Όλα δείχνουν πως ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών ΜΕΚΟ200ΗΝ του Πολεμικού Ναυτικού θα προχωρήσει κανονικά. Παρά τα όποια προβλήματα έχουν παρουσιαστεί και την καθυστέρηση, είναι ξεκάθαρη η θέση του Κλάδου υπέρ του εκσυγχρονισμού για ένα σύγχρονο πολεμικό σκάφος.
Να πούμε αρχικά πως τα πλοία βρίσκονται σήμερα σε καλή κατάσταση. Αυτό ισχύει και για τη φρεγάτα “Ύδρα”, το πρώτο της κλάσης που μπήκε σε υπηρεσία, πριν από 32 χρόνια. Τα πληρώματα έχουν κάνει εξαιρετική συντήρηση, ειδικά οι αφανείς ήρωες των μηχανοστασίων, οι μηχανικοί του ΠΝ, που έχουν διατηρήσει τα προωστήρια σκεύη και τις ηλεκτρομηχανές. Και αυτό δεν είναι κάτι που το λέμε εμείς, αλλά το ίδιο το ΠΝ, αλλά και οι υποψήφιοι ανάδοχοι που τα επιθεώρησαν.
Η αλήθεια είναι πως η γερμανική TKMS μπήκε “αργά” στην κούρσα, και η επιλογή της ως κύριου αναδόχου εξέπληξε ακόμη τους ίδιους τους Γερμανούς. Στο παιχνίδι έφθασαν από νωρίς και οι Ολλανδοί της Thales Nederland, με αποτέλεσμα, μετά από κυριολεκτικά “40 κύματα”, να φτάσουμε σε ένα αποδεκτό για το ΠΝ αποτέλεσμα. Σε αυτό έπαιξε ρόλο, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, και η τοποθέτηση ενός ικανού αξιωματικού ως επικεφαλής της ομάδας διαπραγμάτευσης, που δεν άλλαξε για αρκετό καιρό. Έτσι, υπήρξε η κατάλληλη γνώση για να πάρει το ΠΝ αυτά που επιθυμούσε από την κοινοπραξία των αναδόχων.
Μετά από εξαντλητικές συζητήσεις, διαπραγματεύσεις και αξιολογήσεις, ουσιαστικά εκατοντάδων υποσυστημάτων, μπορούμε να πούμε πως υπάρχει πλέον η βασική διαμόρφωση που έχει επιλέξει το Πολεμικό μας Ναυτικό, η οποία θα συνοδεύει και τη μηχανολογική επισκευή τους. Πριν συνεχίσουμε όμως την παρουσίαση των όποιων πληροφοριών έχουμε, πρέπει να τονίσουμε πως ο εκσυγχρονισμός ενός πλοίου δεν κρίνεται μόνο στα νέα ραντάρ ή νέα όπλα, αλλά και στα εκατοντάδες υποσυστήματα, που θα του επιτρέψουν να μείνει λειτουργικό τις επόμενες δεκαετίες.
Α. TACTICOS στην κορυφαία του μορφή
Το Σύστημα Διαχείρισης Μάχης ή Combat Management System (CMS) TACTICOS της Thales δεν είναι άγνωστο στο ΠΝ. Λειτουργεί ήδη στις 6 εκσυγχρονισμένες φρεγάτες κλάσης S, στις 7 πυραυλακάτους κλάσης Ρουσσέν, σε 4 κανονιοφόρους κλάσης Μαχητής, ενώ και το υπάρχον STACOS των ΜΕΚΟ200ΗΝ είναι πρόδρομος του. Μάλιστα η κατασκευάστρια εταιρεία ίδρυσε την Ελλάδα τη Signaal Hellas, δημιουργώντας έτσι ένα τοπικό κέντρο εξέλιξης και συντήρησης των CMS.
Η έκδοση του TACTICOS που κυκλοφορεί τώρα είναι το Baseline 3, ενώ η Thales αναβαθμίζει το λειτουργικό κάθε σχεδόν έξι μήνες. Οι πληροφορίες που έχουμε από την Ολλανδία αναφέρουν πως το ΠΝ θα λάβει την επόμενη έκδοση, που ετοιμάζεται αυτή την περίοδο, τη Βaseline 4, όπου ίσως οι ΜΕΚΟ να είναι από τα πρώτα πλοία με αυτή.
Β. Διαχείριση πλοίου IPMS
To CMS είναι η καρδιά του κέντρου μάχης του σκάφους. Αλλά για το υπόλοιπο πλοίο, εκτός των όπλων, η TKMS θα τοποθετήσει το πλέον σύγχρονο σύστημα διαχείρισης, το IPMS της Siemens Energy. Με αυτό τον τρόπο, η εκσυγχρονισμένη ΜΕΚΟ200ΗΝ θα χρειάζεται λιγότερο πλήρωμα, ενώ θα έχει πιο απλή και εύκολη συντήρηση (και με χαμηλότερο κόστος).
Το σύστημα μέσω δικτύου αισθητήρων παρακολουθεί και ελέγχει όλες τις μονάδες ισχύος, τους πετρελαιοκινητήρες και τους αεριοστροβίλους LM2500, το κιβώτιο μετάδοσης κίνησης και τις αντλίες, το σύστημα εξαγωγής καυσαερίων, την τροφοδοσία καυσίμου, τον εξαερισμό, τα συστήματα προειδοποίησης αλλά και ελέγχου πυρκαγιάς, κ.ο.κ. Το αποτέλεσμα είναι:
- Σχεδιασμός συστήματος απόλυτα σπονδυλωτός, αποκεντρωμένος και με κονσόλες ασφαλείας σε πολλά σημεία. Έτσι το πλοίο δεν θα βγει εκτός μάχης ακόμη και με πολλαπλά πλήγματα.
- Σχεδιασμός βασισμένος σε προδιαγραφές SIMATIC S7 με κονσόλες που αντέχουν σε κραδασμούς και υψηλές θερμοκρασίες.
- Το σύστημα αυτοματισμού είναι εύκολο στη λειτουργία και επιτρέπει τη μείωση του φόρτου εργασίας του πληρώματος.
- Αυξάνεται η επιβιωσιμότητα της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας μετά από πλήγμα.
- Υπάρχει ενσωματωμένο OBTS (on board training system, σύστημα εκπαίδευσης εν πλω),για εκπαίδευση του πληρώματος υπό ρεαλιστικές συνθήκες.
Ραντάρ NS110
Το κύριο ραντάρ που θα τοποθετηθεί θα είναι το NS110, από την οικογένεια των S-band AESA της Thales. Η εταιρεία είναι η πρώτη που δημιούργησε μια τέτοια γκάμα βασισμένη στη πολυδιανυσματική επεξεργασία διπλού άξονα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σημαντική βελτίωση της επιχειρησιακής εικόνας, επιτρέποντας στο πλοίο να αντιμετωπίσει τις νεότερες απειλές (υπερηχητικοί πύραυλοι, drones, περιφερόμενα πυρομαχικά), ειδικά σε παράκτιο περιβάλλον. Το NS110 θα τοποθετηθεί και στις φρεγάτες Type 31 του Βρετανικού Ναυτικού.
To NS110 θεωρείται πως έχει ανώτερες δυνατότητες από το NS100, από το οποίο προέρχεται. To NS100 επίσημα έχει ακτίνα εντοπισμού 280 χιλιομέτρων, και μπορεί να παρακολουθεί περισσότερους από 1.000 στόχους. Η ταχύτητα περιστροφής είναι 30 το λεπτό και οι επιδόσεις του είναι τέτοιες που θα μπορέσει να αντικαταστήσει και τα δυο ραντάρ των ΜΕΚΟ200ΗΝ, και το MW-08 αλλά και το DA-08. Έτσι το πλοίο θα απαλλαγεί από μεγάλο βάρος τοποθετημένο ψηλά, προς όφελος της ευστάθειας του. Ακόμη το νέο ραντάρ παρουσιάζει πολύ λιγότερες βλάβες, σύμφωνα με την εταιρεία, (στατιστικά) μηδενικές για για τουλάχιστον 2.100 ώρες λειτουργίας.
Το ραντάρ για εναέριους στόχους προσφέρει “4D Air Surveillance”. Τι είναι όμως η “4η διάσταση”; Στο παρελθόν, η πλειοψηφία των ραντάρ προσέφερε 3 στοιχεία εντοπισμού στόχου, τη γωνία αζιμούθιου, την απόσταση και την ταχύτητα του. Ένα ραντάρ 4D όμως μπορεί να καταγράψει με μεγαλύτερη ακρίβεια την κίνηση του στόχου στο χώρο και να προσφέρει πιο αναλυτικά δεδομένα στα όπλα του πλοίου.
Πολωνικές φρεγάτες Arrowhead: “ψωνίζουν” μόνο Thales, με Tacticos, SM400, NS50, Captas-2
Επίσης, προσφέρει και “3D Surface Surveillance”, όπου το ραντάρ παρέχει λεπτομέρεια στην ανίχνευση στόχων επιφανείας, και κυρίως για το ύψος τους. Έτσι μπορεί να δώσει στοιχεία για πυρά σε συγκεκριμένα σημεία του στόχου, ή να εντοπίσει δυσδιάκριτες απειλές (όπως ημι-καταδυόμενα μη επανδρωμένα).
Ακόμη το ραντάρ τροφοδοτεί με δεδομένα το κύριο πυροβόλο, αλλά και τα άμυνας σημείου, με τη λειτουργία Surface Gun Fire Support. Επίσης, μπορεί να δίνει δεδομένα για τη θέση των παρεμβολέων ραντάρ. Αν δηλαδή εχθρικό πλοίο ή αεροσκάφος παρεμβάλει το ραντάρ, δίνει δεδομένα της θέσης του με μεγάλη ακρίβεια (με τη λειτουργία Jammer Surveillance). Επίσης υποστηρίζει IFF Interrogation, για αναγνώριση φίλιου/εχθρικού στόχου.
Τα ηλεκτρονικά συστήματα
Στα σκάφη θα μπει και η τελευταία έκδοση του ραντάρ πυρός, STIR 1.2 EO Mk2, απαραίτητου για την κατεύθυνση πυραύλων ESSM Block 1 & 2 (o ESSM Block 2 έχει και λειτουργεία ημι-ενεργού καθοδήγησης). Το STIR 1.2 εξοπλίζεται και με προηγμένο ηλεκτρο-οπτικό σύστημα, που επιτρέπει την καθοδήγηση των βλημάτων ακόμη και υπάρχει απώλεια κύριου ραντάρ ή σε περιβάλλον έντονου ηλεκτρονικού πολέμου.
H Thales θα προσφέρει και το σύστημα ηλεκτρονικής υποστήριξης, R-ESM, SENTINEL, ουσιαστικά αυτό που τοποθετείται και στις φρεγάτες κλάσης “Κίμων”. Από ότι έχει γίνει γνωστό η εταιρεία στην προσφορά της έχει συμπεριλάβει τη βασική έκδοση, με κάλυψη συχνοτήτων στο φάσμα 2-18 GHz, όπως δηλαδή και στις “Κίμων”. Υπάρχει όμως η δυνατότητα της επέκτασης της κάλυψης στο φάσμα των 0,5-40 GHz, με επιπλέον κόστος. Σε κάθε περίπτωση, το SENTINEL θα είναι πλήρως ενσωματωμένο στο TACTICOS, επιτρέποντας την εξαγωγή δεδομένων για εκτέλεση βολών αν χρειαστεί.
Για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις, τα ESM που έχουν τώρα τοποθετηθεί εκτάκτως στις φρεγάτες “Ύδρα” και”Ψαρά”, για τη συμμετοχή τους στην επιχείρηση ASPIDES, δεν θα “πεταχτούν” αλλά θα τοποθετηθούν σε άλλα πλοία του ΠΝ.
Στις ΜΕΚΟ θα τοποθετηθεί και το Naval Laser Warning System (NWLS) της Saab, προκειμένου να υπάρχει έγκαιρη προειδοποίηση για απειλές που προέρχονται με κατάδειξη laser. Καθώς ήδη υπάρχει έντονος προβληματισμός για τις κατευθυνόμενες με laser ρουκέτες που μπορούν να εξαπολύσουν τουρκικά USV και UAV, και έτσι θεωρείται θεμελιώδους σημασίας για την επιβίωση των πλοίων μια τέτοια υποδομή.
Η κοινοπραξία έχει επίσης προτείνει και διάφορες λύσεις σε παρεμβολείς, ECM, αλλά μέχρι στιγμής το ΠΝ δεν έχει πάρει κάποια απόφαση. Όπως είχαμε τονίσει και σε παλαιότερα άρθρα μας, το ΠΝ επιθυμεί ένα ισχυρό ECM, με δυνατότητες C-UAV (αντιμετώπισης μη επανδρωμένων). To ΙΑΙ/ELTA Scorpius-N είναι το σύστημα που συγκεντρώνει την καλύτερη βαθμολογία καλύπτοντας τις ελληνικές απαιτήσεις, αλλά είναι άγνωστο τι ακριβώς θα γίνει στον συγκεκριμένο τομέα.
Σε ότι αφορά το σόναρ των πλοίων, δεν υπάρχει περιθώριο για την τοποθέτηση κάποιου νέου συστήματος. Η κοινοπραξία έχει προτείνει την αντικατάσταση κάποιων μηχανικών μερών του συρόμενου σόναρ και την επισκευή των ηλεκτρονικών μερών. Το ΠΝ από την πλευρά του επιθυμούσε νέα συσκευή, αλλά το CAPTAS-2 είναι πέραν των οικονομικών δυνατοτήτων. Μια λύση θα ήταν το LFATS της L3Harris, που το ΠΝ έχει αξιολογήσει πρόσφατα, έχει δυνατότητες ανώτερες του CAPTAS-2, και χαμηλότερο κόστος. Αλλά το LFATS είναι ανταγωνιστικό του CAPTAS-2 και η Thales δεν συμφώνησε στην σχετική έστω διερεύνηση προμήθειας του.
Και από όπλα;
Ο εκσυγχρονισμός, εφόσον καταλήξει σε κόστος κάπου μεταξύ 700 και 750 εκατ. ευρώ, δεν θα περιλαμβάνει κάποια νέα οπλικά συστήματα. Πιθανολογούμε όμως πως θα τοποθετηθεί κάποιος τηλεχειριζόμενος πυργίσκος με δευτερεύον πυροβόλο, με πιθανό το Nexter Narwhal των 20 χιλιοστών. Ιδανικά, θα μπορούσε να μπει από την γκάμα της Τhales, το RapidFire των 40 χιλιοστών, μια από τις καλύτερες λύσεις για την αντιμετώπιση απειλών όπως UAV και USV.
Το ΠΝ θέλει όμως να προχωρήσει σε εκσυγχρονισμό των κύριων πυροβόλων 127 χιλιοστών Mk45 Mod 2 σε Mk45 Mod 2CCS. To Mod 2CCS μπορεί να ενσωματωθεί σε σύγχρονα συστήματα διαχείρισης μάχης, με πολλές από τις καινοτομίες της τελευταίας έκδοσης Mk45 Mod 4, αλλά όχι με τη νέα μεγαλύτερη κάννη.
Επίσης δεν έχει ακόμη “κλείσει” τι θα γίνει με το θέμα του εκσυγχρονισμού των Phalanx, με το ΠΝ να σκέφτεται την εγκατάσταση τουλάχιστον ενός εκτοξευτή πυραύλων RAM, στην πρύμνη (στη θέση του ενός Phalanx), πάνω από το υπόστεγο ελικοπτέρων. Η γερμανική RAMSYS έχει υποβάλει ανταγωνιστική προσφορά για 4 εκτοξευτές, στο κόστος εκσυγχρονισμού των Phalanx, ενώ έχει προτείνει την συμπαραγωγή των πυραύλων στην Ελλάδα (έχει υπογράψει Μνημόνιο Συνεργασίας με τα ΕΑΣ).
Οπότε αν προστεθεί η αναβάθμιση του Mk45 Mod 2 και ο εκσυγχρονισμός της αεράμυνας του πλοίου με RAM, το συνολικό κόστος του εκσυγχρονισμού θα ανέβει στα περίπου 900 εκατ. ευρώ.
Η Αυστραλία εκσυγχρονίζει τα πυροβόλα Mk45 των φρεγατών MEKO – χρειαζόμαστε το ίδιο
Ο εκσυγχρονισμός ως απόλυτη ανάγκη
Αν τα παραπάνω περιγράφουν τη σημαντική εξέλιξη των φρεγατών μας ΜΕΚΟ, παραμένουν οι φωνές που αμφισβητούν, είτε για λόγους εξοικονόμησης κονδυλίων, είτε για λόγους παλαιότητας των σκαφών, την επιλογή εκσυγχρονισμού τους. Αλλά πιστεύουμε πως κάνουν λάθος…
Η συνέχεια στο Naval Defence
