Σε συνέχεια του αφιερώματός μας με την αφορμή της συμπλήρωσης 46 ετών από την έλευση στην Ελλάδα ενός αεροσκάφου θρύλου, του F-4E Phantom II, παραθέτουμε και την οπτική γωνία κάποιων ανθρώπων που έζησαν το συγκεκριμένο αεροσκάφος από πολύ κοντά επί σειρά ετών, είτε ως πιλότοι είτε ως τεχνικοί.
Σαν σήμερα: Τα πρώτα έξι F-4E Phantom II προσγειώνονται στην Ανδραβίδα… μία νέα εποχή για την ΠΑ
Οι παρακάτω συνεντεύξεις δημοσιεύτηκαν στα πλαίσια του αφιερώματός μας στο τεύχος 341 της Π&Δ που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2014:
«Η είσοδος σε υπηρεσία στην Πολεμική Αεροπορία των αεροσκαφών F-4 το 1974 σηματοδότησε το ξεκίνημα μιας νέας εποχής για τα ελληνικά φτερά. Ήταν ό,τι πιο σύγχρονο και ώριμο είχε να επιδείξει η τότε αεροπορική βιομηχανία, δοκιμασμένο στις συγκρούσεις της νοτιανατολικής Ασίας, με δυνατότητες πολλαπλών ρόλων και μοναδικά χαρακτηριστικά. Το Phantom δεν εισήγαγε μόνο την έννοια του πολλαπλού ρόλου και της εμπλοκής στόχων με BVR βλήματα, αλλά και μια νέα φιλοσοφία επιχειρήσεων και ανάπτυξης τακτικών. Ήταν μάλιστα τόσο επαναστατικό για την εποχή που έγινε η αιτία να δημιουργηθεί και το Σχολείο Όπλων Τακτικής λίγα χρόνια μετά την ένταξη του σε υπηρεσία. Ουσιαστικά το F-4 μεταμόρφωσε την Πολεμική Αεροπορία από μια δύναμη με περιορισμένες δυνατότητες σε μια δύναμη που μπορούσε να φέρει σε πέρας σύνθετες αεροπορικές επιχειρήσεις επιθετικού χαρακτήρα με δυνατότητες πληγμάτων ακριβείας και με μεγάλη ισχύ πυρός όλη τη διάρκεια του 24ώρου και ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών. Για δυο δεκαετίες ήταν πρωταγωνιστής στις αναχαιτίσεις των εξ ανατολών εισβολέων και παρέμενε ασπίδα προστασίας του Αιγαίου για αρκετά χρόνια μετά την έλευση των αεροσκαφών τρίτης γενιάς λόγω της δυνατότητας εμπλοκής σε BVR αγώνα με τα βλήματα Sparrow. Από την πρώτη προσγείωσή του στην Ανδραβίδα στις 4 Απριλίου 1974 έχτισε το δικό του μοναδικό θρύλο που δεν έχει υπάρξει αντίστοιχος στην Ιστορία της Πολεμικής μας Αεροπορίας. Στις μέρες μας συνεχίζει να γράφει ιστορία έχοντας πλέον μεταμορφωθεί σε μια ικανότατη πλατφόρμα εξαπόλυσης σύγχρονων όπλων, τόσο αέρος-αέρος όσο και αέρος-εδάφους παραμένοντας στην κορυφή της επιχειρησιακής ικανότητας της Π.Α. Οι τελευταίες μεγάλες εθνικές ασκήσεις αλλά και οι κοινές εκπαιδεύσεις με την USAFE αποδεικνύουν την αξία των F-4, αλλά πρωτίστως το επίπεδο του Ιπτάμενου και Τεχνικού προσωπικού που φροντίζει για το αξιόμαχό τους».
Σμήναρχος (Ι) Δημήτριος Τζουμερκιώτης, Διοικητής 117 Πτέρυγας Μάχης
«Ως μέλος της μοναδικής οικογένειας του Phantom και έχοντας υπηρετήσει στην 337 Μοίρα που σήκωσε το μεγαλύτερο βάρος της αναχαίτισης για τουλάχιστον 20 χρόνια, η αίσθηση που δημιουργεί ο θρύλος του F-4 ακόμη και στον εμπειρότερο Ιπτάμενο είναι μοναδική. Κάθε πτήση με το “δύστροπο” δημιούργημα της McDonnell Douglas είναι τόσο ξεχωριστή, αφού ο χειριστής καλείται κάθε στιγμή να έχει τα χέρια του στα χειριστήρια και να επεμβαίνει μιας και το Phantom συμπεριφέρεται εντελώς διαφορετικά από τη μια φάση της πτήσης στην άλλη. Η σχέση όμως που αναπτύσσεται μεταξύ αεροπόρου και μηχανής είναι μοναδική. Αν το σεβαστείς και προσαρμοστείς στις ιδιοτροπίες του, σου προσφέρει εξαιρετική απόδοση. Aν προσπαθήσεις να το δαμάσεις υπερβαίνοντας τα όριά του, σίγουρα θα καταλήξεις να τραβάς τις χειρολαβές εκτίναξης του Martin Baker! Στις μέρες μας τα μαχητικά F-4E με τον εκσυγχρονισμό έχουν καταξιωθεί ως πρωταγωνιστές με το ολοκληρωμένο πακέτο ηλεκτρονικών, τα βλήματα AIM-120 και το ατρακτίδιο LITENING. Μάλιστα το τελευταίο προσδίδει και πάλι την πρωτιά στα Phantom όσον αφορά στην αναγνώριση καθώς πλέον είναι δυνατό να εκτελούνται αποστολές NTISR – Non Traditional Intelligence Surveillance Reconnaissance. Η αναγνωριστική έκδοση, το RF-4E αποτελεί μια εξειδικευμένη πλατφόρμα αναγνώρισης που πλέον εδώ και μια δεκαετία έχει αναλάβει και το ρόλο της ηλεκτρονικής αναγνώρισης με τα ASTAC. Η απόδοση της 348 Μοίρας σίγουρα δεν χωρά κανένα περιθώριο αμφισβήτησης καθώς επιτυγχάνει υψηλά ποσοστά στις μεγάλες ασκήσεις της Π.Α. με τον ίδιο σχεδόν εξοπλισμό που έφερε το RF-4E 35 χρόνια πριν!».
Σμήναρχος (Ι) Θεόδωρος Σύρμος, Διοικητής 110 Πτέρυγας Μάχης
«Από τη στιγμή που πραγματοποιήθηκε ο εκσυγχρονισμός των Α/Φ F-4E, αυτά βρίσκονται σήμερα στην καλύτερη απόδοσή τους και η επιχειρησιακή ικανότητά τους ακόμη αυξάνεται. Η αξία όμως ενός αεροσκάφους δεν μετριέται μόνο με τις ψυχρές τεχνικές προδιαγραφές αλλά και με την απόδοση του πληρώματός του. Έτσι, λοιπόν, ύστερα από τόσα χρόνια αξιοποίησης του AUP, ο σημερινός κορμός των πιο έμπειρων κυβερνητών κι εκπαιδευτών είναι ιπτάμενοι που ξεκίνησαν τη σταδιοδρομία τους στα F-4 ως συγκυβερνήτες στο εκσυγχρονισμένο μοντέλο κι ως εκ τούτου, ωρίμασαν και τυποποιήθηκαν ως αεροπόροι. Το γεγονός αυτό δίνει ιδιαίτερη ώθηση στην εκπαίδευση και στην επιχειρησιακή αξιοποίηση των Α/Φ διότι, αυτοί γαλουχήθηκαν στο νέο αεροπορικό περιβάλλον και στις σύγχρονες συνθήκες μάχης εξαρχής. Αντίθετα οι προηγούμενες γενιές αεροπόρων που είχαν υπηρετήσει ως συγκυβερνήτες στα F-4E πριν το πρόγραμμα αναβάθμισης, διατηρούσαν τον τρόπο σκέψης προ εποχής των βλημάτων ενεργού καθοδήγησης και των αντίστοιχων τακτικών. Βρισκόμαστε λοιπόν σε μια περίοδο που ο κύριος κορμός των Ιπταμένων της Μοίρας έχει εντρυφήσει στη σύγχρονη φιλοσοφία των επιχειρήσεων εκμεταλλευόμενοι περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν τα νέα συστήματα του Α/Φ και αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα στα αποτελέσματα των ασκήσεων που συμμετέχει η 339 Μοίρα. Η αξιοποίηση του διμελούς πληρώματος, κάτι μοναδικό για την Πολεμική Αεροπορία, με την κατάλληλη εκπαίδευση μπορεί να προσφέρει μεγάλα πλεονεκτήματα μέσω της ορθής κατανομής των καθηκόντων και την εκμετάλλευση στο μέγιστο των δυνατοτήτων του οπλικού συστήματος ειδικά στο σύγχρονο, κορεσμένο περιβάλλον αεροπορικών επιχειρήσεων. Παρά τις δυσκολίες στο χειρισμό και τις υψηλές απαιτήσεις που προβάλλει το F-4 ως ιπτάμενη μηχανή, το “πακέτο” των ηλεκτρονικών και τα βλήματα AIM-120 σε συνδυασμό με το διμελές πλήρωμα και τη μεγάλη εμπειρία των Ιπταμένων καθιστούν το εκσυγχρονισμένο Phantom εξαιρετικά φονικό στις αποστολές αεροπορικής υπεροχής!».
Αντισμήναρχος (Ι) Χρήστος Σπυρόπουλος, Διοικητής 339 Μοίρας
«Το μεγάλο πλεονέκτημα της 339 Μοίρας είναι η αφοσίωση σε ένα ουσιαστικά ρόλο και η επένδυση σε εκπαίδευση πάνω σε αυτόν. Η σχεδόν αποκλειστική τριβή μας με το αντικείμενο των επιχειρήσεων αέρος-αέρος έχει προικίσει την ομάδα των Ιπταμένων με σημαντική εμπειρία κάτι που φαίνεται χαρακτηριστικά στις μεγάλες ασκήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας. Η φιλοσοφία επιχειρήσεων με το F-4 έχει αλλάξει ριζικά μετά τον εκσυγχρονισμό και δεν είναι σπάνιο να παρατηρείται σχηματισμός Phantom να πετά στα 45000 πόδια με υπερηχητική ταχύτητα (high fast flyer) προσδίδοντας στα βλήματα τεράστια ενεργειακά αποθέματα αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες προσβολής των στόχων. Στις μέρες μας δεν έχει την μέγιστη σημασία το πώς πετά ένα μαχητικό όπως ήταν παλαιότερα αλλά ο τρόπος που αξιοποιείς το μαχητικό ως οπλικό σύστημα. Και εφόσον το αεροσκάφος φέρει AIM-120 παραμένει σημαντική απειλή για οποιονδήποτε στον αέρα.»
Επισμηναγός (Ι) Χρήστος Τόγιας, Αξιωματικός Επιχειρήσεων 339 Μοίρας
«Η 338 Μοίρα, αξιοποιώντας από το 1974 ένα αεροσκάφος που έχει καταγράψει πολλές πρωτιές στην παγκόσμια αεροναυπηγική σκηνή, έχει επιτύχει τις δικές της πρωτιές στον ελλαδικό χώρο. Η 338 Μοίρα σαράντα χρόνια χρησιμοποιεί τον ίδιο τύπο αεροσκάφους υπηρετώντας τον ίδιο κύριο ρόλο, την προσβολή στόχων εδάφους, διατηρώντας παράλληλα τις ικανότητές της στο δευτερεύοντα ρόλο (την αναχαίτιση) τις οποίες εκπληρώνει με απόλυτη επιτυχία όποτε διαταχθεί. Είναι η μοναδική Μοίρα που έχει πετάξει με όλες τις εκδόσεις F-4E που έχουν αποκτηθεί από την Πολεμική Αεροπορία, ξεκινώντας με τα αεροσκάφη του προγράμματος Peace Icarus I και μεταβαίνοντας διαδοχικά στις εκδόσεις Peace Icarus II, F-4E SRA για να καταλήξει στο F-4E AUP του προγράμματος P.I 2000 που αποτελεί το καλύτερο Phantom που έχει πετάξει ποτέ παγκοσμίως. Η 338 Μοίρα με τις συνεχείς και εντατικές προσπάθειες του Ιπτάμενου και του Τεχνικού προσωπικού της, έχει καταφέρει να καταξιωθεί σε ένα χώρο υψηλής τεχνολογίας και απαιτήσεων, σημειώνοντας σημαντικές επιτυχίες σε ασκήσεις τόσο στον ελλαδικό όσο και στο διεθνή χώρο. Το ανθρώπινο δυναμικό σε συνδυασμό με το αναβαθμισμένο οπλικό σύστημα και την πολυετή εξελικτική συνέχεια της 338 Μ Δ/Β εγγυάται την αποτελεσματικότητά της όποτε και όπου χρειαστεί».
Αντισμήναρχος (Ι) Θεόδωρος Αϊβαλιώτης, διοικητής 338 Μοίρας
«Έχοντας υπηρετήσει αυτή τη Μοίρα από την αρχή της αεροπορικής μου καριέρας, αλλά και τώρα από τη θέση του Αξιωματικού Επιχειρήσεων με την οποία η Ηγεσία της Πολεμικής Αεροπορίας μου έκανε την τιμή να υπηρετήσω, μπορώ να διαβεβαιώσω για τη μεγάλη επιχειρησιακή δυνατότητά της. Αποτελεσματικότητα σημαίνει γνώση· γνώση για τις δυνατότητες του μαχητικού που πετάς, γνώση των επιχειρησιακών πλεονεκτημάτων που διαθέτεις, γνώση των σημείων που υστερείς. Όλη αυτή η γνώση έχει καλλιεργηθεί με σεβασμό τα τελευταία 40 χρόνια στην 338 Μοίρα Δίωξης Βομβαρδισμού, ζωντανή συνέχεια της οποίας αποτελούν το προσωπικό και τα αεροσκάφη Phantom F-4 PI 2000 σήμερα. Όποτε κληθούμε, ημέρα ή νύχτα, σε μικρής διάρκειας ή παρατεταμένες επιχειρήσεις, εμείς δεν θα κάνουμε τίποτα παραπάνω από αυτό που ήδη ξέρουμε καλά: Η ΤΑΝ Η ΕΠΙ ΤΑΣ».
Επισμηναγός (Ι) Αλέξανδρος Καππές, Αξιωματικός Επιχειρήσεων 338 Μοίρας
«Η 348 Μοίρα με την άφιξη των RF-4E εφοδιάστηκε με αεροσκάφη τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμένα με σύγχρονες φωτομηχανές ικανές να ανταπεξέλθουν στο σύνολο των απαιτήσεων τακτικής αναγνώρισης της Πολεμικής Αεροπορίας. Για εκείνη την εποχή ήταν ένα τεράστιο τεχνολογικό άλμα οδηγώντας Ιπταμένους και Τεχνικούς απέναντι στην πρόκληση της ένταξης και της επιχειρησιακής αξιοποίησής τους. Στις μέρες μας λίγα έχουν αλλάξει όσον αφορά στα συστήματα που αξιοποιούμε. Παραμένουμε όμως αξιόμαχοι και αποτελεσματικοί στο κομμάτι των αποστολών που μας ανατίθεται καθώς δεν έχουμε μείνει στιγμή πίσω στις τακτικές που επιτάσσουν οι εξελίξεις στο σύγχρονο αεροπορικό πόλεμο. Η ξεχωριστή ομάδα Ιπταμένων και Τεχνικών, η οποία δίνει ζωή στα Recce Phantom που συνεχίζουν να πετούν για περισσότερο από 35 χρόνια πάνω από το Αιγαίο, μαρτυρούν πως ακόμη και τα πιο πολύπλοκα ηλεκτρονικά συστήματα και οι πρωτοφανείς επιδόσεις, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν ένα συστατικό υψίστης σημασίας που κάνει τη διαφορά στο πραγματικό περιβάλλον επιχειρήσεων, τον εκλεκτό ανθρώπινο παράγοντα! Έχοντας το βάρος της κληρονομιάς τόσων χρόνων επιχειρήσεων με το RF-4E τα πληρώματα έχουν επιδείξει σημαντική δράση απορροφώντας την τεράστια συσσωρευμένη εμπειρία που σε συνδυασμό με την αφοσίωση τους τα καθιστούν ανάμεσα στα πιο ικανά της Πολεμικής Αεροπορίας. Τα RF-4E συνεχίζουν να παρέχουν αναντικατάστατες πληροφορίες για το σύγχρονο περιβάλλον επιχειρήσεων και τη διάταξη μάχης του αντιπάλου κάτι που φαίνεται στις επιδόσεις της Μοίρας στις ασκήσεις που συμμετέχει τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο».
Αντισμήναρχος (Ι) Δημήτριος Μπιριντζής, Διοικητής 348 Μοίρας
«Τα τελευταία χρόνια τα εξειδικευμένα αεροσκάφη αναγνώρισης έχουν αντικατασταθεί από συστήματα αναγνώρισης τα οποία φέρονται σε ατρακτίδια εξωτερικά του αεροσκάφους και μπορούν θεωρητικά να έχουν εφαρμογή σε πληθώρα αεροσκαφών. Παρά τα προφανή πλεονεκτήματα που προσφέρουν ενέχουν και εγγενής περιορισμούς λόγω του μεγάλου όγκου και βάρους τους αυξάνοντας ταυτόχρονα το φόρτο εργασίας του ιπταμένου που καλείται να εκτελέσει πέραν της αναγνώρισης και άλλες αποστολές. Το RF-4E παραμένει ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα εξειδικευμένα αεροσκάφη αναγνώρισης στον κόσμο και συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες του αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, με τις ισχυρές φωτομηχανές και την εξειδίκευση των πληρωμάτων του. Ο μοναδικός εξοπλισμός αποστολής που φέρεται εξωτερικά είναι το ατρακτίδιο ASTAC που ελάχιστα επηρεάζει τα πτητικά χαρακτηριστικά του αεροσκάφους. Δεν είναι μάλιστα τυχαίο που το Σώμα των Αμερικάνων Πεζοναυτών που εμπλέκεται συχνά σε πολεμικές επιχειρήσεις αξιοποιεί αεροσκάφος αναγνώρισης (F/A-18D & ρύγχος ATARS) και όχι εξωτερικά φερόμενα ατρακτίδια».
Επισμηναγός (Ι) Δημήτριος Παπαδημητρίου, Αξιωματικός Επιχειρήσεων 348 Μοίρας
«Η θέση του Αρχιμηχανικού έχει πολλές απαιτήσεις ανάλογες με τις ανάγκες συντήρησης του Phantom. Για τη συντήρηση του αεροσκάφους “θρύλου” απαιτούνται από το τεχνικό προσωπικό που εργάζεται στη Μοίρα αποθέματα υπομονής και κουράγιου. Λόγω της παλαιότητάς του η προγραμματισμένη συντήρηση απαιτεί πλήθος εργατοωρών, αφού οι αντίστοιχες επιθεωρήσεις σε κρίσιμα σημεία (δομικά και μη) έχουν αυξηθεί. Αυτό γίνεται για να εξασφαλιστεί η ικανότητά του να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις που καθορίζονται από την κάθε πτήση-αποστολή. Επίσης η διερεύνηση και η αποκατάσταση των βλαβών δεν μπορεί να θεωρηθεί απλή ακόμη και στο επίπεδο της Πολεμικής Μοίρας, εφόσον λόγω της φιλοσοφίας κατασκευής του αεροσκάφους δεν διατίθενται διαγνωστικές συσκευές για όλα τα συστήματα με αποτέλεσμα το αντίστοιχο τεχνικό προσωπικό να εργάζεται αρκετές ώρες αναλύοντας όλες τις πιθανές αιτίες. Η διαβεβαίωση παρόλα αυτά εκ μέρους και των τεχνικών της 339ΜΠΚ είναι ότι η αγάπη, ο ζήλος και ο ενθουσιασμός τους γι’ αυτό που κάνουν περισσεύει σε όλα τα επίπεδα».
Επισμηναγός (ΜΑ) Βασίλειος Μιάμης, Αρχιμηχανικός 339 Μοίρας
