Οι τελευταίες καταστροφικές πυρκαγιές, απέδειξαν πως όσα ενάερια μέσα κι αν έχει μια χώρα, ποτέ δεν είναι αρκετά. Μπορεί να νιώσαμε όλοι μια ανακούφιση για το γεγονός ότι δεν θρηνήσαμε θύματα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως χάθηκαν δυο άνθρωποι που πολεμούσαν τις φλόγες, καταστράφηκαν εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δάσους, και χάθηκαν ανυπολόγιστα ποσά σε ιδιωτική και δημόσια περιουσία.
Φυσικά, στην Ελλάδα τα αντιμετωπίζουμε όλα με το γνωστό μας τρόπο, αυτόν της διαρκούς αμφισβήτησης. Είχαμε αρκετά αεροπλάνα; Ήρθαν τα Canadair; Είχε φροντίσει η Πολιτική Προστασία να κάνει όσα έπρεπε να κάνει; Εμείς πιθανολογούμε, γιατί δεν είμαστε «ειδικοί δασολόγοι-πυροσβέστες-πολιτικοπροστάτες κ.λπ.», πως σε επιχειρήσεις τόσο πολυήμερες, σε τέτοια έκταση, και σε χώρα με το ανάγλυφο της Ελλάδας, προφανώς κι έγιναν λάθη διαχείρισης. Είναι αναμενόμενο. Αλλά φέτος, κανείς δεν θα τολμούσε να πει ότι δεν είχαμε αρκετά εναέρια μέσα.
Θα πρέπει όμως να είμαστε ρεαλιστές. Δεν γίνεται να έχουμε 50 ή 100 πυροσβεστικά επιπέδου S-64 Erickson, ή Canadair CL-415. Άλλωστε, τα όποια S-64 κυκλοφορούν είναι ανακατασκευές ελικοπτέρων περιόδου Βιετνάμ, τα οποία η εταιρεία επαναπιστοποίησε/ανακατασκεύασε με μηδέν ώρες πτήσης. Γραμμή παραγωγής γιαυτό το εξειδικευμένο ελικόπτερο δεν υπάρχει.
Επίσης, δεν υπάρχει γραμμή παραγωγής για το σχεδιαζόμενο Viking (ex Canadair) CL-515. O πρωθυπουργός είπε πως η Ελλάδα σχεδιάζει, σε συνεργασία με άλλες χώρες, να ανοίξει ξανά τη γραμμή παραγωγής. Για να ανοίξει όμως χρειάζονται παραγγελίες και αρκετές. Με 5 ή 7 αεροπλάνα δεν είναι οικονομικά βιώσιμη, αλλά με 20 για αρχή, κι άλλα 50 σε βάθος χρόνου, κάτι μπορεί να γίνει.
Αν όμως σας πούμε, πως υπάρχει τρόπος η Ελλάδα κάθε καλοκαίρι, να αποκτά επιπλέον 50 με 60 εναέρια μέσα, με χαμηλό κόστος, θα μας πιστέψετε; Πως θα γίνει αυτό; Μα με τα εναέρια μέσα του Ελληνικού Στρατού και της Πολεμικής Αεροπορίας, αν όχι και μερικά του ΠΝ. Λογικά κάποιοι από εσάς θα γελάτε, καθώς έχουμε δει εδώ και 4 δεκαετίες τα μέσα του ΕΣ και της ΠΑ να ρίχνουν νερό στις φωτιές. Πως όμως ρίχνουν; Με τη λογική του «φλεγόμενου αχυρώνα», με κουβάδες, κυριολεκτικά, νερού. Μεγαλύτερη σπατάλη ωρών πτήσης, από αυτό που κάνουμε εμείς εδώ και χρόνια, δεν υπάρχει. Γιατί το λέμε αυτό; Διότι υπάρχουν καλύτεροι τρόποι!
Οι αναγνώστες μας θα θυμούνται τις παρουσιάσεις της Sikorsky (S-70 FireHawk) και Coulson. Θα κατάλαβαν τη διαφορά «φορτώνω» από λίμνη, και φορτώνω από δεξαμενές. Δηλαδή, φορτώνω δίπλα στη φωτιά, ή τρέχω μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιόμετρα μακρυά προκειμένου να φορτώνω τις δεξαμενές μου. Αυτή είναι η διαφορά ενός ελικοπτέρου με το Beriev, το Il-76, κι άλλων τεραστιών λύσεων. Ένα 747 που μεταφέρει 100 τόνους νερό, μπορεί να είναι λιγότερο αποδοτικό από ένα ταπεινό UH-1H, που μεταφέρει ένα τόνο νερού. Αν το 747 θέλει 4 ώρες να γεμίσει, να πάει και να έρθει, ένα UH-1H σε 4 ώρες μπορεί να έχει ρίξει 120 τόνους νερό, αν γεμίζει δίπλα στην πυρκαγιά (θεωρητικά), και να κάνει τις ρίψεις σε 60 διαφορετικά σημεία. Μήπως αντί για Beriev, χρειαζόμαστε… UH-1H;
ThinkOutOfTheBox: Πυροσβεστικά ελικόπτερα CH-47D Chinook αντί των S-64
H χρήση ελικοπτέρων για αεροπυρόσβεση είναι κάτι που στην Ελλάδα έχουμε ανακαλύψει εδώ και δεκαετίες. Τα ελικόπτερα όμως, πετούν με έναν «κουβά», τον φορτώνουν, και τον «σύρουν» μέχρι την φωτιά. Εκεί αφήνουν όλο το νερό (δεν υπάρχει δυνατότητα τμηματικής παράδοσης), ενώ όλο το ελικόπτερο καταπονείται απίστευτα. Ο δε κάδος, σπάνια γεμίζει κοντά στη φωτιά, αλλά όπου υπάρχει πρόσφορο μέρος να τον «βουτήξουν».
Τα ελληνικά CH-47D έχουν ουσιαστικά «φάει» τις ώρες πτήσης τους μεταξύ 200ωρων επιθεωρήσεων χάρη σε αυτή τη χρήση. Βέβαια η συμβολή τους στις αεροπυροσβέσεις είναι πολύτιμη, αλλά μιλάμε για μια άνευ προηγουμένου σπατάλη πόρων. Ανάλογη με τη χρήση των τεραστίων ελικοπτέρων για τη μεταφορά ασθενών. Το αποτέλεσμα; Δεν θέλετε να ξέρετε ποια είναι η διαθεσιμότητα των Chinook…
Στην τελευταία καταστροφική πυρκαγιά στην Αττική, ο Όμιλος Μυτιληναίος βρήκε και έφερε στην Ελλάδα 4 ελικόπτερα της αυστραλιανής εταιρίας Mc Dermott. Μιλάμε για μεσαία Bell 214ST. Τα ελικόπτερα αυτά δεν είναι τόσο εντυπωσιακά όσο τα S-64, αλλά η Μυτιληναιός έκανε αυτό που λέμε «διάνα». Τα 214 ήταν εξοπλισμένα με ένα ιδιαίτερο σύστημα, με δεξαμενή που προσαρμόζεται στο κάτω μέρος τους, η οποία όχι μόνο μετέφερε 2.500 λίτρα νερού, αλλά μπορούσε να ανεφοδιάζεται παντού, κυριολεκτικά. Το Πυροσβεστικό Σώμα γέμιζε εύκαμπτες δεξαμενές στο «πουθενά», ανοιχτές στο πάνω μέρος, σε μικρή απόσταση από το μέτωπο της πυρκαγιάς. Έτσι τα ελικόπτερα ανεφοδιάζονταν εκεί με σωλήνα αναρρόφησης και έκαναν πολλές ρίψεις μέσα στην ώρα, προσφέροντας πυροσβεστικό έργο ανώτερο των αεροσκαφών πολλές φορές.
Αυτό όμως που πέτυχαν τα ελικόπτερα της Mc Dermott, είναι η ακρίβεια ρίψης. Το σύστημα δεν έχει ουδεμία σχέση με κάδους και είναι εντυπωσιακή η ακρίβεια ρίψης. Παρακάτω δείτε ένα βίντεο από το σύστημα Helitak όπως λέγεται, σε διαφορετικό ελικόπτερο, αλλά ίδιο φέρουν και τα Bell 214ST.
To σύστημα της Helitak μπορεί να τοποθετηθεί σε οποιοδήποτε ελικόπτερο, και να το μετατρέψει σε εναέριο μέσο πυρόσβεσης ακριβείας. Φυσικά, μπορεί να τραβήξει νερό από παντού, ακόμη και ανοιχτά βαρέλια, με ότι σημαίνει αυτό.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε βίντεο, από τη δράση των ελικοπτέρων της Mc Dermott, ίδιων με αυτών που επιχείρησαν στην Ελλάδα, που από όσο μάθαμε είχαν εξαιρετικές επιδόσεις στο ελληνικό ανάγλυφο. Είναι συγκλονιστικά απλό.
Τι θέλουμε να πούμε με όλα αυτά; Πόσο κοστίζουν 10 ή 20 δεξαμενές των 10.000 λίτρων για τα CH-47D; Αντί να αγοράσουμε έναν νέο, άγνωστο τύπο, για την Ελλάδα (τα S-64), γιατί να μην κάνουμε χρήση των δικών μας Chinook; Το πρόβλημα των Chinook είναι η κατανάλωση των ωρών πτήσης τους. Στα ελικόπτερα δεν υπάρχει δομική καταπόνηση (τουλάχιστον στα CH-47 & UH-60), το μόνο που απαιτείται είναι συντήρηση διαφόρων επιπέδων. Γιατί να αγοράζουμε εξειδικευμένα εναέρια πυροσβεστικά μέσα, να τα βλέπουμε να μένουν στο έδαφος 8 μήνες το χρόνο, και να μην συντηρούμε αυτά που έχουμε;
Ακόμη, αν χρειαζόμαστε ακόμη δέκα CH-47D, τότε ας τα πάρουμε. Το καλοκαίρι, μαζί με άλλα 10 του ΕΣ, θα πετούν σε αποστολές αεροπυρόσβεσης, ενώ όλο το χρόνο θα έχουμε δυνατότητα αερομεταφορών μιας διλοχίας καταδρομών. Τα S-64, τι θα μπορούσαν να προσφέρουν, εκτός από έναν άγνωστο τύπο για συντήρηση; Θα το πάμε ακόμη πιο μακρυά. Η Helitak έχει δεξαμενές ακόμη και για UH-1H. Τα τελευταία είναι τελείως παρωχημένα για πολεμικές αποστολές, αλλά παραμένουν ικανότατα σε αερομεταφορές. Έχουμε επίσης ένα μεγάλο αριθμό εκπαιδευμένου προσωπικού, χειριστές και μηχανικούς, για τον τύπο. Πολλοί από αυτούς, είναι σε αποστρατεία, αλλά έχουν τεράστια εμπειρία και μπορούν να προσφέρουν. Γιατί να μην γίνει χρήση αυτού του αποθέματος από την Πολιτική Προστασία; Πριν αρχίσουν οι κριτικές «ναι, με 1.000 λίτρα θα σωθούμε», να πούμε πως το UH-1H/Β-205 χρησιμοποιείται στις ΗΠΑ για αεροπυρόσβεση. Αλλά τι ξέρουν οι κουτόφραγκοι; (Καλά, κουτοαμερικανοί…)
Μιας και ξεκινήσαμε, να δούμε κι άλλες εκδοχές. Το ΠΝ έχει αριθμό αξιόπλοων ΑΒ-212 που θα μπορούσαν άνετα να προσφέρουν στην Πολιτική Προστασία. Τα ελικόπτερα, είναι θορυβώδη, και παρά τους δυο κινητήρες δεν έχουν πλέον αξία σαν πολεμικό μέσο. Αν για παράδειγμα δοθούν στις Ειδικές Δυνάμεις, τις έχουμε στοχοποιήσει για τον εχθρό από μόνοι μας. Αυτός είναι κι ο λόγος που το ΠΝ επιθυμεί MH-60S για αυτό το ρόλο. Σε ρόλο όμως αεροπυρόσβεσης, είναι εξαιρετικά. Τι παραπάνω είχαν τα ελικόπτερα της Mc Dermott; Απλά, ήταν συντηρημένα επαρκώς και πετούσαν. Και φυσικά και εδώ υπάρχει προσωπικό, χειριστές και μηχανικοί σε αποστρατεία.
Ας κάνουμε και την υπέρβαση. Η ΠΑ έχει ένα στόλο Super Puma. Τα ελικόπτερα έχουν ελάχιστες ώρες πτήσης, καθώς παραμένουν καθηλωμένα εδώ και χρόνια πολλά από αυτά. Το θέμα της συντήρησής τους είναι ένα σήριαλ με πολλά επεισόδια και σεζόν, περισσότερα από το Game of Thrones. Μιας και η ΠΑ δεν κατάφερε ποτέ να τα κάνει πλήρως αξιοποιήσιμα, μήπως έφτασε η στιγμή να περάσουν στα χέρια της Πολιτικής Προστασίας; Η Πυροσβεστική έχει ήδη 2, τα οποία πετούν συνέχεια, με 99% διαθεσιμότητα. Στις πρόσφατες πυρκαγιές, τα ελικόπτερα αυτά ήταν συνεχώς στον αέρα, μαζί με το ΒΚ-117.
Η αεροπυρόσβεση στην Ελβετία γίνεται με Super Puma. Εκεί επιλέχτηκε το σύστημα της Helitak, που επίσης μπορεί να μετατρέψει το ελικόπτερο σε μια μηχανή που μεταφέρει 4.250 λίτρα νερού, δηλαδή, αν το επιτρέπουν οι συνθήκες, τόσο όσο ένα CL-415. Δηλαδή, με κόστος 14 δεξαμενών της Helitak, και φυσικά συντήρηση των ελικοπτέρων, έχουμε ακόμη 14 (2 της πυροσβεστικής και 12 της ΠΑ) ελικόπτερα με δυνατότητεες παρόμοιες με CL-415.
Λογικά θα ρωτήσει κάποιος τι μπορεί να κάνει η ΠΑ, αν «παραδώσει» τα Super Puma στην Πολιτική Προστασία. Το πρώτο πράγμα που μπορούμε να σκεφτούμε είναι η παραχώρηση, από τις ΗΠΑ, μέσω EDA, ελικοπτέρων HH-60 2nd Gen από τη USAF. Ούτως ή άλλως, είτε τα έχει είτε δεν τα έχει τα Super Puma η ΠΑ, οι διαθεσιμότητες είναι μικρές. Ας πάμε σε λύσεις Made in USA που αν μη τι άλλο, μέσω FMS, θα έχουν υποστήριξη από τις αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Αυτό που θέλουμε να πούμε είναι ότι η Πολιτική Προστασία δεν χρειάζεται τόσο νέα εναέρια Μέσα, όσο περισσότερες ώρες πτήσης από υφιστάμενα μέσα. Και η Πολιτική Προστασία μπορεί να κάνει πράγματα άμεσα, απαλλαγμένη από στρατιωτικές διαδικασίες προμηθειών, έχοντας μάλλον και τη δυνατότητα να αξιοποιήσει και ευρωπαικά κονδύλια. Μπορεί, αν συμφωνηθεί, να φτάσει τη διαθεσιμότητα των υλικών των Ενόπλων Δυνάμεων σε ποσοστά απίστευτα. Στην τελική, ας συμφωνήσει το ΓΕΕΘΑ με την ΠΠ να μοιραστούν τα μέσα τους.
Πρώτη δημοσίευση Αύγουστος 2021
