Οι φρεγάτες ΜΕΚΟ200ΗΝ, σχεδιασμένες από τη γερμανική Blohm+Voss και κατασκευασμένες με τη συνεργασία των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ΠΝ εδώ και τρεις δεκαετίες. Με εκτόπισμα 3.350 τόνων, μήκος 117,5 μέτρα, πλάτος 14,8 μέτρα και πλήρωμα περίπου 185 ατόμων, τα πλοία αυτά συνδυάζουν ισορροπημένες δυνατότητες για αντιαεροπορική, ανθυποβρυχιακή και αντιπλοϊκή δράση. Εξοπλισμένες με το σύστημα διαχείρισης μάχης STACOS Mod 2, 16 βλήματα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής ESSM Block 1, οκτώ αντιπλοϊκούς πυραύλους AGM-84A Harpoon, πυροβόλο Mk45 των 127 χιλιοστών, δύο συστήματα εγγύς προστασίας Phalanx CIWS και ανθυποβρυχιακές τορπίλες Mk46, οι ΜΕΚΟ200ΗΝ έχουν αποδείξει την αξία τους σε ασκήσεις και επιχειρήσεις, ενισχύοντας τη ναυτική παρουσία της Ελλάδας στο Αιγαίο και πέρα από αυτό.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Εκσυγχρονισμός των πυραυλακάτων Ρουσσέν με “ταβάνι” τα 400 εκατ. ευρώ
Η τεχνολογική υστέρηση κρίσιμων συστημάτων, όπως τα ραντάρ MW08 και DA08, και η ανάγκη αντιμετώπισης σύγχρονων απειλών οδήγησαν το ΠΝ ήδη από το 2007 (!) να μελετά τις λύσεις για ΕΜΖ. Το πρόγραμμα που ακυρώθηκε πέρσι, είχε κόστος περίπου 800 εκατομμυρίων ευρώ, και προέβλεπε την εγκατάσταση του συστήματος μάχης TACTICOS, του ραντάρ NS110 και νέων STIR, αλλά δεν περιλάμβανε την αναβάθμιση του πυροβόλου Mk45 ή των Phalanx, ούτε την αντικατάσταση του πρυμναίου CIWS με εκτοξευτή RAM. Βέβαια περιελάμβανε και ηλεκτρομηχανολογικές επισκευές και επεμβάσεις.
Η υπαναχώρηση από τη γερμανο-ολλανδική πρόταση, κατόπιν πολιτικής παρέμβασης, αντανακλά τη επιλογή του ΠΝ να περιορίσει τη δαπάνη κάτω από 400 εκατομμύρια ευρώ, αξιοποιώντας τις όποιες ελληνικές δυνατότητες και μειώνοντας την εξάρτηση από ξένους προμηθευτές. Το νέο πρόγραμμα, με προϋπολογισμό έως 390 εκατομμυρίων ευρώ, εστιάζει στην αναβάθμιση των ηλεκτρονικών συστημάτων και την ενίσχυση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, με τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά να αναλαμβάνουν τον κύριο όγκο των εργασιών.
Εκσυγχρονισμός MEKO200HN, πάμε σε λύση “αυτεπιστασίας” από ένα Ναυτικό που χάνει στελέχη;
Σκαραμαγκά: Αναβίωση και ιστορική συνεισφορά
Η απόφαση να ανατεθεί ο εκσυγχρονισμός στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά θα αποτελέσει ορόσημο για την ελληνική ναυπηγική βιομηχανία. Τα ναυπηγεία, που πέρασαν σε νέα ιδιοκτησία το 2023 υπό τη διοίκηση του εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου, έχουν εισέλθει σε μια φάση δυναμικής επανεκκίνησης μετά από χρόνια οικονομικών δυσκολιών και νομικών διαφορών.
Επενδύσεις ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ έχουν αναβαθμίσει τις υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των δεξαμενών, των γερανών και των μηχανημάτων, ενώ η εκπαίδευση 500 νέων εργαζομένων και η επαναπρόσληψη έμπειρου προσωπικού έχουν ενισχύσει την παραγωγική ικανότητα. Η ιστορία των Σκαραμαγκά συνδέεται στενά με το ΠΝ, καθώς εκεί κατασκευάστηκαν οι ΜΕΚΟ200ΗΝ τη δεκαετία του 1990, ενώ μεταξύ 2004 και 2010 ολοκληρώθηκε ο εκσυγχρονισμός έξι φρεγατών κλάσης «S» (Standard).
Στα $23,5 εκατ. ο εκσυγχρονισμός του πυροβόλου Mk45 Mod2 σε Mod4
Το πρόγραμμα των «S» περιλάμβανε την αναβάθμιση των ηλεκτρονικών συστημάτων, την εγκατάσταση νέων ραντάρ και την ενίσχυση της αντιαεροπορικής ικανότητας, αποδεικνύοντας την ικανότητα των ναυπηγείων να διαχειρίζονται σύνθετα ναυπηγικά έργα. Η εμπειρία αυτή, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες επενδύσεις, καθιστά τα Σκαραμαγκά ιδανική επιλογή για το πρόγραμμα των ΜΕΚΟ200ΗΝ, ενώ η επιτυχία του θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για περαιτέρω συνεργασίες, όπως η συντήρηση των νέων φρεγατών Belharra ή η κατασκευή μικρότερων πλοίων.
Τεχνικά Χαρακτηριστικά του «νέου» εκσυγχρονισμού
Το πρόγραμμα εστιάζει στην αναβάθμιση των ηλεκτρονικών συστημάτων, των αισθητήρων και της διαχείρισης μάχης, με στόχο την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας των φρεγατών σε ένα πολυσύνθετο ναυτικό περιβάλλον. Η Thales Netherlands, ως κύριος προμηθευτής, θα παραδώσει τρία βασικά συστήματα για κάθε φρεγάτα:
1. Σύστημα Διαχείρισης Μάχης TACTICOS Block II: Το TACTICOS, ένα από τα πιο προηγμένα συστήματα διαχείρισης μάχης παγκοσμίως, αντικαθιστά το παρωχημένο STACOS Mod 2. Με δυνατότητα επεξεργασίας δεδομένων από πολλαπλούς αισθητήρες, επιτρέπει ταχύτερη λήψη αποφάσεων και ολοκλήρωση νέων όπλων, όπως τα ESSM Block II. Η εμπειρία του ΠΝ με το TACTICOS σε πυραυλακάτους Super Vita εξασφαλίζει ομοιοτυπία και ευκολία στη χρήση. Το σύστημα υποστηρίζει τη διαλειτουργικότητα μέσω του Link-16, ενός τακτικού δικτύου ανταλλαγής δεδομένων που θα εγκατασταθεί στις φρεγάτες, επιτρέποντας τη συνεργασία με άλλες μονάδες του ΠΝ, της Πολεμικής Αεροπορίας και συμμαχικών δυνάμεων.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Προτείνεται εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ200ΗΝ αλλά “ψαλιδισμένος”
2. Ραντάρ NS110: Το 4D ραντάρ NS110, με τεχνολογία AESA (Active Electronically Scanned Array), αντικαθιστά το MW08, προσφέροντας εμβέλεια 280 χιλιομέτρων και ικανότητα παρακολούθησης 1.000 στόχων ταυτόχρονα. Το NS110 διακρίνεται για την αντοχή του σε ηλεκτρονικές παρεμβολές και την υψηλή ακρίβεια, καθιστώντας τις φρεγάτες ικανές να ανιχνεύσουν και να εμπλέκουν σύγχρονες απειλές, όπως υπερηχητικούς πυραύλους, UAV και βλήματα χαμηλής πτήσης.
3. STIR 1.2 EO Mk2: Το σύστημα ελέγχου πυρός STIR 1.2 ενισχύει την ακρίβεια του πυροβόλου Mk45 και υποστηρίζει την εμπλοκή στόχων με βλήματα ESSM. Με ηλεκτροοπτικούς αισθητήρες και πομπούς συνεχούς κύματος, το STIR επιτρέπει την ταυτόχρονη εμπλοκή πολλαπλών στόχων, βελτιώνοντας σημαντικά την αντιαεροπορική ικανότητα των φρεγατών.
ΑΝΑΛΥΣΗ: Εκσυγχρονισμός φρεγατών ΜΕΚΟ200ΗΝ, ένα δράμα πολλών επεισοδίων
Εκτός από τα συστήματα της Thales, το πρόγραμμα προβλέπει την αναβάθμιση του πυροβόλου Mk45 σε επίπεδο Combat Control System (CCS), μέσω όμως ξεχωριστής συμφωνίας με την BAE Systems, βελτιώνοντας την ακρίβεια και τη συμβατότητα με το TACTICOS. Το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) και το πρόσφατα τοποθετημένο ESM της Saab θα ενισχύσουν την ικανότητα αντιμετώπισης ηλεκτρονικών απειλών, όπως εχθρικά ραντάρ και συστήματα καθοδήγησης πυραύλων. Το Link-16, που θα εγκατασταθεί σε όλες τις φρεγάτες, θα επιτρέψει την ανταλλαγή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, ενισχύοντας τη συνεργασία με άλλες πλατφόρμες και βελτιώνοντας την τακτική εικόνα.
Η απόφαση για το σύστημα CIWS Phalanx παραμένει ανοιχτή. Το ΠΝ εξετάζει την αναβάθμιση των υφιστάμενων Phalanx στο Block 1B Baseline 2, που προσφέρει βελτιωμένους αισθητήρες και δυνατότητα εμπλοκής επιφανειακών στόχων, ή την αντικατάσταση του πρυμναίου Phalanx με εκτοξευτή RAM. Το κόστος του RAM, περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ ανά πλοίο, αποτελεί σημαντικό περιορισμό. Το σόναρ AN/SQS-56 δεν θα αντικατασταθεί, αλλά θα συντηρηθεί, ενώ νέες ηλεκτρομηχανές και ένα σύγχρονο σύστημα πυρόσβεσης θα βελτιώσουν την αξιοπιστία και την ασφάλεια των πλοίων.
ΕΚΤΑΚΤΟ: Παγώνει -ξανά- ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών ΜΕΚΟ200ΗΝ;
Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο είναι η πιθανή ενσωμάτωση ενός Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Πλατφόρμας (IPMS). Ελληνικές εταιρείες, όπως η INTRACOM Defense και η Prisma Electronics, έχουν παρουσιάσει τέτοιες λύσεις υψηλής τεχνολογίας. Η INTRACOM διαθέτει εμπειρία σε συστήματα επικοινωνιών και ηλεκτρονικά, ενώ η Prisma ειδικεύεται σε ναυτικές εφαρμογές, έχοντας αναπτύξει συστήματα για το ΠΝ. Η ανάπτυξη ενός ελληνικού IPMS θα αποτελούσε ορόσημο για την εγχώρια βιομηχανία, ενισχύοντας την αυτονομία και την τεχνογνωσία.
Αντικατάσταση των αντιπλοϊκών πυραύλων
Η αγορά νέων αντιπλοϊκών πυραύλων για την αντικατάσταση των γερασμένων AGM-84A Harpoon έχει μετατεθεί για το μέλλον ως ξεχωριστό πρόγραμμα, αλλά ήδη εξετάζονται τουλάχιστον τρεις υποψήφιοι: ο Naval Strike Missile (NSM) της Kongsberg, ο RBS-15 Mk3+ της Saab και ο Exocet MM40 Block 3c της MBDA. Ο NSM, με εμβέλεια 185 χιλιομέτρων και προηγμένους αλγορίθμους αποφυγής εμποδίων, θεωρείται ιδανικός για το Αιγαίο λόγω της ικανότητάς του να πλοηγείται σε πολύπλοκα γεωγραφικά περιβάλλοντα. Ο RBS-15, με εμβέλεια 200 χιλιομέτρων και δυνατότητα εμπλοκής χερσαίων στόχων, προσφέρει ευελιξία, ενώ ο Exocet MM40 Block 3c, με εμβέλεια 180 χιλιομέτρων και βελτιωμένους αισθητήρες, αποτελεί δοκιμασμένη επιλογή για το ΠΝ. Η τελική επιλογή θα εξαρτηθεί από το κόστος, τη διαλειτουργικότητα με το TACTICOS και τις στρατηγικές ανάγκες του ΠΝ.
Ρόλος των ελληνικών εταιρειών Hydrus και Ssmart
Η εγχώρια Hydrus Engineering αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση των αλλαγών στα κέντρα βάρους των φρεγατών, που προκύπτουν από την αντικατάσταση του MW08 με το NS110 και την κατάργηση του DA08. Με έδρα την Αθήνα, η Hydrus, μια κορυφαία μελετητική εταιρεία για ναυπηγήσεις, έχει συμμετάσχει σε προγράμματα του ΠΝ, όπως η υποστήριξη στην κατασκευή πυραυλακάτων και η αναβάθμιση υποβρυχίων.
Η τεχνογνωσία της σε προσομοιώσεις και υπολογισμούς εξασφαλίζει ότι οι φρεγάτες θα διατηρήσουν τη σταθερότητα και την επιχειρησιακή τους ικανότητα μετά τις τροποποιήσεις. Η Hydrus θα συνεργάζεται στενά με τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και το Πολεμικό Ναυτικό, παρέχοντας τεχνική υποστήριξη και μελέτες που καλύπτουν από τη δομική ακεραιότητα έως τη διαχείριση βάρους.
Η Ssmart…
H συνέχεια στο Naval Defence
