Εκσυγχρονισμός F-16, Η κρίσιμη ώρα για το μέλλον της Πολεμικής Αεροπορίας

Με ξεκάθαρες τις προκήσεις και απειλές που έχει να αντιμετωπίσει η Πολεμική Αεροπορία το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας χαρακτηρίζεται – δικαίως – από πολλούς ως η τελευταία «σανίδα σωτηρίας» προκειμένου να διαφυλαχτεί η αποτρεπτική ικανότητα του Κλάδου, απέναντι σε μια Τουρκία η οποία εξοπλίζεται με φρενήρεις ρυθμούς και σύντομα – εκτός από το στόλο των (ήδη εκσυγχρονισμένων) F-16 – θα διαθέτει πλέον και μαχητικά 5^ης γενιάς..
Η πρόθεση της Πολεμικής Αεροπρορίας να προχωρήσει σε εκσυγχρονισμό των F-16 ανάγεται περίπου μια δεκαετία πίσω, όταν τότε είχε διαπιστωθει η ανάγκη για εκσυγχρονισμό των F-16C/D Block 50. Σήμερα με τα δεδομένα να έχουν μεταβληθεί δραματικά εις βάρος της ΠΑ, η ηγεσία της μέσα σε περιβάλλον παρατεταμένης δημοσιονομικής κρίσης, καλείται να βρεί τρόπους να αντισταθμίσει την διογκούμενη απειλη.
Παράλληλα είναι αναγκασμένη να αποσσύρει παλαιότερους τύπους μαχητικών τα οποία λόγω ηλικίας και τεχνολογικής απαξίωσης, προσφέρουν πλέον ελάχιστα στην επιχειρησιακή ικανότητα της ενώ απορροφούν σημαντικούς πόρους.
Σε τροχιά δραματικής συρρίκνωσης..
Η διαδικασία αυτή ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2014 με την απόσυρση των Α-7E και TA-7C Corsair II και συνέχισε με την απόσυρση των αναγνωριστικών RF-4E Phantom II το Μάιο του 2017.
Οι τύποι αυτοί μαχητικών αν και κάλυπταν σημαντικό αριθμητικό μέγεθος στη δομή δυνάμεων μαχητικών της ΠΑ, δεν αντικαταστάθηκαν ποτέ από νέο τύπο μαχητικού. Απλώς άφησαν πίσω τους ένα δυσαναπλήρωτο κενό χωρίς κανένας αρμόδιος επιτελικός φορέας να είναι σε θέση να εξηγήσει πως θα καλυφθεί το κενό αυτό..
Και πως θα μπορούσε άλλωστε από τη στιγμή που όλες οι ενδείξεις για το μέλλον είναι δυσοίωνες. Δυστυχώς ήδη διαφαίνεται ακόμη μεγαλύτερη συρρίκνωση αφού με μαθηματική ακρίβεια, θα ακολουθήσουν στην αποστρατεία μετά το 2022-2023, τα εναπομείναντα F-4E AUP Phantom II ενώ το φάσμα της τεχνολογικής απαξίωσης έχει ήδη απλωθεί απειλητικά πάνω από τα F-16C/D Block 30 και Mirage 2000 EGM/BGM.
Συνολικά η μαχητική ικανότητα της ΠΑ πρόκειται – ούτε λίγο ούτε πολύ – να μειωθεί μέσα στην επόμενη 5ετία στο 50% της υφιστάμενης, λόγω της επερχόμενης απόσυρσης μαχητικών. Αντίθετα, η Τουρκική Αεροπορία (ΤΑ) στα επόμενα έτη και λαμβάνοντας υπόψη τα εξοπλιστικά της προγράμματα (προμήθεια F-35 και αναβαθμίσεις F-16), αναμένεται να αυξήσει την μαχητική της ικανότητα κατά 50%.
Κατά συνέπεια η ποιοτική αναλογία αεροπορικών δυνάμεων αναμένεται να ανατραπεί δραματικά στο άμεσο μέλλον υπέρ της ΤΑ.

 
Δυσοίωνες οι προοπτικές ισορροπίας Δυνάμεων στο Αιγαίο
Οι παραπάνω διαπιστώσεις οδηγούν στο συμπέρασμα οτι η εξέλιξη της αναλογίας αεροπορικών δυνάμεων από από το 8:10 το 2010, διαμορφώνεται σε λιγότερο από 4:10 μετά το 2022 – εφόσον δεν προχωρήσουμε τουλάχιστον σε αναβάθμιση μαχητικών του υφιστάμενου στόλου. Επιπλέον τα προβλήματα διαθεσιμότητας των αεροσκαφών μας θα οξυνθούν λόγω παλαιότητας των συστημάτων τους με ταυτόχρονη αύξηση του κόστους συντήρησης.
Την ίδια στιγμή η Τουρκική έχει ήδη ολοκληρώσει την αναβάθμιση του στόλου των F-16 ( σημείο ανάκτησης και ποιοτικής υπεροχής συγκριτικά με την ΠΑ) και προχωρά στην απόκτηση μαχητικών 5^ης γενιάς (F-35), περί τα 30-35 μέχρι το 2025. Γίνεται αντιληπτό οτι η ύπαρξη και μόνο μαχητικών F-35 στη τουρκική αεροπορία δημιουργεί σημαντική αλλαγή αν όχι και πλήρη ανατροπή στην ισορροπία δυνάμεων μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας.
Ταυτόχρονα ο βασικός κορμός της ΠΑ θα παραμείνει στο άμεσα ορατό μέλλον ο στόλος των F-16 (155 μαχητικά). Η ανάγκη για εκσυγχρονισμό είναι λοιπόν απολύτως πιεστική. Τόσο λόγω εξέλιξης της απειλής όσο και για καθαρά οικονομικούς λόγους. Και αυτό διότι οποιαδήποτε προσπάθεια για αναβάθμιση αεροσκαφών στο μέλλον θα είναι πολύ ακριβότερη ως και αβέβαιη με βάση τις ασταθείς πολιτικο-οικονομικές συνθήκες στη χώρα μας.
Δεν θα πρέπει στο μεταξύ να ξεχνάμε οτι η Ελλάδα πρέπει να διατηρήσει το στάτους μιας χώρας που είναι πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσω ικανής αποτρεπτικής ικανότητας πρωτίστως για προάσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Από την άλλη είναι σαφές σε όσους μελετάνε την τουρκική εξωτερική πολιτική, οτι η Άγκυρα αποθρασύνεται και προχωράει σε επιθετικές κινήσεις, όταν αισθάνεται οτι έχει το πάνω χέρι σε διπλωματικό αλλά κυρίως και σε επίπεδο στρατιωτικής ισχύος.
Σήμερα χωρίς καμία αμφιβολία είμαστε μάρτυρες της σταθερής επιδίωξης της Τουρκίας να καταστεί περιφερειακή υπερδύναμη βασιζόμενη σε ένα τεράστιο εξοπλιστικό πρόγραμμα σε Αεροπορία, Στρατό και Ναυτικό με εισαγωγή νέων μαχητικών F-35 stealth, αντιαεροπορικών S-400 νέων φρεγατών, υποβρυχίων, επιθετικών ελικοπτέρων) και κατ’ επέκταση νέων απειλών σε όλες τις κατηγορίες που χρήζουν αντιμετώπισης.

Αντιμετώπιση απειλής μέσω ικανοποιητικής ισορροπίας
Κατά συνέπεια είναι απόλυτη ανάγκη και προτεραιότητα να διαμορφωθεί η αναλογία δυνάμεων στο Αιγαίο στα σημερινά επίπεδα (2018) τουλάχιστον, δηλαδή μεταξύ 5 έως 6:10. Αυτό θα επιτευχθεί με μεγιστοποίηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων για την αντιμετώπιση των νέων απειλών.
Το πρόγραμμα εκσυσγχρονισμού των F-16 της ΠΑ σε επίπεδο Viper, προκρίνεται από την ηγεσία της ΠΑ καθώς καλύπτει αυτή την απαίτηση, δημιουργώντας παράλληλα τις συνθήκες για ένα στόλο μαχητικών με χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και υποστήριξης από το σημερινό, σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους.
Ορθώς η Πολεμική Αεροπορία έχει προβάλει ως απαραίτητη απαίτηση, την επίτευξη μέγιστη δυνατής ομοιοτυπίας του στόλου μαχητικών και αύξηση διαθεσιμότητας από τα σημερινά επίπεδα με σκοπό να αυξηθεί η ισχύς πυρός, με μέγιστη εκμετάλλευση των υφιστάμενων μαχητικών που θα πρέπει – ανά πάσα στιγμή – να καταστούν άμεσα διαθέσιμα για επιχειρήσεις στο μεγαλύτερο μέρος τους.
Η ήδη υπάρχουσα κατάσταση στον εναέριο συσχετισμό ισχύος Ελλάδος – Τουρκίας στο Αιγαίο, απαιτεί τη λήψη άμεσων αποφάσεων με γνώμονα την βέλτιστη οικονομοτεχνική διαχείριση υπό περιορισμένους πόρους.
Τα σενάρια που εξετάσθηκαν έλαβαν φυσικά υπόψη την σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας (εξ ου και ο αριθμός 75-95 και όχι 123 μαχητικών) αλλά και φυσικά το γεγονός ότι ο κορμός της ΠΑ, είναι αδιαμφισβήτητα τα μαχητικά F-16 τα οποία έχουν αποκτηθεί τα τελευταία 30 χρόνια από 4 διαφορετικές κυβερνήσεις.
Το πλέον οικονομικά αποδοτικό πρόγραμμα που συνδυάζει και μεγάλη αύξηση των επιχειρησιακών ικανοτήτων της ΠΑ είναι αυτό της αναβάθμισης των F-16C/D που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων PX III (Block 52+) και PX IV (Block 52+ Advanced) και αφορούν ένα σύνολο 85 αεροσκαφών.
Κύριος γνώμονας προς αυτήν την κατεύθυνση ήταν η προστασία και μέγιστη αξιοποίηση της επένδυσης που έχει κάνει η χώρα επί 30 συνεχή έτη, προκειμένου να δημιουργήσει μια ικανή αποτρεπτική ισχύ.
Παράλληλα θα πρέπει στο σημείο αυτό να αναφερθεί οτι η ΠΑ έχει εξετάσει πολλά σενάρια για την αντιμετώπιση της απειλής. Το επικρατέστερο σενάριο εξ αρχής ήταν η αναβάθμιση ενός ικανού αριθμού περί τα 75-95 μαχητικά F-16C/D Blk 50/52+ σε πρώτη φάση και η μεταγενέστερη προμήθεια τουλάχιστον 30 Α/Φ F-35 με παραδόσεις που θα ξεκινούν μετά το 2025.
Ο σχεδιασμός και τα νούμερα αυτά δεν είναι διόλου τυχαία. Συνάδουν δε τόσο με τις ανακοινώσεις του ΥΕΘΑ περί μαχητικού 5^ης γενιάς (στις αρχές του 2017) όσο και με τις στρατηγικές επιδιώξεις της ΠΑ. Προς τα εκεί άλλωστε συγκλίνουν οι προσπάθειες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, το οποίο σαφώς επιθυμεί την μέγιστη δυνατή ενίσχυση της ΠΑ στο μεσοπρόθεσμο όσο και μακροπρόθεσμο χρονικό διάστημα.

Η κρίσιμη λεπτομέρεια που.. διαφεύγει της προσοχής
Σε όλα τα παραπάνω υπάρχει ένα κρίσιμο σημείο που επιβάλει πέραν όλων των άλλων λόγων την αναβάθμιση του στόλου των Block52+ και Block 52+ Advanced της ΠΑ. Είναι η λεπτομέρεια που θα πρέπει να μην παραγνωρίζεται – ιδίως από όσους διατηρούν αμφιβολίες για τη σκοπιμότητα του προγράμματος. Εαν κανείς κάνει το κόπο να δεί αναλυτικά το σύνολο των νέων συστημάτων που ενσωματώνονται στη διαμορφωση Viper, θα διαπιστώσει οτι προσφέρουν ένα σύνολο νέων τεχνολογιών, χάρις τις οποίες τα F-16 της ΠΑ καθίστανται ικανά, ώστε να είναι απολύτως διαλειτουργικά με μαχητικά 5^ης γενιάς που θα αποκτηθούν μελλοντικά.
Η διαλειτουργικότητα αυτή είναι κυρίαρχος απαίτηση για τη διεξαγωγή αεροπορικών επιχειρήσεων όχι στο μελλοντικό αλλά στο σημερινό πεδίο μάχης και αυτός είναι ο λόγος που όλες οι αεροπορικές δυνάμεις που χρησιμοποιούν F-16 μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ, επιδιώκουν να εκσυγχρονίσουν το στόλο των Fighting Flacon που διαθέτουν το συντομότερο δυνατόν.
Ειδικότερα όλες οι προηγμένες πολεμικές αεροπορίες έχουν αναγνωρίσει, από τα τέλη της δεκαετίας του ‘90, ότι η αναβάθμιση των ικανοτήτων των δυνάμεων τους μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον με την ένταξη στο οπλοστάσιο τους, αεροσκαφών 5ης γενιάς, σε συνδυασμό όμως πάντα με την χρήση αεροσκαφών 4ης γενιάς που θα είναι απόλυτα δια-λειτουργικά και θα συμπληρώνουν αυτά της 5^ης, σε ένα ενιαίο δίκτυο αεροπορικής ισχύος.
Για τον λόγο αυτό, όλες αυτές οι προηγμένες, σύγχρονες αεροπορίες (ΗΠΑ, Βρετανία, Ιταλία, Ισραήλ, Καναδάς, Ν. Κορέα Δανία Νορβηγία, κλπ.) έχουν εκδηλώσει την πρόθεσή τους και έχουν δεσμευθεί για την αγορά αεροσκαφών F-35. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες από αυτές διαθέτουν ήδη, σε σημαντικό αριθμό, αεροσκάφη 4ης γενιάς F-16, τα οποία έχουν ήδη αναβαθμίσει (ή πρόκειται να το κάνουν σύντομα), σε διαμορφώσεις ανάλογες με την ελληνική. Οι αεροπορίες αυτές έχουν ως σκοπό να διατηρήσουν στο οπλοστάσιο τους μόνο αυτούς τους δύο τύπους.
Το μοντέλο συνεργασίας αναβαθμισμένων F-16 και F-35 θα αποτελέσει στο άμεσο μέλλον την πλέον προηγμένη επιχειρησιακή λύση, προσφέροντας ταυτόχρονα τακτική ισχύ, οικονομία δυνάμεων, αξιοπιστία και χαμηλό κόστος διατήρησης.
Απόλλων Λεονταρίτης, επιπλέον στοιχεία ΦΓΚ