Τα F-104 εναντίον της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών

Η ανάδειξη των γεγονότων οφείλεται στον Ταξίαρχο ε.α., προέλευσης ΣΜΑ, Αναστάσιο Μπασαρά, βαφτιστήρι του τότε Δκτού της 116 Π.Μ., Σμηνάρχου Γεωργίου Βαγιακάκου, νεαρού Ανθυποσμηναγού Τ-Η εκείνη την εποχή. Τα γεγονότα σε κάποιο βαθμό τα ζήσαμε εμείς οι παλαιότεροι στην Π.Α. Θα σημειώσω όμως και τη μαρτυρία του τότε Ανθυπασπιστή Μηχανικού Γεωργίου Ντάλλα (Μαλάματα) όπως μου την διηγήθηκε πρόσφατα «την 13 Δεκεμβρίου ήρθε στη ΜΣΒ ο Διοικητής μας Σμήναρχος Βαγιακάκος και μας είπε ότι εμείς είμαστε με το Βασιλιά».
Το πρωί της 13ης Δεκεμβρίου 1967 ο καιρός στην περιοχή του αεροδρομίου Αράξου ήταν πολύ άσχημος (χαμηλή νέφωση, βροχή καικαταιγίδες στην γύρω περιοχή) με αποτέλεσμα μέχρι τις 10.00 π.μ. να μην έχουν αρχίσει ακόμη οι συνήθεις εκπαιδευτικές πτήσεις.
Στις 10.30; ώρα περίπου και ενώ ευρισκόμουν στο γραφείο μου στην Διασπορά της 116 ΠΜ, με ενημέρωσαν να μεταβώ στο κέντρο επιχειρήσεων της Μονάδας και να επικοινωνήσω με τον Δκτή της 114 ΠΜ (Τανάγρα) Σμήναρχο Λάμπρο Πρωτοπαπά.
Έτσι μετά από 5 περίπου λεπτά κάλεσα από το Γραφείο Επιχειρήσεων στο τηλέφωνο τον Δκτή της 114 ΠΜ, από τον οποίο έμαθα ότι ο Βασιλεύς μεταβαίνει αεροπορικώς με το βασιλικό σκάφος στην Καβάλα μετά της οικογενείας του και του τότε πρωθυπουργού Κ. Κόλια για να ηγηθεί κινητοποιήσεως των Στρατιωτικών Μονάδων της Βορείου Ελλάδος με σκοπό την αποκατάσταση της Δημοκρατικής νομιμότητας.
Επίσης μου ανέφερε ότι έθεσε την Μονάδα του σε επιφυλακή κατόπιν εντολής του Α/ΓΕΑ, Απτχου Γ. Αντωνάκου, ο οποίος με άλλο αεροσκάφος τύπου DACOTA και μαζί με τον υπασπιστή του Βασιλέως Σμχο Δ. Παπαγεωργίου κατευθύνονταν προς την 110 ΠΜ (Λάρισα) προκειμένου να θέσουν σε επιφυλακή το σύνολο των Μονάδων της Πολεμικής Αεροπορίας για συμπαράσταση στην προσπάθεια του Βασιλέως. Επίσης μου εζήτησε να ακούσω τον ραδιοφωνικό σταθμό Λαρίσης που εκείνη την στιγμή μετέδιδε το διάγγελμα του Βασιλέως προς τον Ελληνικό Λαό, τον οποίο ενημέρωνε για την προσπάθειά του, αποκατάστασης της Δημοκρατικής νομιμότητας.
Μέχρι να ολοκληρωθεί η συνομιλία μου με τον Διοικητή της 114 ΠΜ και να ακούσουμε όλοι οι αξιωματικοί της Μονάδος το διάγγελμα του Βασιλέως, ελήφθη και το πρώτο σήμα από το ΑΤΑ (Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας) υπογεγραμμένο από τον Α/ΓΕΑ Απτχο Γ. Αντωνάκο, με το οποίο διατασσόταν: 1. Να τεθεί η Μονάδα σε κατάσταση επιφυλακής. 2. Να ετοιμαστούν 4 αεροσκάφη (Α/Φ) F-104G σε πρώτη φάση προκειμένου να πετάξουν πάνω από την Αθήνα για τόνωση του λαϊκού φρονήματος και ειδικότερα πάνω από τις εγκαταστάσεις του Πενταγώνου, σε ένδειξη συμπαράταξης και συμπαράστασης στην προσπάθεια του Βασιλέως. Επίσης στο ίδιο σήμα αναφερόταν να αποφευχθούν υπερπτήσεις των Α/Φ F-104G άνωθεν Αρχαιολογικών χώρων (Ακρόπολις κλπ.) προκειμένου να μην προκληθούν ζημιές σε Αρχαία Μνημεία λόγω της υπερηχητικής ταχύτητας των εν λόγω Α/Φ. 3. Να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας της Μονάδος προκειμένου να αποφευχθεί κατάληψή της από τυχόν Μονάδες του Στρατού Ξηράς (Καταδρομείς), όπως συνέβη τις μεσημβρινές ώρες της 13ης Δεκεμβρίου 1967 στην 112 ΠΜ (Αεροπορική Βάση Ελευσίνας). Αμέσως μετά την λήψη του ανωτέρω σήματος διετάχθη από τον Δκτη τη Μονάδας Σμχο Γ. Βαγιακάκο η λήψη όλων των προβλεπόμενων σε αυτό μέτρων. Επίσης έλαβε χώρα συγκέντρωση όλων των αξιωματικών της Μονάδος στη λέσχη αξιωματικών. Οι αξιωματικοί ενημερώθηκαν από τον Διοικητή τους επί των ανωτέρω, ο οποίος επίσης τους πληροφόρησε ότι τόσο ο ίδιος, όσο και τα μέσα της Μονάδος τάσσονται στο πλευρό του Βασιλέως για την αποκατάσταση της Δημοκρατικής νομιμότητας και ζητήθηκε από του αξιωματικούς να λάβουν θέση επ’ αυτού. Το σύνολο σχεδόν των αξιωματικών επιδοκίμασε την θέση του Δκτου και με ενθουσιασμό εξεφράσθη υπέρ της ενέργειας του Βασιλέως. Αν τυχόν στο σύνολο των αξιωματικών υπήρξαν και μερικοί μη συμφωνούντες, γεγονός που δεν διαπιστώθηκε, αυτοί δεν εκδηλώθηκαν μπροστά στην γενική και ενθουσιώδη τοποθέτηση των υπολοίπων.
Τα 4 Α/Φ F-104G αφού ετοιμάστηκαν, απογειώθηκαν παρά τις επικρατούσες δυσμενείς καιρικές συνθήκες (χαμηλή νέφωση, βροχή), με ισάριθμους χειριστές του Σγους Μπέκα, Βαρκούτα και Υπσγούς Γιαμπουράνη και Καραθανάση περί ώραν 11.30 πμ τοπική. Επ’ αυτού ενημερώθηκε τηλεφωνικά τόσο ο Α/ΓΕΑ, όσο και ο κ. Α/ 28ΑΤΑ (Απτχος Ι. Αναγνωστόπουλος). Επίσης εξασφαλίσθηκε τηλεφωνική επικοινωνία με τις Διοικήσεις της 117 ΠΜ (Αεροπορική Βάση Ανδραβίδας με Α/Φ F-84G), Σχολής Ικάρων (Αεροδρόμιο Καλαμάτας με εκπαιδευτικά Α/Φ), Αεροπορικού Αποσπάσματος Πρεβέζης (Αεροδρόμιο Ακτίου με Α/Φ F-84F) και Αεροπορικού Αποσπάσματος Αγρινίου (Αεροδρόμιο Πρεβέζης με Α/Φ F-84F) στα οποία Α/Δ είχαν μετασταθμεύσει Πολεμικές Μοίρες σε εφαρμογή σχεδίων διασποράς Α/Φ λόγω της κρίσεως του Κυπριακού και δεν είχαν επιστρέψει ακόμα στις βάσεις τους.
Σκοπός της εν λόγω τηλεφωνικής επικοινωνίας ήταν ο συντονισμός των ενεργειών των Διοικήσεων ώστε να μην παρουσιασθεί το φαινόμενο Μονάδες της Αεροπορίας να ευρεθούν σε αντίπαλα στρατόπεδα και να εκδηλώσουν εχθρικές ενέργειες, η μια εναντίον της άλλης.
Πράγματι ο συντονισμός υπήρξε άριστος και δεν παρουσιάσθηκε κανένα κρούσμα απειθαρχίας τις εντολές του 28ΑΤΑ.
Στην διαδρομή του χρόνου μέχρι τις απογευματινές ώρες και λόγω των γεγονότων που έλαβαν χώρα στην Βόρεια Ελλάδα (Αποτυχία χρησιμοποιήσεως Ραδιοφωνικού Σταθμού Θεσσαλονίκης, συλλήψεις Δκτου 20ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας και Δκτου 3ου Σώματος Στρατού από πιστούς στην Χούντα αξιωματικούς του Στρατού Ξηράς κλπ.) επικρατούσε κατάσταση αβεβαιότητος ως προς την έκβαση του Βασιλικού εγχειρήματος.
Παράλληλα ελήφθησαν στην Μονάδα (κέντρο επιχειρήσεων) τηλεφωνήματα από το ΓΕΑ που ανέφεραν ότι ως Αρχηγός ΓΕΑ τοποθετήθηκε από τους Απριλιανούς ο Υπτχος Δ. Κωστάκος, μέχρι τότε Υπαρχηγός ΓΕΑ και ως εκ τούτου εζητήθη η Μονάδα να υπακούει στις εντολές του νέου Αρχηγού ΓΕΑ και μόνο.
Επ’ αυτού η απάντηση του Δκτου της Μονάδας Σμχου Γ. Βαγιακάκου ήταν άμεση και αυθόρμητη. Συγκεκριμένα, απήντησε ότι αν υπάρξει Βασιλικό Διάταγμα που να ορίζει ως Α/ΓΕΑ τον Υπτχο Δ. Κωστάκο, τότε η Μονάδα θα εκτελέσει τις εντολές του, οι οποίες όμως παρακαλούμε να δίδονται μέσω του 28ΑΤΑ προκειμένου να τηρείται και η ιεραρχία, καθότι όλες οι Πολεμικές Μονάδες της Αεροπορίας υπάγονται ιεραρχικά και ελέγχονται επιχειρησιακά από το 28ΑΤΑ, πράγμα που φυσικά δεν συνέβη. Επίσης μεταξύ των πολλών τηλεφωνημάτων που έλαβε ο Διοικητή της Μονάδας, από διάφορες πηγές, για να αλλάξει «στρατόπεδο» η Μονάδα, ήταν ένα τηλεφώνημα του Επγού Ι. Παλαιολόγου, Δντου του Γραφείου του Υπουργού Προεδρίας Γ. Παπαδόπουλου, ο οποίος μετά το μεσημέρι της ίδιας μέρας ανέλαβε καθήκοντα Πρωθυπουργού της χώρας. Ο εν λόγω Επγος σε ύφος απαράδεκτο για στρατιωτικό άσκησε αφόρητη πίεση, λόγω της θέσης του στην ιεραρχία των Απριλιανών, όπου ζήτησε επιτακτικά από τον Δκτη της Μονάδας να ξεκαθαρίσει την θέση του: «Αν δηλαδή είσαι με το μέρος του πρωθυπουργού Γ. Παπαδόπουλου ή με τον Βασιλέα: Τον οποίο χαρακτήρισε κατά τρόπο που δεν είναι δυνατόν να αναφερθεί».
Η απάντηση του Δκτου σε αυτό ειδικά το τηλεφώνημα ήταν άμεση και κοφτή: «Ο Παπαδόπουλος υπό τις παρούσες συνθήκες δεν αντιπροσωπεύει τίποτα για την Πολεμική Αεροπορία, είναι τελείως άγνωστος και επομένως κακώς τίθεται τέτοιο ερώτημα. Ο Διοικητής της Μονάδας και όλο το προσωπικό της θα εκτελέσουν το καθήκον τους, όπως επιβάλλεται από τον όρκο τους και την συνείδησή τους». Για τα ανωτέρω (τηλεφωνήματα, στιχομυθίες κλπ.) ο Διοικητής ενημέρωσε το 28ΑΤΑ και τον Α/ΓΕΑ Απτχο Αντωνάκο που ευρίσκετο στο Κέντρο Επιχειρήσεων του ΑΤΑ – Λάρισα, ο οποίος όπως αναμενόταν συμφώνησε πλήρως με τη θέση του Δκτου της 116 ΠΜ.
Επίσης για την στάση του Δκτου και του προσωπικού της 116 ΠΜ, ενημερώθηκε στο Πεντάγωνο και ο Στρατηγός Αγγελής, ο οποίος εν τω μεταξύ είχε προαχθεί την ημέρα αυτή στην θέση του Αρχηγού ΓΕΕΘΑαπό τους Απριλιανούς.
Ο Στρατηγός Αγγελής κατόπιν αυτού έδωσε εντολή να διακόψουν την παροχή ρεύματος στην Μονάδα για να βυθιστεί στο σκοτάδι, δεδομένου ότι λόγω της εποχής είχε αρχίσει να σκοτεινιάζει από τις 17.00. Αυτό όμως δεν επηρέασε καθόλου δεν επηρέασε καθόλου το έργο και τα μέτρα ασφαλείας της Μονάδας γιατί λόγω του επιχειρησιακού ρόλου της, ήταν πλήρως εφοδιασμένη με εφεδρικές γεννήτριες ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίες αναλάμβαναν αυτομάτως να λειτουργούν μόλις έπεφτε η ηλεκτρική τάση της ΔΕΗ, ώστε να μην μένουν οι εγκαταστάσεις που εξυπηρετούσαν πυρηνικές επιχειρήσεις ούτε δευτερόλεπτο χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, κάτι που το ΓΕΕΘΑ φαίνεται ότι δεν γνώριζε.
Τις απογευματινές ώρες της 13ης Δεκεμβρίου 1967 ελήφθη η πληροφορία ότι έφτασαν στην Πάτρα αρκετά αυτοκίνητα του Στρατού Ξηράς με
πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες, πιθανόν για να ενεργήσουν αιφνιδιαστικά προς κατάληψη της Μονάδας.
Πλην όμως τα εν λόγω οχήματα παρέμειναν στην Πάτρα και δεν κινήθηκαν προς το αεροδρόμιο Αράξου. Προκειμένου να αποφευχθεί αιφνιδιασμός της Μονάδος από τυχόν Μονάδες του Στρατού Ξηράς, διατάχθηκαν οι άνδρες Προστασίας του Αεροδρομίου να λάβουν θέσεις Μάχης και επίσης εστάλησαν οχήματα τύπου Jeep εφοδιασμένα με ασυρμάτους (R/T) και συγκεκριμένα μη εμφανή σημεία του δρόμου Πατρών – Αράξου, ώστε αν κινηθούν Μονάδες του Στρατού Ξηράς προς το Αεροδρόμιο αν υπάρχει έγκαιρη προειδοποίηση.
Επίσης , μετά την άφιξη των προαναφερθεισών στρατιωτικών ενισχύσεων στο Κέντρο Εκπαίδευσης Τεχνικών (ΚΕΤ) Πάτρας και προκειμένου να αποφευχθεί σύγκρουση της Μονάδας με τμήματα του Στρατού Ξηράς, ο Διοικητής ενημέρωσε το ΓΕΑ στο Πεντάγωνο ότι: «Έφτασαν στην Πάτρα ενισχύσεις του Στρατού Ξηράς και επομένως θα πρέπει, αν αποφασίσουν να κινηθούν κατά του Αεροδρομίου, να λάβουν υπόψη τους τα ακόλουθα:
1ον. Η Μονάδα ανήκει στην Αεροπορία και στην Πατρίδα και δεν πρόκειται να παραδοθεί τον Στρατό Ξηράς.
2ον. Η 116 ΣΜ μαζί με την γειτονική 124 ΠΒΕ διαθέτουν άνω των 4500 ανδρών εξοπλισμένους με τουφέκια, πολυβόλα, οπλοπολυβόλα, 30 περίπου αντιαεροπορικά πυροβόλα των 30 χιλ. και άλλα τόσα τετράκανες των 20 χιλ., τα οποία είναι τεταγμένα περιφερειακά και οριζόντια στην περιοχή του αεροδρομίου.
3ον. Διατίθενται επίσης 20 ετοιμοπόλεμα πολεμικά Α/Φ τύπου F-104G τα οποία θα χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση προσπάθειας κατάληψης του Α/Δ από Μονάδες του Στρατού Ξηράς.
4ον. Επίσης επισημάνθηκε να μη σταλούν Α/Φ DACOTA για να προσγειωθούν στο Α/Δ με οιοδήποτε πρόσχημα, γιατί το Α/Δ θα είναι κλειστό για όλες τις πτήσεις μεταφορικών Α/Φ.
Εάν δε, δεν ληφθούν υπόψη τα πιο πάνω και εκδηλωθεί επιθετική κατά της Μονάδας ενέργεια, την ευθύνη για ότι συμβεί θα φέρουν ακέραια οι επιτιθέμενοι». Κατόπιν τούτου φαίνεται ότι επικράτησε ψυχραιμία και δεν εκδηλώθηκε καμία ενέργεια του Στρατού Ξηράς που να θέτει σε κίνδυνο την Μονάδα.
Τις βραδινές ώρες (μετά τις 22.00 περίπου) έγινε γνωστό και από τον ραδιοφωνικό σταθμό των Αθηνών ότι η προσπάθεια του Βασιλέως στην Βόρεια Ελλάδα απέτυχε και ότι σχηματίστηκε νέα κυβέρνηση υπό τον συνταγματάρχη Παπαδόπουλο και επίσης ότι ορκίστηκε Αντιβασιλέας ο Στρατηγός Ζωϊτάκης. Κάτι βέβαια που ήταν ήδη γνωστό από τηλεφωνική επικοινωνία τόσο με το ΑΤΑ, όσο και με το ΓΕΑ’
Ανάρτηση Ταξιάρχου (ε.α.) Αναστασίου Μπασαρά
Επιμέλεια: Σμήναρχος (ε.α.) Ηλίας Δημητρόπουλος
Πηγή: Ναυπακτιακή Φωνή, τριμηνιαία έκδοση του ΝΑΥΠΑΚΤΙΚΑΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΠΑΤΡΑΣ “ο Άγιος Χαράλαμπος”, που λειτουργεί ανελλιπώς από το 1892.
Πρώτη δημοσίευση 29/9/2018