Η Εσθονία, μια χώρα 1,3 εκατ. κατοίκων που συνορεύει με τη Ρωσία, είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Πρωτοστάτησε πέρυσι στις διεθνείς εκκλήσεις για αυξημένη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία. Επί του παρόντος η στρατιωτική βοήθεια του Ταλίν προς το Κίεβο ξεπερνά το 1% του εσθονικού ΑΠΕ και είναι η μεγαλύτερη από οποιασδήποτε άλλης χώρας αναλογικά με το μέγεθος της οικονομίας της.
Οι χώρες της Βαλτικής – Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία – μέλη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ έχουν αυξήσει σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες, μετά την προσάρτηση της ουκρανικής χερσονήσου της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ένεκα της θέσης της στα σύνορα της Ρωσίας, η Εσθονία έχει προχωρήσει σε ραγδαία αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού της. Ήδη από το 2012, δαπανά σταθερά πάνω από το 2% του ΑΕΠ της στην άμυνα και το 2024, ενώ αναμένεται να ξεπεράσει το 3% για την περίοδο 2024-2027. Αυτά τα ποσοστά μεταφράζονται σε 1,33 δις ευρώ για το 2024 και συνολικά 5,6 δις ευρώ για την περίοδο 2024-2027.
Τι αγοράζει η Εσθονία
Η Εσθονία δεν διαθέτει αξιόλογες ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις. Δεν διαθέτει μεγάλες μονάδες επιφάνειας, ούτε μαχητικά αεροσκάφη. Παρόλα αυτά, έχει προχωρήσει και προχωρά σε “πυρετώδεις” αγορές νέων οπλικών συστημάτων, που έχουν ήδη αποδείξει την αξία τους στο πεδίο της μάχης.
Αρχικά, αυξάνει το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων από 26 χιλιάδες σε 36. Σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει ο υπουργός Άμυνας Hanno Pevkur, από τα 5,6 δις. ευρώ, η Εσθονία θα διαθέσει τα 2,5 δις (54%) για την αγορά νέων συστημάτων. Εκεί μεριμνά να δαπανήσει τα χρήματά της σε σε «χειρουργικές» αγορές. Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να συναγωνιστεί τη Ρωσία, επομένως οι αγορές πρέπει να είναι «έξυπνες».
Τον περασμένο Μάιο (2023) η Εσθονία αποφάσισε να αγοράσει περιφερόμενα πυρομαχικά (loitering munitions) μεγάλης εμβέλειας από την Israeli Aerospace Industries (IAI). H IAI παράγει τα γνωστά Harpy/Harop τα οποία έχουν δει πολεμική δράση και στον πόλεμο Αζερμπαϊτζάν με την Αρμενία. Οι πρώτες παραδόσεις αναμένεται από το 2024.
Επίσης έχει αγοράσει φορητά αντιαεροπορικά συστήματα MANPADS τύπου Piorun. Το Piorun κατασκευάζεται από την πολωνική Mesko, κι έχει βάρος 16,5 κιλά και εμβέλεια 400-6.500 μέτρα, ενώ θεωρείται συγκρίσιμο σε επιδόσεις του Stinger.
Επίσης τον περασμένο Μάιο, οι υπουργοί Άμυνας της Εσθονίας και της Λετονίας ανακοίνωσαν ότι ξεκινούν διαπραγματεύσεις με τη γερμανική Diehl Defence για την αγορά του αντιαεροπορικού συστήματος μέσης εμβέλειας IRIS-T SLM. Στόχος είναι οι παραδόσεις να ξεκινήσουν το 2024 και τα αντιαεροπορικά συστήματα να καταστούν πλήρως επιχειρησιακά μέχρι και το 2025. Υπενθυμίζουμε πως το IRIS-T SLM έχει εμβέλεια 40+ χιλιόμετρα και αξιοποιείται από την Ουκρανία για την απόκρουση ρωσικών αεροπορικών και πυραυλικών επιθέσεων.
Ο επανεξοπλισμός της Εσθονίας ξεκίνησε από το 2018, όταν η κυβέρνηση της χώρας υπέγραψε σύμβαση προμήθειας 12 αυτοκινούμενων πυροβόλων Κ9 των 155mm. Επιπλέον 18 συστήματα έχουν παραγγελθεί και θα παραδοθούν ως το 2026. Το 2018 επίσης, η Εσθονία συμφώνησε να αγοράσει Α/Α συστήματα Mistral έναντι €50 εκατομμυρίων.
Ένα έτος μετά, το 2019, το υπουργείο Άμυνας υπέγραψε σύμβαση ύψους €40 εκατ. με την κοινοπραξία Eurospike για την προμήθεια κατευθυνόμενων βλημάτων SPIKE LR.
Σύμφωνα με το «Israel Defense», η συμφωνία έχει επταετή ορίζοντα και στην αρχική φάση περιλαμβάνει 18 εκτοξευτές, μαζί με αδιευκρίνιστο αριθμό πυραύλων. Η μέγιστη εμβέλεια του SPIKE LR αγγίζει τα 4km. Η Εσθονία αγόρασε επίσης 500 ισραηλινούς αντιαρματικούς πυραύλους Spike SR (short range) πάλι από τη Eurospike. Ο πύραυλος Spike SR είναι αντιαρματικός μιας χρήσης με βεληνεκές δύο περίπου χιλιομέτρων, επίσης ικανός να πλήττει κινούμενους στόχους.
Μια ακομή προμήθεια αφορά αντιαρματικούς πυραύλους Javelin. Τουλάχιστον 80 εκτοξευτές και 350 βλήματα βρίσκονται σε υπηρεσία από το 2016 και έχουν προσδώσει προηγμένες δυνατότητες αντιμετώπισης αρμάτων μάχης στο εσθονικό πεζικό. Νεότερες πληροφορίες ανεβάζουν τον αριθμό σε 128 εκτοξευτές.
Η σημασία του πυραύλου Javelin, που έχει αγοραστεί από πολλές χώρες συμμάχους των ΗΠΑ, είναι στο προηγμένο σύστημα κατεύθυνσης της Raytheon που επιτρέπει την επίθεση του βλήματος στην οροφή του εχθρικού άρματος (top attack) και την κατεύθυνσή του ανεξάρτητα του εκτοξευτή. Το σύστημα γνώρισε μεγάλη δημοσιότητα μετά το 2022, όταν κατέστρεψε εκατοντάδες ρωσικά άρματα μάχης, ειδικά τις πρώτες μέρες της εισβολής.
The perfect Prime Minister doesn’t ex…
Actually, here’s Estonian PM @kajakallas learning to use a javelin today. pic.twitter.com/O3Hvy6jli3
— Bad Baltic Takes (@BadBalticTakes) September 26, 2022
Το 2020, η Εσθονία και η Λετονία, παρήγγειλαν τη νεότερη έκδοση του αντιαρματικού Carl-Gustaf. Το Carl-Gustaf Μ4 είναι ένα όπλο άνευ οπισθοδρομήσεως και έχει αποδείξει την αξία του στη μάχη, ενώ έχει εκσυγχρονιστεί και βελτιωθεί πολλές φορές για να ανταποκρίνεται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των χρηστών.
Η χώρα όμως έκανε την έκπληξη, όταν αγόρασε τους αντιπλοϊκούς πυραύλους Blue Spear (που κατασκευάζονται από την Ισραηλινή IAI) στα τέλη του 2021, σε παράκτια έκδοση με εμβέλεια 290 χιλιόμετρα. Η Εσθονία και Φινλανδία (η δεύτερη με τους Saab RBS-15) θα συνδυάσουν τις παράκτιες άμυνες τους στον Κόλπο της Φινλανδίας και θα απαγορεύσουν το ρωσικό στόλο να δρα ανεξέλεγκτα. Ο συγκεκριμένος Κόλπος, είναι η έξοδος της Ρωσίας προς τη Βαλτική και έχει στο Βορρά τη Φινλανδία και στο Νότο την Εσθονία.
Ακόμη, μέχρι το 2025, ο Εσθονικός Στρατός θα αποκτήσει εκτοξευτές πυραύλων HIMARS. Το Ταλίν υπέγραψε συμβόλαιο με την Lockheed Martin για την αγορά έξι συστημάτων. Κάθε πολλαπλός εκτοξευτής HIMARS φέρει έξι ρουκέτες GMLRS/ER GMLRS ή μπορεί να εξοπλιστεί με έναν πύραυλο ATACMS. Η μέγιστη εμβέλεια των GMLRS είναι 84 χιλιόμετρα, των ER GMLRS υπολογίζεται σε 150 χιλιόμετρα και του M57 ATACMS προσεγγίζει τα 300 χιλιόμετρα. Μελλοντικά θα μπορεί να βάλλει δύο πυραύλους εδάφους-εδάφους PrSM (εμβέλεια 499 χιλιόμετρα).
Η Εσθονία συμφώνησε να αγοράσει τεθωρακισμένα 6Χ6 Arma της Τουρκικής Otokar, αξίας 130 εκατ. ευρώ. Μαζί τους γίνεται προμήθεια και των NMS 4X4 της Nurol Makina, αξίας 70 εκατ. δολαρίων (σύνολο 200 εκατ.). Τα NMS είναι εντεκαθέσια αναγνωριστικά οχήματα, με θωράκιση ανθεκτική σε βολές όπλων πεζικού. Εξοπλίζονται με ένα πυργίσκο, συνήθως με πυροβόλο 12,7 ή και βομβιδοβόλο, αν και κυκλοφορούν σε παραλλαγές ως φορείς ρουκετών, ή αντιαρματικών πυραύλων, όλμου κ.λπ. Τα αμφίβια Arma είναι πολύ βαρύτερα (φθάνουν τους 19 τόνους) και με ισχυρότερη θωράκιση, ενώ μπορεί να φέρουν πυργίσκο με πυροβόλο 30 χιλιοστών (ή άλλο οπλισμό), ενώ μεταφέρουν ομάδα μάχης 8 ατόμων.
Είναι ξεκάθαρο από όλα τα παραπάνω, πως η Εσθονία μπορεί να μην είναι σε θέση να αγοράσει “εντυπωσιακά” οπλικά συστήματα, όπως σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη, άρματα μάχης, φρεγάτες κ.τ.λ., αλλά έχοντας γνώση της απειλής εξ ανατολών, δαπανά μεγάλα ποσά για την άμυνά της για όπλα με αποδεδειγμένη αξία στο πεδίο της μάχης. H χώρα κάνει αγορές που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως “πολλαπλασιαστές ισχύος” και που είναι κομμένες και ραμμένες στα μέτρα της. Οπότε δεν επαναπαύεται στην αλληλεγγύη του Άρθρου 5 του καταστατικού χάρτη του ΝΑΤΟ. Μπορεί η σημασία της ένταξης στη Συμμαχία να είναι εξαιρετικά σημαντική, αλλά ο κάθε εταίρος οφείλει να σηκώσει το “βάρος” των ευθυνών που του αντιστοιχούν.
Το αμυντικό πνεύμα στην Εσθονία είναι πολύ έντονο και καθολικό. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε μια βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος, η Karmen Joller, “Τα δόντια μας μπορεί να είναι μικρά σε σύγκριση με τον ανατολικό γείτονά μας, αλλά είναι πολύ αιχμηρά, γρήγορα και οδυνηρά. Τόσο οδυνηρά που πρέπει να σκεφτεί επί μακρόν αν πράγματι θέλει να τα νιώσει στο πετσί του.”
Meie hambad võivad idanaabriga võrreldes olla väikesed, aga need on väga teravad, kiired ja valusad. Nii valusad, et ta peab tükk aega mõtlema, kas ikka soovib neid omal nahal tunda. https://t.co/R3KFql78nS
— Karmen Joller 🇪🇪 (@KarmenJoller) January 2, 2024
