στρογγυλό τον αριθμό”.
Άρα τα 100 δις της Γερμανίας (θα δούμε παρακάτω, μέσα σε πόσο χρόνο και με ποιο τρόπο θα ξοδευτούν, σε ποιους θα δοθούν και τι ποσά θα “επιστρέψουν” στην χώρα) έχουν για την οικονομία της την ίδια βαρύτητα που έχουν τα 5 δις ευρώ για την Ελληνική οικονομία (100÷20= 5).
Έχοντας κατά νου τις ήδη υπογραφείσες συμβάσεις για τον εξοπλισμό των Ελληνικών Ενόπλων Δυναμέων (κέντρο αεροπορικής εκπαίδευσης Καλαμάτας, 18+6 αεροσκάφη Rafale, 3 φρεγάτες FDI) και εκτιμώντας χοντρικά τα ποσά τα οποία θα πληρώσουμε μόνο για τα τρία αυτά προγράμματα ως πάνω από 8 δις, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι τα τελευταία 2 χρόνια η Ελλάδα έχει ήδη παραγγείλει αναλογικά, πολύ περισσότερα από όσα θα πληρώσει η Γερμανία τα επόμενα 8-10 χρόνια.
Θα προχωρήσω παρακάτω με παράθεση ακριβέστερων στοιχείων και καλύτερο έλεγχο της αρχικής μου αυτής εκτίμηση, χωρίς χαρτί και μολύβι αλλά με μόνη την χρήση των στοιχείων που είχα κατά νου και της προπαίδειας, την οποία απαξιούν ή δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν Τύπος και πολλοί, πάσης φύσεως και προελεύσεως, αυτοπροσδιοριζόμενοι “αναλυτές” (πολιτικοί, στρατιωτικοί, στρατηγικοί, αμυντικοί κ.τ.λ.).
Με βάση λοιπόν στοιχεία αξιόπιστων οργανισμών, το ΑΕΠ της Γερμανίας για το 2020 ήταν 3.806 δις δολάρια και της Ελλάδος 189,4 δις. Κατά συνέπεια το ΑΕΠ της Γερμανίας ήταν πράγματι 20 φορές μεγαλύτερο της Ελλάδος (20×190= 3.800) και επομένως τα 100 “Γερμανικά” δις αντιστοιχούν πράγματι σε 5 “Ελληνικά” δις. Σε ότι αφορά το ύψος των προσφάτων Ελληνικών συμβάσεων για το Κέντρο εκπαίδευσης Καλαμάτας συν τα 18 αρχικά και τα επιπλέον 6 αεροσκάφη RAFΑLE συν τις 3 φρεγάτες από στοιχεία στον Τύπο, προκύπτει συνολικό κόστος: 1,85+2,5+1,1+3,05= 8,5 δις ευρώ. Ήτοι, με τα 8,5 δις ευρώ, έχουμε υπερβεί κατά 70% την αντιστοιχία 5 “Ελληνικά”= 100 “Γερμανικά” δις (καθώς 5×170% =8,5). Και μάλιστα χωρίς να έχουμε υπολογίσει σε αυτά τα 8,5 δις ευρώ:
- Όύτε τις πρόσφατες παραγγελίες τορπιλών για τα νέα (15ετίας ήδη!) υποβρύχια μας,
- ούτε τις ανελαστικές ανάγκες του Στόλου για σοβαρότερη υποστήριξη όλων των μονάδων του,
- ούτε τα νέα προγράμματα που έχουν εξαγγελθεί όπως η αναβάθμιση των ΜΕΚΟ, οι νέες κορβέτες, η “ενδιάμεση λύση” ή άλλες μονάδες για αντικατάσταση γηραιών κανονιοφόρων, πυραυλακάτων, υποβρυχίων, πλοίων ναρκοπολέμου, κ.τ.λ.,
- ούτε τις πανάκριβες εκπαιδεύσεις και τα συνεργεία υποστήριξης (για συντήρηση, επισκευές, περιοδικές πιστοποιήσεις για τις νέες μονάδες, όπλα και συστήματα του Ναυτικού,
- ούτε τις αντίστοιχες ανάγκες του Στρατού Ξηράς (άρματα, πυρομαχικά, όπλα, UAV, αμφίβια, κ.ο.κ.) και της Πολεμικής Αεροπορίας, με προγράμματα που είτε έχουν ήδη υπογραφεί είτε επίκειται η υπογραφή τους ή είναι απαραίτητη η ταχεία προμήθειά τους.
Αλλά ακόμη και αυτά (όχι μόνο 5 αλλά 8,5 δις €, ήτοι +70%) θα μπορούσα να τα “δεχτώ”. Η Γερμανία τώρα (!) είδε την απειλή (με την οποία συναναστρεφόταν και σχεδίαζε -προς το συμφέρον της φυσικά- εδώ και πολλά χρόνια) τώρα θα ξεκινήσει να “πληρώνει”. Και εμείς με τον κακό μας γείτονα, παρά την συνεχή οικονομική μας αιμορραγία (με την αδιαφορία, την ανοχή ή ακόμη και την υποστήριξη της Τουρκίας από την Γερμανία και τους περισσότερους εκ των συμμάχων και εταίρων μας για πολλά χρόνια) είμαστε υποχρεωμένοι να πληρώνουμε πολύ περισσότερα, ίσως και τα διπλά.
ΑΠΟΨΗ: Είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε ένα ΠΝ με μόλις 3 φρεγάτες και 4 ή 5 κορβέτες;
Αλλ’ όμως και πάλι, δεν είναι έτσι τα πράγματα, αλλά πολύ χειρότερα. Γιατί οι δαπάνες οι δικές μας για την άμυνα είναι πολύ πιο “επίπονες”, απ’ ότι για τις οικονομίες των Δυτικών (αλλά και της Τουρκίας), όπως θα εξηγήσω.
Η Γερμανία θα αναλάβει αυτό το κόστος για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και θα το δικαιολογήσει, όπως ήδη το έχει επικοινωνήσει η κυβέρνησή της, ως αύξηση των αμυντικών της δαπανών μέχρι του ποσοστού 2% του ΑΕΠ της, όπως είχε δεσμευτεί στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, από το 2014.
Ας δούμε τώρα πόσα ξοδεύουμε Ελλάδα και Γερμανία για αμυντικές δαπάνες. Σύμφωνα με το worldpopulationreview.com, προβλεπόταν για το 2021 η μεν Ελλάδα να ξοδέψει 8 δις $ (εκτιμώ ότι ήταν μέσα και οι προκαταβολές για τα τελευταία εξοπλιστικά) η δε Γερμανία 64,7 δις $. Και παρά τα πολύ περισσότερα χρήματα της Γερμανίας (8 φορές περισσότερα από ότι η Ελλάδα), τα ποσά αυτά αντιστοιχούν τα μεν 8 δις $ της Ελλάδας σε ~3,8% του ΑΕΠ της, τα δε 64,7 δις $ Γερμανίας σε 1,5% του δικού της ΑΕΠ (τιμές για το 2021).
Θα συνεχίσω με την Γερμανία. Με τη δέσμευση των αρχηγών όλων των κρατών του ΝΑΤΟ στη Σύνοδο Κορυφής στην Ουαλία το 2014, ότι θα αύξαναν γρήγορα τους προϋπολογισμούς τους για την άμυνα στο 2% του ΑΕΠ τους, η Γερμανία όφειλε να έχει φτάσει -ήδη προ ετών- τις δαπάνες της στα 80 δις $ (με μέσο όρο ΑΕΠ τα 4.000 δις $). Αντί αυτού βλέπουμε ότι το 2021 (παρά την σημαντική αύξηση αυτή την χρονιά), έφτασε μόλις τα 64,7 δις $, ήτοι 15,3 δις λιγότερα από την ειλημμένη υποχρέωσή της. Επομένως, όταν ο Γερμανός καγκελάριος λέει ότι θα δαπανήσει κονδύλια ύψους 100 δις €, ώστε οι δαπάνες για άμυνα της να ανέλθουν στο 2%:
- Αντιλαμβάνομαι ότι θα ξοδεύει από τούδε και στο εξής 80 δις $ κατ’ έτος, ήτοι 15,3 δις $ παραπάνω απ’ ότι ξόδεψε πέρυσι.
- Δικαιούμαι να εκτιμήσω ότι τα επιπλέον και συνολικά 100 δις € (που αντιστοιχούν σε ~110 δις $) θα «ξοδευτούν» σε μια περίοδο πάνω από 7 έτη (7×15,3= 107,1 δις $) ήτοι μέχρι και το 2029.
Κατά συνέπεια και η περίοδος πληρωμής των 100 δις ευρώ από την Γερμανία θα είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν της Ελλάδος. Η οποία έχει αρχίσει και πληρώνει από το 2021 και θα έχει αποπληρώσει όλο το παραγγελθέν μέχρι σήμερα “κοστούμι” των 8,5 δις €, μέχρι το 2026-27, οπότε και θα έχουν ολοκληρωθεί οι παραδόσεις.
Τέλος θα αναφερθώ και θα συγκρίνω τον τρόπο που θα ξοδέψει το κάθε κράτος, Ελλάδα και Γερμανία, τα ποσά του για την άμυνα. Ξεκινώ από την Ελλάδα και τις υπογραφείσες συμβάσεις με τις οποίες προβλέπεται ότι το σύνολο των χρημάτων θα πληρωθεί σε ξένες εταιρίες, είτε χωρίς την παραμικρή υποχρέωση είτε με χαλαρή και μη συμβατική δέσμευσή τους, για επιστροφές/ επενδύσεις μέρους των χρημάτων στην Ελλάδα.
Σε ότι αφορά το κέντρο Καλαμάτας και τα Rafale προβλέπεται (όπως κατά κόρον έχει γραφεί στον Τύπο χωρίς διάψευση) δυστυχώς, μηδενική ελληνική βιομηχανική συμμετοχή. Eνώ σε ότι αφορά την αντίστοιχη ελληνική συμμετοχή στο πρόγραμμα των φρεγατών FDI πολλά γράφονται αλλά αξία θα έχει, τι τελικά θα υπογραφεί με συμβάσεις ανάθεσης έργου από τις τρεις μεγάλες γαλλικές εταιρίες (Naval Group, Thales και MBDA) σε ελληνικές εταιρίες και τι τεχνολογικά προηγμένο θα κατασκευαστεί στην Ελλάδα και θα παραμείνει σαν τεχνογνωσία και όχι μόνο ως παροχή υπηρεσιών.
Αντίθετα με την Ελλάδα, στη Γερμανία, το μεγαλύτερο ποσό που θα χρησιμοποιηθεί για εξοπλισμούς και υποδομές θα ξοδευτεί εντός της χώρας με αναθέσεις (είτε νόμιμες είτε νομότυπες) αποκλειστικά σε γερμανικές εταιρίες, καθώς οι Δυτικοί δεν έχουν τις ελληνικές ευαισθησίες και την επιτήρηση (κακοπροαίρετων και ενίοτε δολίων -βλέπε ελληνικά ναυπηγεία) φίλων, συμμάχων και εταίρων τους.
Έτσι τα χρήματα που θα ξοδευτούν θα είναι κατά κανόνα επενδύσεις σε γερμανικές εταιρίες και θα παραμείνουν εντός Γερμανίας ως μισθοί, μερίσματα στους μετόχους των εταιριών και φόροι (π.χ. ΦΠΑ, εισοδήματος εργαζομένων και μετόχων). Ενώ την ίδια στιγμή θα ελαφρώσουν το κράτος από επιδόματα ανεργίας και θα περιορίσουν το κόστος τήρησης της τάξης και της ασφάλειας (καθώς η εργασία, η ανάπτυξη και η πρόοδος περιορίζουν την παρανομία, τις κοινωνικές αναταραχές κ.τ.λ).
Ένα ακόμη όφελος για την γερμανική οικονομία θα έλθει από την μεγάλη τεχνολογική πρόοδο και τις συνέργειες που θα προκύψουν από τα νέα εξοπλιστικά προγράμματα, καθώς όλη αυτή η νέα τεχνολογία (προϊόν των μεγάλων ποσών που θα επενδυθούν στους τομείς της έρευνας και ανάπτυξης) θα διαχυθεί πολύ σύντομα στον πολιτικό τομέα, τις επιχειρήσεις και την παραγωγή αγαθών υψηλής τεχνολογίας και αξίας. Τα οποία γρήγορα θα αρχίσουν να εξάγονται, δημιουργώντας επιπλέον θέσεις εργασίας και συσσώρευση πλούτου για την χώρα, εξασφαλίζοντας ταχεία απόσβεση της όποιας “δαπάνης” της γερμανικής κυβέρνησης, η οποία είναι πραγματική επένδυση.
Γερμανία: Οι Χριστιανοδημοκράτες ενέκριναν εξαγωγές όπλων 5 δις μέσα σε εννέα μέρες
Βεβαίως, επειδή η Γερμανία δεν παράγει όλα τα αμυντικά συστήματα που χρειάζεται σήμερα, θα αναγκαστεί να παραγγείλει και από το εξωτερικό. Έτσι π.χ. θα υποχρεωθεί να πάρει νέα αεροσκάφη (έστω F-35) από τις ΗΠΑ και πυραύλους (π.χ. Exocet, Aster) από τη Γαλλία ή πυροβόλα από την Ιταλία, μέχρις ότου είτε να αναπτύξει δικά της είτε να συμμετάσχει σε κοινοπραξίες συμπαραγωγής. Όμως να είστε σίγουροι, ότι αντίστοιχα ποσά από αυτά που θα ξοδέψει στο εξωτερικό, θα τα επανακτήσει από εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων στις ίδιες αυτές χώρες (μηχανές, αυτοκίνητα, φάρμακα κ.τ.λ.) με συμβάσεις που πιθανότατα θα υπογραφούν παράλληλα με τις συμβάσεις εξοπλισμών της, ελαχιστοποιώντας το αρνητικό ισοζύγιο.
Με αφορμή την παραπάνω σύντομη και όσο γίνεται απλή ανάλυση, ερωτώ: μπορεί κανείς από εμάς να υποστηρίξει το αφήγημα των κυβερνώντων μας διαχρονικά, περί ελληνικών “επενδύσεων” για την άμυνα μας; Γιατί ως επένδυση είναι μόνο ο τρόπος που το κάνουν οι Δυτικοί (“κουτόφραγκοι” για κάποιους “ξύπνιους”). Αυτό που κάνουμε εμείς είναι δαπάνη σκληρού νομίσματος από το υστέρημά μας, που συντηρεί στην ζωή τις δυτικές βιομηχανίες (παλαιότερα και τη ρωσική) ευελπιστώντας και στην προστασία των προμηθευτών μας, παρότι διαχρονικά έχει αποδειχθεί πως «Δεν είν’ εύκολες οι θύρες, εάν η χρεία τες κουρταλεί» (Δ. Σολωμός – «Ύμνος εις την Ελευθερίαν»).
Από τα παραπάνω, πιστεύω ότι γίνεται αντιληπτό ότι δεν είναι μόνο το ύψος του ποσού, που συνολικά θα ξοδέψει ένα κράτος για την άμυνα και την ασφάλειά του αλλά και το μέγεθος της οικονομίας του και το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο θα το ξεπληρώσει, και ο τρόπος που θα το αναλώσει/ διαθέσει (με όλο το ποσό σε ξένες χώρες; ή με το μεγαλύτερο μέρος υπενδεδυμένο εντός της χώρας;). Επίσης το τι έσοδα θα του αποφέρουν οι εν συνεχεία εξαγωγές της επένδυσης (προϊόντων, παραγώγων, υπηρεσιών) καθώς και το τι υποδομή, τεχνογνωσία και τεχνολογία θα έχει το κράτος διαθέσιμα την “επόμενη” μέρα για τα νέα εθνικά του προγράμματα τόσο στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας όσο και σε όλο το φάσμα του πολιτικού τομέα.
Ελπίζοντας να προσέφερα κάτι χρήσιμο στον δημόσιο διάλογο για τους εξοπλισμούς της χώρας μας, απαραίτητους (οι χρηστοί) για την επιβίωσή της, θα κλείσω με μικρή σειρά από ρητορικές αλλά οδυνηρές ερωτήσεις και ένα σχετικό με το θέμα, σχόλιο.
Από την ανάπτυξη των βιομηχανιών και των οικονομιών των ξένων χωρών στις οποίες με τον τρόπο αυτό παραγγέλνουμε, η δική μας χώρα πως άραγε θα ωφεληθεί μακροπρόθεσμα; Ή θα μείνουμε με τη συμμετοχή μας στους πανηγυρισμούς τους, ή ευχαριστημένοι με ένα νέο κύμα brain drain; Και θα παραμένουμε σιωπηλοί με μόνη την ελπίδα πως κάποια από τα παιδιά μας θα βρουν δουλειά στην “Εσπερία”;
Σχόλιο: Επειδή εκτός από τους Αμερικανούς, τους Ισραηλινούς και τους Γάλλους, είναι και οι Γερμανοί φίλοι μας, περιμένω να δω σύντομα στον Τύπο και τις γερμανικές προτάσεις. Φυσικά για τον εξοπλισμό των ελληνικών Ε.Δ. με νέες, “ελληνικού τύπου” επενδύσεις σε γερμανικά εργοστάσια (ναυπηγεία, αεροναυπηγική βιομηχανία, επικοινωνιών, αρμάτων και όπλων, δορυφόρων). Και φυσικά στα πλαίσια της διαρκούς και αταλάντευτης ελληνικής δέσμευσης και της συμβολής μας στην αναγέννηση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, με ελληνικά χρήματα και πλήρη απουσία και καταδίκη της δικής μας. Τώρα, αν αυτό έχει σαν συνέπεια και την χαριστική βολή κατά αποδεδειγμένα άξιων ελληνικών βιομηχανιών, «τι να κάνουμε; Σε κάθε… πόλεμο υπάρχουν και παράπλευρες απώλειες. Ας είχαν φύγει και αυτές στο εξωτερικό» όπως κάποιοι ανεγκέφαλοι λένε για τα θύματα μεταξύ των αμυνομένων Ουκρανών, μαχητών και αμάχων.
