Τη σημασία της στρατηγικής σχέσης μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου για την ευρύτερη περιοχή, με έμφαση στη συμφωνία για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης των δύο χωρών, ανέδειξε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό Al Qaheera TV, με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψή του στο Ελ Αλαμέιν και τη συνάντηση με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι.
Όπως διαμήνυσε ο Γιώργος Γεραπετρίτης, η συμφωνία οριοθέτησης «ήταν μια σημαντική συμφωνία, όχι μόνο επειδή ουσιαστικά επιλύθηκε ένα σημαντικό ζήτημα, που θα επιτρέψει στις δύο χώρες να αναπτύξουν περαιτέρω τις πλουτοπαραγωγικές τους πηγές, αλλά και επειδή αυτό είναι το πρότυπο που πρέπει να ακολουθήσουμε: με συζητήσεις, διαπραγματεύσεις, αμοιβαίους συμβιβασμούς και τελικά να καταλήξουμε σε μια κατάσταση που θα είναι επωφελής και για τις δύο χώρες».
Ελληνοτουρκικές σχέσεις
Αναφερόμενος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο υπουργός Εξωτερικών είπε πως οι δύο χώρες βρίσκονται σε μια διαδικασία προσέγγισης, επανεκκίνησης τουλάχιστον μιας πιο ειλικρινούς σχέσης, ενώ επισήμανε πως ο ίδιος έχει αναπτύξει με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν ένα δίαυλο επικοινωνίας. «Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να προωθήσουμε μια θετική ατζέντα με θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως το εμπόριο, η οικονομία, η πολιτική προστασία, ο τουρισμός, η συνολική ανάπτυξη των δύο χωρών, και στη συνέχεια να εργαστούμε για τις σχέσεις μας. Όπως πιθανώς γνωρίζετε, έχουμε μία σημαντική διαφορά, η οποία είναι η οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας. Η θέση της Ελλάδας είναι ότι πρέπει το Διεθνές Δίκαιο να γίνεται σεβαστό και δη, το Δίκαιο της Θάλασσας. Εξετάζουμε το ενδεχόμενο να παραπέμψουμε τη διαφορά αυτή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης» υπογράμμισε ο Γ. Γεραπετρίτης. Υπό αυτό το πρίσμα, δήλωσε πως είναι σχετικά αισιόδοξος ότι δεδομένης της ηρεμίας που επικρατεί στο Αιγαίο τους τελευταίους μήνες οι δύο χώρες θα μπορέσουν να αναπτύξουν περαιτέρω τον πολιτικό τους διάλογο.
Σχέσεις Ελλάδας-Αιγύπτου. Οικονομία, εμπόριο, ενέργεια, νόμιμη μετανάστευση
Επανερχόμενος στις σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου, έστειλε το μήνυμα πως είναι πυλώνες σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου, χαρακτηρίζοντας τις διμερείς σχέσεις εξαιρετικά καλές.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη συνεργασία των δύο χωρών στον τομέα της ενέργειας, καθώς θα αποτελέσει έναν ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα τις επόμενες δεκαετίες. «Είναι πολύ σημαντικό, χώρες με κοινές απόψεις να συνεργάζονται στον τομέα της ενέργειας, κυρίως στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι ζωτικής σημασίας η σημαντική αυτή επένδυση στην ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας» υπογράμμισε κληθείς να σχολιάσει το σχέδιο για μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από τα Ηνωμένα Εμιράτα και την Αίγυπτο, μέσω Ελλάδας, στην Ευρώπη.
Ειδικότερα, εξήγησε ότι αυτό θα επιτρέψει στην Ελλάδα να εδραιώσει το ρόλο της ως ενεργειακού κόμβου, δεδομένου ότι αυτή η διασύνδεση θα επιτρέψει τη μεταφορά καθαρής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Πρόκειται για μια επένδυση άνω των 3 δισ. ευρώ, είναι πράγματι πολύ σημαντική. Η ελληνική κυβέρνηση ενθάρρυνε την επένδυση αυτή προωθώντας την ένταξή της στον κατάλογο των ευρωπαϊκών έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCI) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ελπίζουμε ότι το έργο αυτό θα ενταχθεί στα ευρωπαϊκά έργα μέχρι το τέλος του έτους. Είναι επίσης σημαντικό, διότι πρόκειται για έργα για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Αίγυπτο, με τα δύο τρίτα αυτών να αφορούν αιολικά και το εν τρίτο φωτοβολταϊκά έργα. Είναι σημαντικό να αναπτύξουμε αυτές τις συνέργειες μεταξύ των χωρών μας, προκειμένου να προωθήσουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη και να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή» σημείωσε επιπροσθέτως.
Ένας άλλος σημαντικός κρίκος στην αλυσίδα των διμερών σχέσεων είναι και οι εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών. «Ο όγκος του διμερούς εμπορίου υπερβαίνει τα 2 δισ. δολάρια ετησίως. Υπάρχουν μερικά πολύ σημαντικά έργα που αναπτύσσονται από Έλληνες επιχειρηματίες στην Αίγυπτο. Για παράδειγμα, αναφέρομαι ιδιαίτερα στην επένδυση του ελληνικού ομίλου στη διώρυγα του Σουέζ, η οποία θα αφορά ουσιαστικά στη διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων. Επίσης, πραγματοποιούνται πολλές άλλες επενδύσεις, όπως για παράδειγμα η επένδυση της Energean, σχετικά με την έρευνα και εξόρυξη κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Αίγυπτο.
Κατά τη συνάντηση του με τον Πρόεδρο Σίσι, ο Έλληνας πρωθυπουργός πρότεινε οι δύο χώρες να συστήσουν ένα Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, το οποίο θα αποτελείται από αξιωματούχους όχι μόνο του υπουργείου Εξωτερικών ή του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, αλλά και π.χ. των υπουργείων Ανάπτυξης και Ενέργειας. Τα μέλη του Συμβουλίου θα συνεργάζονται με στόχο την προώθηση των εν λόγω έργων. Ελπίζουμε ότι εντός του πρώτου τριμήνου του 2024 θα μπορέσουμε να φιλοξενήσουμε αυτό το Συμβούλιο και να ενισχύσουμε ουσιαστικά τις διμερείς μας σχέσεις στους τομείς του εμπορίου και των επενδύσεων» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Επιπλέον, ο υπουργός Εξωτερικών δήλωσε πως η Ελλάδα εκτιμά ιδιαίτερα τη στάση της αιγυπτιακής κυβέρνησης γιατί τη βοήθειά της στην εκκένωση Ελλήνων από το Σουδάν και παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια στους Σουδανούς πρόσφυγες, που εγκατέλειπαν τη χώρα λόγω του πολέμου. Εστιάζοντας στην κατάσταση στο Σαχέλ, είπε πως δεν είναι καλή, υπάρχουν διάφορες χώρες που υποφέρουν από εσωτερικές συγκρούσεις, όπως ο Νίγηρας.
Αναφερθείς στο μεταναστευτικό, εξέφρασε την πεποίθηση ότι «πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης, διότι υπάρχει και το ζήτημα της εμπορίας ανθρώπων». Δυστυχώς, προσέθεσε, υπάρχουν δίκτυα διακινητών που δραστηριοποιούνται και ουσιαστικά εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρθηκε στην ανάγκη η ΕΕ να συνεργαστεί με την Αίγυπτο, προκειμένου να αποτραπεί η παράτυπη μετανάστευση. Από την άλλη πλευρά, αναγνώρισε πως υπάρχει και μια άλλη πτυχή που πρέπει να εξεταστεί, και αυτή είναι η νόμιμη μετανάστευση. Πιο συγκεκριμένα, μίλησε για τη συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου σχετικά με τη μετάκληση εργατικού δυναμικού από την Αίγυπτο στην Ελλάδα και τη δημιουργία ενός μηχανισμού προκειμένου πράγματι να διευκολυνθούν οι Αιγύπτιοι που έρχονται στην Ελλάδα για να εργαστούν, ιδίως στους τομείς της γεωργίας και της αλιείας. Εξήγγειλε πως τους επόμενους μήνες, «θα ενισχύσουμε περαιτέρω αυτή την πρωτοβουλία, ώστε να επιτρέψουμε σε μεγαλύτερο αριθμό Αιγυπτίων εργαζομένων να μετακληθούν στην Ελλάδα και να εργαστούν σε καίριους οικονομικούς τομείς». Επιγραμματικά, όπως το έθεσε, είναι «όντως σημαντικό να σταματήσουμε και να ελέγξουμε την παράτυπη μετανάστευση, σεβόμενοι παράλληλα τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα» και από την άλλη πλευρά, «είναι απαραίτητο να προωθήσουμε νόμιμες οδούς μετανάστευσης και πιστεύω ότι η συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας είναι το καλύτερο πρότυπο».
Λιβύη, Σουδάν, Ουκρανία, επισιτιστική ασφάλεια
Αναφορικά με τη Λιβύη, είπε πως είναι ένα ακανθώδες ζήτημα και διαμήνυσε πως «συντασσόμαστε με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη σχετικά με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στήριξης της διαδικασίας που θα οδηγήσει σε γενικές εκλογές». Προέχει, υπογράμμισε, η απόσυρση των ξένων μαχητών και μισθοφόρων. «Η χώρα πρέπει να απαλλαγεί από κάθε ξένη στρατιωτική παρουσία και κυρίως από τους μισθοφόρους που βρίσκονται σήμερα στη Λιβύη. Πρέπει να επιτραπεί στον λιβυκό λαό να εκφραστεί δημοκρατικά μέσω ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, ώστε να αρθρωθεί μια ενιαία φωνή στη Λιβύη με τον πιο δημοκρατικό και ανώδυνο τρόπο» τόνισε.
Εν συνεχεία, υπογράμμισε την ανάγκη η κατάσταση στο Σουδάν, που πλήττεται από μια έντονη εμφύλια κατάσταση, να αντιμετωπιστεί άμεσα. «Πιστεύω ότι όλοι οφείλουμε να είμαστε πολύ ενεργοί, διότι αυτή τη στιγμή αναπτύσσεται μια ανθρωπιστική κρίση, όχι μόνο όσον αφορά τη μετανάστευση – οι άνθρωποι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις χώρες και τα σπίτια τους – αλλά και επειδή υπάρχει άμεση απειλή επισιτιστικής ανασφάλειας, που θα ενταθεί. Συνεπώς, πιστεύω ότι πρέπει να το συζητήσουμε αμέσως και ότι η Αίγυπτος έχει ενεργό ρόλο σε αυτή τη διαμεσολάβηση. Ενθαρρύνουμε με κάθε τρόπο μια λύση που θα είναι ενάντια σε κάθε είδους βία και υπέρ μιας δημοκρατικής λύσης για τη χώρα» σημείωσε.
Κληθείς να απαντήσει για τον πόλεμο στην Ουκρανία, επισήμανε πως πρόκειται για έναν συνεχιζόμενο, αδικαιολόγητο πόλεμο, που προκλήθηκε από την παράνομη εισβολή της Ρωσίας σε ένα κυρίαρχο κράτος. «Από την αρχή, η Ελλάδα υιοθέτησε μια εξαιρετικά σαφή θέση, συντασσόμενη με όλο τον δυτικό κόσμο, υπέρ της Ουκρανίας. Υποστηρίξαμε την Ουκρανία με κάθε δυνατό τρόπο, ιδιαίτερα στον ανθρωπιστικό και οικονομικό τομέα, αλλά και στον τομέα της στρατιωτικής βοήθειας. Υποστηρίζουμε σαφώς μια λύση που θα επιτρέψει την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Ουκρανίας και θα επιβάλλει ουσιαστικά κυρώσεις σε όσους ευθύνονται για την παρούσα κατάσταση.
Πιστεύουμε ότι υπάρχουν πολύ αρνητικές παράπλευρες συνέπειες, μετά τον πόλεμο, όχι μόνο η ανθρωπιστική κρίση στο εσωτερικό της Ουκρανίας και το ζήτημα της προσβολή της κυριαρχίας της Ουκρανίας, αλλά και το θέμα της επισιτιστικής ανασφάλειας. Όπως πιθανώς γνωρίζετε, πριν από λίγες ημέρες, η Ρωσία αποσύρθηκε από την Πρωτοβουλία για τα Σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας. Αυτό σημαίνει ότι η ροή των σιτηρών θα είναι ουσιαστικά ελεγχόμενη και περιορισμένη. Αυτό πιθανόν να συνεπάγεται έλλειψη βασικών τροφίμων. Ως εκ τούτου, με κάθε τρόπο, θεωρούμε ότι πρέπει να αναλάβουμε περαιτέρω πρωτοβουλίες, προκειμένου οι διεθνείς οργανισμοί, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, να προωθήσουν την ειρήνη στην περιοχή» σημείωσε.
Αναφορικά με την Ουκρανία δήλωσε ότι «Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ αποφάσισε ότι θα υπάρξει αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας. Αποφασίστηκε ότι θα συσταθεί ένα Ανώτατο Συμβούλιο μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας, το οποίο θα συζητήσει όλα τα εκκρεμή. Υπάρχει μια διαδικασία, μια συγκεκριμένη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί προκειμένου κάθε υποψήφιο μέλος να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τασσόμαστε υπέρ της προσέγγισης της Ουκρανίας με τους δύο Οργανισμούς, το ίδιο συνέβη, όπως γνωρίζετε, με τη Σουηδία και τη Φινλανδία στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Είμαστε αισιόδοξοι ότι στο μέλλον η Ουκρανία θα γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης» απάντησε ο υπουργός Εξωτερικών.
Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να αναλάβει μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και των επακόλουθων καταστροφικών πυρκαγιών, με αφορμή τη φιλοξενία το 2024, από τη χώρα μας, της Διάσκεψης “Our Ocean Conference” σχετικά με την προστασία των ωκεανών.
