Η θεωρία πως η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, έπαιξε ρόλο στον »χωρισμό» των υδάτων της Ερυθράς Θάλασσας, επιτρέποντας τη διαφυγή των Ισραηλιτών από τον αιγυπτιακό στρατό που τους καταδίωκε, έχει προταθεί ως εξήγηση, για τα γραφόμενα στη Βίβλο.
Η ανωτέρω θεωρία βέβαια, ουδέποτε έχει αποδειχθεί και έχει δεχθεί σφοδρότατη κριτική, αλλά αξίζει να τη δούμε. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι 10 πληγές του Φαραώ, έλαβαν χώρα την εποχή του Τουθμώσι ‘Γ, που βασίλευσε από το 1479 ως το 1447 π.Χ
Ελάχιστες γραπτές πηγές έχουν διασωθεί από την εποχή της 18ης δυναστείας των Φαραώ που κυριάρχησε στην Αίγυπτο από το 1570 ως το 1320 π.Χ. Όμως, δυο πάπυροι πιο πρόσφατης εποχής, που σήμερα φυλάσονται στο μουσείο Λέιντεν της Ολλανδίας ο ένας και στο Ερμιτάζ της Πετρούπολης ο άλλος, μεταφέρουν την ανάμνηση του θανατικού που χτύπησε ανελέητα τη χώρα του Νείλου «επί εννέα ημέρες και εννέα νύχτες»:
«Η χώρα ερημώθηκε για πάντα», γράφει. «Ο ήλιος σκοτείνιασε και πια δε λάμπει… Έγινε αίμα το ποτάμι και βρόμισαν το νερά… Ω! Ας σταματούσε η γη να τραντάζεται κι ας μην ακουγόταν πια ο τρομερός κρότος… Φωτιά και στάχτη βρέχει ο ουρανός… Οι πόλεις αφανίστηκαν… Οι σοδειές χάθηκαν… Τα ζώα πεθαίνουν… Πείνα κι αρρώστιες έπεσαν στη γη…”.
Στην Έξοδο, το δεύτερο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, συγγραφέας του οποίου αναφέρεται ο ίδιος ο Μωυσής και που περιγράφει το πώς ο λαός του Ισραήλ μπόρεσε να φύγει από την Αίγυπτο, διαβάζουμε σε διάφορα σημεία:
«… και υψώσας ο Ααρών την ράβδον, εκτύπησε τα ύδατα του ποταμού (…) και μετεβλήθησαν εις αίμα πάντα τα ύδατα του ποταμού. Και τα ψάρια τα εν τω ποταμώ πάντα ετελεύτησαν και ο ποταμός εβρόμισεν, ώστε οι Αιγύπτιοι δεν ηδύναντο να πίωσιν ύδωρ εκ του ποταμού° και ήτο αίμα καθ’ όλην την γην της Αιγύπτου…».
«… και απέθανον πάντα τα κτήνη των Αιγυπτίων…».
«… και εσκόρπισεν την στάκτην ο Μωϋσής προς τον ουρανόν και έγινε καύσις αναδίδουσα ελκώδη εξανθήματα επί τους ανθρώπους και επί τα κτήνη…».
«… και ο Κύριος έπεμψε βροντάς και χάλαζαν και διέτρεχε το πυρ επί την γην της Αιγύπτου° ώστε ήτο χάλαζα και πυρ φλογίζον εν τη χαλάζη, χάλαζα βαρεία η οποία δεν έγινε ποτέ εφ’ όλην την γην της Αιγύπτου αφού κατεστάθη έθνος. Και επάταξεν η χάλαζα εν πάση τη γη της Αιγύπτου παν το εν τοις αγροίς, από ανθρώπους έως κτήνους° και πάντα τον χόρτον του αγρού επάταξεν η χάλαζα και πάντα τα δένδρα του αγρού συνέτριψεν…».
«… και εξέτεινεν ο Μωϋσής την χείρα αυτού προς τον ουρανόν και έγινε σκότος πυκνόν εφ’ όλην την γην της Αιγύπτου τρεις ημέρας. Δεν έβλεπεν ο εις τον άλλον° ουδέ εσηκώθη τις από του τόπου αυτού επί τρεις ημέρας…».
«… κατά δε το μεσονύκτιον ο Κύριος επάταξε παν πρωτότοκον εν τη γη της Αιγύπτου° από τον πρωτότοκον του Φαραώ, όστις κάθηται επί του θρόνου αυτού, έως τον πρωτότοκον του αιχμαλώτου του εν τω δεσμωτηρίω° και πάντα τα πρωτότοκα των κτηνών. Και εσηκώθη ο Φαραώ την νύκτα, αυτός και πάντες οι θεράποντες αυτού και πάντες οι Αιγύπτιοι και έγινε βοή μεγάλη εν τη Αιγύπτω διότι δεν ήτο οικία εις την οποίαν δεν υπήρχε νεκρός…».
Οι δέκα πληγές έπεισαν τον Φαραώ να επιτρέψει την Έξοδο στους Ισραηλίτες. Διαβάζουμε, σχετικά, στο ομώνυμο βιβλίο (ΙΓ΄ 21, 22):
«… ο δε Κύριος προεπορεύετο αυτών την ημέραν εν στύλω νεφέλης, δια να οδηγεί αυτούς εν τη οδώ την δε νύκτα εν στύλω πυρός δια να φέγγει εις αυτούς° ώστε να οδοιπορώσι ημέραν και νύκτα° δεν απεμάκρυνεν από της όψεως του λαού τον στύλον της νεφέλης την ημέραν, ούτε τον στύλον του πυρός την νύκτα…».
Το απόσπασμα έδωσε λαβή σε ορισμένους να θεωρήσουν ότι οι Ισραηλίτες έβλεπαν τη νύχτα τις λάμψεις από τις εκρήξεις του ηφαιστείου της Θήρας. Η χρονολόγηση της εξόδου τους βοηθά, καθώς το «Βιβλίο των βασιλέων» γράφει ότι ο Σολομών βασίλευσε 480 χρόνια μετά τη φυγή από την Αίγυπτο και η βασιλεία του τοποθετείται στο 970 π.Χ. Συν 480 χρόνια, βγάζει 1450 π.Χ.
Στον πάπυρο, που βρίσκεται στην Ολλανδία, αναφέρεται ότι ο στρατός των Αιγυπτίων καταστράφηκε κι ο ίδιος ο φαραώ πνίγηκε από πελώριο κύμα. Το ίδιο αναφέρεται και στην Έξοδο. Ο Αιγύπτιος μονάρχης μετάνιωσε, που επέτρεψε τη φυγή, κι έστειλε τα στρατεύματα να τους φέρουν πίσω. Τότε, περιγράφει η Έξοδος, σφοδρός ανατολικός άνεμος έκανε τη θάλασσα να χωριστεί στα δύο κι αποκαλύφθηκε ένα πέρασμα στεριάς με τα νερά να υψώνονται δεξιά κι αριστερά σαν τείχη. Οι Ισραηλίτες πέρασαν απέναντι αλλά και οι διώκτες χύθηκαν ξοπίσω τους. Όταν ολόκληρο το στράτευμα, άμαξες και ιππικό, μπήκε στο πέρασμα, ο Μωϋσής «εξέτεινε την χείρα αυτού» και η θάλασσα ενώθηκε πάλι κι έπνιξε τους Αιγύπτιους. «Δεν έμεινεν ουδέ εις».
Ο καθηγητής Άγγελος Γαλανόπουλος πιστεύει ότι όλα αυτά έχουν την ερμηνεία τους, αρκεί να μετατοπίσουμε πιο ανατολικά το σημείο της διάβασης των Ισραηλιτών: Η κατακρήμνιση της κορυφής του ηφαιστείου της Σαντορίνης στο βυθό δημιούργησε πελώρια αναταραχή. Η θάλασσα αποτραβήχτηκε για είκοσι λεπτά, αποκαλύπτοντας αυτό που ονομάστηκε πέρασμα. Ο χρόνος ήταν αρκετός για να διαβεί ο κύριος όγκος των φυγάδων. Όμως, είκοσι λεπτά αργότερα, ήρθε το τεράστιο παλιρροϊκό κύμα κι έπνιξε κι αυτούς μέσα στο πέρασμα κι όσους ακόμη υπήρχαν στην ακτή. Στους Ψαλμούς, βρίσκουμε το αναγγελλόμενο αίσιο μέλλον: «Ο Κύριος είπε… Θέλω επαναφέρη τον λαόν μου εκ των βαθέων της θαλάσσης…».
Η θεωρία που αποδίδει τις πληγές του Φαραώ και την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο στην έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, έγινε ντοκιμαντέρ το 2006 από τους Simcha Jacobovici και James Cameron, με τίτλο: The Exodus Decoded.
Με πληροφορίες από historyreport.gr, The Exodus Decoded, greeka.com
