Μια ανακοίνωση στο Twitter του Herve Grandjean, του εκπροσώπου Τύπου του υπουργείου Αμύνης της Γαλλίας έδωσε πάλι τροφή στο δημόσιο λόγο σχετικά με τις διαθεσιμότητες των Rafale σε γαλλική υπηρεσία, άρα κατά προέκταση και για τις πιθανές διαθεσιμότητες τους όταν ενταχθούν και στην Πολεμική μας Αεροπορία.
Τι είπε ο Grandjean και έδειξε με σχετικό γράφημα; Πως έχει αυξηθεί γενικώς η διαθεσιμότητα των αεροπορικών μέσων της Γαλλίας, μετά την πολιτική δέσμευση της υπουργού Αμύνης Florance Parly το 2018, η οποία ίδρυσε στο υπουργείο και ειδικό τμήμα αεροπορικής συντήρησης. Με το γράφημα να δείχνει πως η διαθεσιμότητα των Rafale της Γαλλικής Αεροπορίας ανέβηκε από 53% στο 55% από το 2018 στο 2021 (πολύ μικρή αύξηση), αντίστοιχα τα Rafale του Ναυτικού πήγαν από το 53% στο 61%, τα επιθετικά ελικόπτερα Tiger από το 29% στο 35% κ.ο.κ.
En 2018, @florence_parly s'était engagée à améliorer les taux de disponibilité de l'ensemble de nos aéronefs. Un engagement tenu et des résultats à la hauteur de nos ambitions, 4 ans après la naissance de la Direction de la Maintenance aéronautique. pic.twitter.com/OWVlXkbjDw
— Porte-parole du ministère des Armées (@HerveGrandjean) January 7, 2022
Τι μπορούμε να βγάλουμε ως συμπέρασμα από αυτή την ανακοίνωση; Πολλά αλλά όχι εύκολα. Αρχικά να εξηγήσουμε κάτι: Η διαθεσιμότητα ενός αεροσκάφους (μέσου γενικότερα) είναι θέμα «ορισμού». Και οι ορισμοί δεν συμπίπτουν απαραίτητα μεταξύ χωρών, κλάδων και στρατιωτικών συνασπισμών. Το ΝΑΤΟ έχει θεσπίσει κριτήρια για τις δυνάμεις επιφυλακής του (που προέρχονται από τα κράτη-μέλη) αλλά η εθνική διαθεσιμότητα εξαρτάται πως κάθε χώρα την καθορίζει με βάση τις ανάγκες της. Έτσι μια χώρα μπορεί να δίνει μεγάλη έμφαση στην άμεση αντίδραση μαχητικών για αναχαίτιση, κάποια άλλη στην ετοιμότητα αεροσκαφών στρατηγικών πληγμάτων (π.χ. μεταφορά πυρηνικών όπλων) οπότε θα δώσει διαφορετική βαρύτητα σε κάθε τύπο αεροσκάφους.
Επίσης οι γενικοί δείκτες διαθεσιμότητας που δημοσιεύονται έχουν ένα εξ’ ορισμού στοιχείο που παραπλανά. Είναι «γενικοί δείκτες» και όχι ειδικοί. Αλλά οι περισσότερες χώρες και κυρίως οι μεγάλες δεν προσπαθούν να είναι όλες οι μοίρες αεροσκαφών τους σε ίδια κατάσταση ετοιμότητας καθώς υπάρχει κλιμάκωση, περίοδοι μετάπτωσης σε άλλο ρόλο, εκπαίδευσης, ρόλοι εφεδρείας κ.λπ. Έτσι ο «μέσος όρος» δεν μπορεί να απεικονίσει σωστά την ειδική διαθεσιμότητα των μονάδων πρώτης γραμμής.
Περιοδεία πώλησης όπλων ξεκινά ο Μακρόν στα κράτη του Κόλπου, με “βιτρίνα” τα Rafale
Πιο συγκεκριμένα τώρα η Γαλλική Αεροπορία (και ο Στρατός και το Ναυτικό σε διαφορετικές εντάσεις) περνά τα τελευταία χρόνια μια φάση αναδιάρθρωσης που έχει επηρεάσει σημαντικά τη διαθεσιμότητα των μέσων της. Τυπικά διαθέτει πάνω από 200 μαχητικά αεροσκάφη, Rafale και Mirage 2000 ενώ αποσύρει σταδιακά τα παλαιότερα από αυτά. Ειδικά τα M-2000D είναι σε φάση αναβάθμισης και καθόλου παράδοξα για αυτά δεν ανακοινώνεται διαθεσιμότητα καθώς είναι απόρρητη. Τα Rafale που είναι και τα πιο σύγχρονα αεροσκάφη της είναι επίσης σε μια ενδιάμεση κατάσταση καθώς ναι μεν έχουν γίνει παραγγελίες για καινούργια, αλλά τα παλαιότερα (με παραδόσεις που ξεκίνησαν περίπου πριν μια δεκαπενταετία) έχουν γράψει πολλές ώρες και μάλιστα σε μεγάλες αναπτύξεις, σε Αφρική και Μέση Ανατολή και Κεντρική Ασία με τις αντίστοιχες φθορές και καταπονήσεις.
Μάλι: η “πυριτιδαποθήκη” του Σαχέλ και το αδιέξοδο της γαλλικής στρατιωτικής παρουσίας
Οι νέες παραλαβές γίνονται με αργό ρυθμό ενώ η κατασκευάστρια εταιρία (και κύριος πάροχος υποστήριξης) Dassault έχει αναλάβει -με βάση τις πολλές παραγγελίες των τελευταίων ετών- το σημαντικό έργο να εξυπηρετήσει τους νέους διεθνείς πελάτες της, πολλές φορές με τις εγχώριες γαλλικές απαιτήσεις να ακολουθούν (μια πρακτική που έχει την έμμεση συναίνεση της Γαλλικής κυβέρνησης). Η προώθηση των Rafale διεθνώς μάλιστα γίνεται πλέον με συμμετοχή της Γαλλικής Αεροπορίας η οποία «προσφέρει» τα μεταχειρισμένα της, π.χ. σε Ελλάδα και Κροατία, για να επιδοτήσει τις πωλήσεις.
Ταυτόχρονα η Γαλλική Αεροπορία ήταν τα τελευταία χρόνια σε πορεία ενσωμάτωσης της τελευταίας έκδοσης των Rafale, της 3FR (κηρύχθηκε πλήρως επιχειρησιακή στις αρχές του 2021) ενώ η τελευταία διετία με την πανδημία, είχε επιπτώσεις στους ρυθμούς συντήρησης, εκπαίδευσης, αναβάθμισης κ.ο.κ. Ακόμη η Γαλλική Αεροπορία είναι εδώ και περίπου δέκα χρόνια σε εσωτερική αναδιάρθρωση με μεγάλες διοικητικές αλλαγές. Που καθορίστηκαν αρχικά από τη πρωτοβουλία «Air 2010» στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 2000 για βελτιστοποίηση της λειτουργίας της, ακολούθησε η στρατηγική αναθεώρηση του 2017, ενώ το 2019 αποφασίστηκε η ένταξη στον κλάδο και της «διαστημικής υπηρεσίας» (με μετονομασία πλέον της Αεροπορίας σε Armée de l’Air et de l’Espace).
Με όλα αυτά λοιπόν, είναι τελικά αποδεκτή η διαθεσιμότητα των γαλλικών Rafale; Η άποψη μας είναι πως αν λάβουμε υπόψη μας τη δύσκολη τελευταία τετραετία αναβάθμισης, αναδιάρθρωσης, οικονομικών πιέσεων, πανδημίας, μεγάλων υπερπόντιων αποστολών και πολλών από αυτών μάχιμων κ.λπ. που έχει περάσει η Γαλλική Αεροπορία, οι διαθεσιμότητες που ανακοινώνονται «και πάλι καλές είναι». Προσοχή όμως, δεν είναι δεδομένα ικανοποιητικές και σίγουρα προβληματίζουν. Καθώς αν ο βασικός χρήστης Rafale και με άμεση πρόσβαση στον κατασκευαστή Dassault (θεωρητικά οι ιδανικές συνθήκες για να κρατήσεις τα αεροσκάφη σου σε ετοιμότητα) πετυχαίνει ένα 50+% διαθεσιμότητας τότε αυτό δημιουργεί ερωτηματικά.
Όσο για το τελικό ερώτημα: Μπορούμε να βγάλουμε συμπέρασμα για τις πιθανές διαθεσιμότητες των Rafale στην δική μας Πολεμική Αεροπορία από το γαλλικό παράδειγμα; Η απάντηση -που υποψιάζεστε- είναι «εξαρτάται κυρίως από εμάς». Καθώς η διαθεσιμότητα στην Ελλάδα ενός νέου εξελιγμένου τύπου μαχητικού θα κριθεί από την εκπαίδευση και προσαρμογή του προσωπικού σε αυτό τον τύπο, από τον προγραμματισμό αποστολών-ρόλων-χρήσης (που θα καθορίσουν και τη φθορά του αεροσκάφους) και βέβαια -και πάνω από όλα- από τα διαθέσιμα κονδύλια. Αν τα τελευταία παραμείνουν στα σημερινά χαμηλά, τότε τόσο τα Rafale, αλλά και οποιοσδήποτε άλλος νέος τύπος αεροσκάφους, θα υποφέρει από διαθεσιμότητες. Αυτό όμως είναι μια τελείως διαφορετική συζήτηση που πολλές φορές χάνεται μέσα στον ενθουσιασμό για τη «νέα παραγγελία».
