Σημείωση 1: Το άρθρο δημοσιεύθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2018 για πρώτη φορά. Καθώς όμως κάποιοι συνεχίζουν να ρωτούν, το επαναδημοσιεύουμε…
Σημείωση 2: Το άρθρο απαντά σε ένα μεγάλο ερώτημα που μας έχει τεθεί πολλές φορές, και το απαντάμε με τον πλέον διεξοδικό τρόπο εδώ, αλλά και ένα “δυνατό” άρθρο του Βασίλη Παπακώστα, Φαίδωνα Καραϊωσηφίδη και Ηλία Παπανικολάου, στις σελίδες του περιοδικού μας που βρίσκεται αυτή την στιγμή στα περίπτερα (πάνω στο οποίο βασίζεται και η σημερινή ανάλυση).
Το θέμα F-35 μπορούμε να πούμε με σιγουριά πως το έχουμε εξαντλήσει, είτε από τις σελίδες του περιοδικού, είτε από την ιστοσελίδα μας. Θέλουμε να πιστεύουμε πως η ΠΤΗΣΗ έχει κρατήσει διαχρονικά το επίπεδό της, αναφέροντας χωρίς φόβο και χωρίς πάθος είτε τα προβλήματα ανάπτυξης του νέου μαχητικού 5ης γενιάς, είτε τα εξαιρετικά πλεονεκτήματά του.
Πολύ μελάνι -αλλά και δάκρυα- για την σκοπιμότητα ή όχι του εκσυγχρονισμού των ελληνικών F-16C/D σε F-16V Block70. Σχεδόν σύσσωμος ο “ειδικός” τύπος κατακεραύνωνε την απόφαση του ΓΕΑ για τον εκσυγχρονισμό, αλλά και την ΠΤΗΣΗ που στήριζε (και στηρίζει) την απόφαση. Οι “ειδικοί” τόνιζαν ότι το F-16 δεν μπορεί σε οποιαδήποτε έκδοση να αντιπαρατεθεί με το F-35, καθώς τα VLO χαρακτηριστικά του το κάνουν ανίκητο σε κάθε περίπτωση. Και πολλοί από το κοινό μας, πιστεύοντας ίσως σε κάποιες από τις ιαχές που καλούσαν για αγορά F-35 αντί του εκσυγχρονισμού των 85 (84) μαχητικών, να αγοράσουμε 5-6 μαχητικά F-35.
Τονίζουμε λοιπόν, ότι η επιλογή που έκανε η Πολεμική μας Αεροπορία και ο Α/ΓΕΑ ήταν η καλύτερη δυνατή, και με ένα εξαιρετικά μικρό κόστος θα καταφέρουμε να έχουμε έναν στόλο 84 μαχητικών 4,75 γενιάς, ικανό να φέρει και πάλι μια κάποια ισορροπία πάνω από το Αιγαίο.
Στο τεύχος που κυκλοφορεί έχουμε μια ολοκληρωμένη ανάλυση του τι πραγματικά ισχύει σε σχέση με τίτλο “Stealth F-35 Vs S-400 Killer”, και μπορείτε να διαβάσετε τους κινδύνους και τις προκλήσεις που θα φέρουν αυτά τα δυο οπλικά συστήματα πάνω από το Αιγαίο. Σε ότι αφορά το F-35A, υπάρχουν δυο σκέλη στην αντιμετώπισή του κι έτσι το άρθρο καταπιάνεται στο πρώτο του μέρος με τους τρόπους εντοπισμού του, και στον δεύτερο με την αντιμετώπιση του στον αέρα.
Το δεύτερο λοιπόν σκέλος της αντιμετώπισης της απειλής των VLO μαχητικών είναι η κατάρριψη. Με βάση τα σημερινά δεδομένα των επιδόσεων του ραντάρ APG-68(V)9, το F-16C/D που υπηρετεί στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, και στις εκδόσεις Block 52+/52+Adv δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το F-35A, καθώς απλά δεν μπορεί να το εντοπίσει.
Παρά το γεγονός ότι το F-35A θα πετά με κλειστό ραντάρ, έχει τη δυνατότητα μέσω του EOTS (Electro Optical Target System) αλλά και του AN/AAQ-37 DAS (Distributed Aperture System) να εντοπίσει το F-16C/D και να βάλει εναντίον του με βλήμα AIM-120D, πριν γίνει το ίδιο αντιληπτό. Σημειώστε ότι τα σύγχρονα IRST παρέχουν ακρίβεια ιχνηλάτησης που επιτρέπει βολή βλημάτων με δεδομένα τηλεμετρίας της συσκευής χωρίς την ενεργοποίηση του ραντάρ. Το βλήμα λαμβάνει ενδιάμεσες ενημερώσεις μέσω ραδιοζεύξης και στην τερματική φάση θα ενεργοποιηθεί το ραντάρ τού πυραύλου, κάνοντας έτσι την αντιμετώπισή του μια δύσκολη υπόθεση.
Το F-16C/D θα αντιληφθεί την απειλή μόνο στην τερματική εμπλοκή, όταν η συσκευή RWR θα ενημερώσει τον χειριστή (θεωρητικά είναι δυνατός ο εντοπισμός της εκπομπής της ζεύξης AMRAAM από άλλο αεροσκάφος επίσης με εξοπλισμό ELINT/SIGINT, και μετάδοσης της πληροφορίας με Link 16). Αρκετά σύγχρονα IRST έχουν υψηλότερη ανάλυση σε μεγάλη εμβέλεια σε σχέση με τα ραντάρ των μαχητικών, παρέχουν τη δυνατότητα ιχνηλάτησης πολλαπλών στόχων και η λειτουργία τους είναι παθητική, άρα δεν προδίδει το αεροσκάφος-φορέα και δεν επηρεάζονται από παρεμβολές. Η εγκατάσταση του AN/APG-83 SABR (Scalable Agile Beam Radar) AESA στα μαχητικά F-16V θα επιφέρει σχετική βελτίωση στην εμβέλεια εντοπισμού του F-35A, αλλά και πάλι θα υστερεί έναντι του συνδυασμού AN/APG-81/EOTS/DAS.
Στο APG-81 των JSF αποδίδεται επίδοση εντοπισμού στόχου 1 m2 στα 160 km, όταν αντιστοίχως το APG-68(V)9 αναφέρεται ότι έχει (μέγιστη) επίδοση 70 km. Οι επιδόσεις του APG-83 του F-16V δεν είναι επιβεβαιωμένες και εκτιμήσεις μόνο αναφέρουν ότι θα υπερβαίνουν σαφώς τα 100 km, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα προσεγγίσουν τις επιδόσεις του AN/APG-81. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι το AN/APG-83 αναβαθμίζει περαιτέρω τις επιδόσεις του F-16C/D πέραν της εμβέλειας εντοπισμού, καθώς παρέχει ταχύτερη έρευνα-ιχνηλάτηση και δυνατότητα επεξεργασίας 20 ιχνών. Είναι λοιπόν σαφές ότι η αναβάθμιση των F-16C/D σε σχέση με την αντιμετώπιση του F-35A δεν θα είναι ολοκληρωμένη, αν δεν περιλαμβάνει συσκευή IRST.
Η Lockheed Martin κρατά κλειστά τα χαρτιά της σε σχέση με μελλοντική ενσωμάτωση ενός τέτοιου συστήματος στη δομή του F-16V/Block 70. Αντίθετα, προσφέρει το ιδιαίτερα προηγμένο IRST21 που αποτελεί εξέλιξη του ΑΝ/ΑΑS-42 του F-14D και χρησιμοποιείται από τα F/A-18E/F του Αμερικανικού Ναυτικού. Στα F/A-18E/F έχει τοποθετηθεί στην κεντρική δεξαμενή καυσίμων και αναπτύσσει μια έκδοση που προορίζεται για εγκατάσταση στα F-15C και F-16C/D με τη μορφή ατρακτιδίου.
Εκτιμάται ότι οι επιδόσεις του σε σχέση με την εμβέλεια και την ανάλυση υπερβαίνουν αυτές του EOTS, αν και το F-35A συνεχίζει να υπερέχει, καθώς διαθέτει επιπλέον και το AN/AAQ-37 DAS και του εξασφαλίζει το μοναδικό πλεονέκτημα ολοσφαιρικής κάλυψης 360 μοιρών. Επιπλέον, αντίθετα με το «προστιθέμενο» IRST21 σε παλαιότερα μαχητικά, οι αισθητήρες του F-35A είναι πλήρως ολοκληρωμένοι στο σύστημα μάχης του αεροσκάφους και δεν απαιτείται η επέμβαση του χειριστή. Για τον λόγο αυτό το F-35A θεωρείται κορυφαίο στην επίγνωση τακτικής κατάστασης (φυσικά όταν οι αισθητήρες του είναι σε λειτουργία) και αρκετοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η κορυφαία δυνατότητα SA (Situational Awareness) είναι ίσως σπουδαιότερη από τα VLO χαρακτηριστικά!
Έτσι, μια προσωρινή λύση αντιμετώπισης των F-35A θα ήταν η απόκτηση αριθμού ατρακτιδίων Legion/IRST21, ώστε να εξοπλιστούν τα αεροσκάφη αναχαίτισης της ΠΑ. Άλλωστε, με τη χρήση του Link 16 δεν είναι απαραίτητος ο εφοδιασμός όλων των αεροσκαφών με συσκευή IRST, καθώς αρκεί ένα αεροσκάφος ανά σχηματισμό να διαθέτει την υποδομή και να μεταδίδει τα δεδομένα του στόχου στα υπόλοιπα αεροσκάφη τα οποία μπορούν να βάλλουν βλήματα AIM-120C5/7!
Το IRST21 παρέχει πεδίο θέας +/-70 μοιρών σε ανύψωση και αζιμούθιο και έχει διαστάσεις (διάμετρος, μήκος) 23,3×96,5 cm και βάρος 52 κιλά. Εγκαθίσταται στο ατρακτίδιο πολλαπλών χρήσεων Legion που έχει διαστάσεις 40,6×250 cm και βάρος 249 κιλά και η LM έχει ολοκληρώσει τις πτητικές δοκιμές για τη μεταφορά σε F-16C. Το ατρακτίδιο παρέχει διασύνδεση plug and play και δεν επηρεάζει το OFP (Operational Flight Program) του μαχητικού.
Σύμφωνα με το δόγμα «πρώτου πλήγματος», αυτό θα έχει αρχικά τη μορφή αποστολών SEAD/DEAD από F-35A της ΤΗΚ με στόχο την «απονεύρωση» βασικών στοιχείων του ελληνικού ΣΑΕ και των αντιαεροπορικών συστημάτων μεγάλης εμβέλειας. Τα τουρκικά stealth θα πετάξουν προς τον στόχο τηρώντας σιγή αισθητήρων με εσωτερικά μόνο φορτία, χωρίς να επιχειρούν σε «πακέτο» με μαχητικά συνοδείας (SEAD escort), τα οποία μπορεί να «προδώσουν» την αποστολή. Τα τελευταία θα βρίσκονται σε αναμονή για την πιθανή εκτέλεση αποστολής Sweep (επιθετική αποστολή CAP στον ελληνικό εναέριο χώρο) επικουρούμενα από αεροσκάφη εναέριου εφοδιασμού σε περίπτωση που απειληθούν τα αεροσκάφη που θα εκτελούν την αποστολή SEAD/DEAD.
Ο εντοπισμός των αεροσκαφών αυτών θα έχει ως αποτέλεσμα την ενημέρωση του ελληνικού ΣΑΕ για την επερχόμενη απειλή, ώστε να ανοίξουν τα ραντάρ τους για να εκτελέσουν βολή ή να διακόψουν τις εκπομπές των αισθητήρων τους ή να εκτελέσουν απόκρυψη με παράλληλη ενεργοποίηση των συστημάτων SHORADS. Ο κυριότερος στόχος του αναμορφωμένου ΣΑΕ θα είναι η έγκαιρη ενημέρωση των αεροσκαφών επιφυλακής ή των αεροσκαφών που εκτελούν αποστολή CAP ώστε να σπεύσουν στην περιοχή έχοντας μια ικανοποιητική αρχική εκτίμηση για τη θέση των απειλών.
Ο εντοπισμός των στόχων από τα μαχητικά μπορεί να γίνει οπτικά ή με χρήση του ραντάρ τους (λόγω μικρής απόστασης) ή το ιδανικό, σε ικανή εμβέλεια από σύστημα IRST. Στη φάση αυτή το αεροσκάφος αναχαίτισης διατηρεί το πλεονέκτημα, καθώς ο επιτιθέμενος κινείται προς τον στόχο χωρίς επικοινωνίες και με κλειστό ραντάρ, στηριζόμενος και αυτός αποκλειστικά στο σύστημα IRST και διαθέτοντας μόλις δύο βλήματα BVR AIM-120C όταν εκτελεί αποστολή προσβολής. H «ενεργοποίηση» του επιτιθέμενου για λόγους αυτοάμυνας ισοδυναμεί με «αποκάλυψή» του και κινητοποίηση των υπόλοιπων συστημάτων. Συνεπώς, το βάρος της κατάρριψης των αεροσκαφών F-35A στην αρχική φάση των επιχειρήσεων θα επωμισθούν τα αεροσκάφη F-16V της ΠΑ.
Το αν επαρκούν όλα αυτά για να πούμε πως το F-16V μπορεί να αντιμετωπίσει το F-35A, δεν μπορούμε να το πούμε με σιγουριά. Αν το F-35A πρέπει να αντιμετωπίσει το F-16V πάνω από τον Ατλαντικό, ή την Σιέρα Νεβάβα, σε διαμορφώσεις αέρος-αέρος, και σε σενάρια 1vs1, 4vs4, 4vs2 κοκ, τότε το F-16V θα ηττηθεί κατά κράτος. Όχι μόνο το F-16V, αλλά κανένα μαχητικό δεν έχει ελπίδες εναντίον του F-35, αφού οι ελπίδες να το εντοπίσει και να βάλλει εναντίον του πριν το F-35 το καταρρίψει, είναι μηδαμινές.
Τώρα, αν φέρουμε τα δυο μαχητικά στο Αιγαίο, ένα κλειστό περιβάλλον με πλήθος αισθητήρων, με -θεωρητική- διασύνδεση μεταξύ τους, με F-35A που θα πετούν πάνω από ελληνικά νησιά ή ύδατα, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Στην περίπτωση των F-16V, με ένα υψηλής τεχνολογίας ραντάρ, διασυνδεδεμένο με ένα προηγμένο IRST όπως το Legion Pod, δεν έχουμε να κάνουμε με ένα μαχητικό εναντίον ενός άλλου, αλλά μιας ολοκληρωμένης αεράμυνας εναντίον ενός ή περισσοτέρων εισβολέων. Μετωπικά, κι όσο τα F-35A είναι πάνω από την τουρκική ενδοχώρα δεν μπορούν να εντοπιστούν, αλλά όσο θα μπαίνουν στον ελληνικό εναέριο χώρο, οι πιθανότητες εντοπισμού τους αυξάνονται γεωμετρικά. Αν φυσικά φροντίσουμε να επενδύσουμε στην ολοκληρωμένη διασύνδεση των συστημάτων μας.
Για το θέμα του εντοπισμού των F-35A θα γράψουμε σε επόμενη Κυριακή, αλλά υπενθυμίζουμε και την πλήρη ανάλυση που έχουμε στο τεύχος της Π&Δ που κυκλοφορεί. Σε κάθε περίπτωση, από την στιγμή που εντοπιστεί με κάποιον τρόπο το F-35A, χρειάζεται ένα μαχητικό για να το καταρρίψει. Αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο από το F-16V, που επιχειρώντας από βάσεις διασποράς, δεχόμενο δεδομένα από το Link 16, θα καταφέρει να πλησιάσει αρκετά το F-35A και να το καταρρίψει.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, αν η ΠΑ καταφέρει να καταρρίψει F-35A σε μια ενδεχόμενη σύγκρουση, αυτό θα το κάνει με χρήση F-16V, κι όχι με κάποια F-35A που πιθανότατα να αποκτήσει στο μέλλον. Το F-16V θα παίξει τον ρόλο του μαχητικού που χάρη στους αριθμούς, θα μπορεί να βρίσκεται σε κάθε σημείο του εναέριου μετώπου, θα μπορεί να αναλαμβάνει κρίσιμες αποστολές κάθε είδους, θα είναι αυτό που οι Αγγλοσάξωνες ονομάζουν workhorse. Το F-35A είναι ένα εξειδικευμένο αεροσκάφος με πολύ ειδική αποστολή τις πρώτες ώρες του πολέμου, αυτή της “αθέατης” κρούσης.
Το πρόβλημα της ΠΑ δεν είναι αν μπορεί το F-16V να αντιμετωπίσει το F-35A, το πρόβλημα είναι πως θα καταφέρει να διασώσει τα F-16V και τα υπόλοιπα αεροσκάφη της στο έδαφος, τις πυροβολαρχίες Patriot, τα ραντάρ κοκ από τα F-35A. Γιατί είναι προφανές πως το πρόβλημα υπάρχει την πρώτη μέρα του πολέμου, όπου F-35A, αλλά και F-16C Block50+Adv οπλισμένα πολυάριθμα SOM θα προσπαθήσουν να καταστρέψουν τις υποδομές της ΠΑ στο έδαφος. Δεν συμφέρει να καταστρέψει κάποιος μια αεροπορία στον αέρα, αν μπορεί να το κάνει στο έδαφος.
Κλείνοντας, θα πούμε πούμε για μια ακόμη φορά πως ο κίνδυνος που πρέπει να αντιμετωπίσει η ΠΑ δεν είναι τα 30 τουρκικά F-35A, αλλά τα 200+ F-16C/D Block 50+Adv. Φυσικά και τα 84 F-16V δεν επαρκούν, αλλά είναι μια αρχή.
Και μιας και ξέρουμε ότι κάποιοι, αμετανόητοι, θα συνεχίσουν να ρωτούν “μπορεί το F-16V να αντιμετωπίσει το F-35A”, ας προλάβουμε εμείς με ένα ενδιαφέρον ερώτημα. Αν η χώρα είχε τα 3,5-4 δις (κατ’ ελάχιστο) που απαιτεί η αγορά 18-20 μαχητικών F-35A, τι θα προτιμούσατε; την αγορά 70 ή και 75 νέων μαχητικών F-16V (αν υπολογίσουμε 55 εκ. δολάρια το κάθε νέο F-16V fly-away, και ας πούμε ότι όλες οι υποδομές είναι ήδη έτοιμες και πληρωμένες από το τρέχον πρόγραμμα F-16V), με μηδέν ώρες πτήσης, που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν άμεσα στην ΠΑ και να κλείσουν κάθε κενό, ή την αγορά 20 F-35A; 70 ολοκαίνουργια μαχητικά F-16V ή 20 F-35A, το κορυφαίο δυτικό μαχητικό σε παραγωγή σήμερα; Να ένα καλό -τελείως θεωρητικό- θέμα, που θα θέλαμε να διαβάσουμε την άποψή σας… Φυσικά θα επανέλθουμε!
