Μια από τις ιστορικές ιδιαιτερότητες της Τουρκίας είναι ο θεσμός της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων, που αποκαλείται εν συντομία Diyanet. Στην πράξη είναι η εκεί κρατική διοίκηση της ισλαμικής -σουνιτικής εκδοχής βέβαια- θρησκείας της χώρας, με την Diyanet (που ιδρύθηκε από εποχής Ατατουρκ και κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα της χώρας), να έχει την ευθύνη λειτουργίας των χιλιάδων τζαμιών.
Η δομή αυτή έχει σημαντικό προϋπολογισμό, προσλαμβάνει τους ιμάμηδες εντός Τουρκίας αλλά και εκείνους που εργάζονται στο εξωτερικό σε πάνω από 100 χώρες, όπου υπάρχει τουρκική ή τουρκογενής μειονότητα. Ενώ ασκεί τη δική της πολιτική σε θρησκευτικά θέματα, ασκώντας και δογματικό έλεγχο στην ισλαμική ερμηνεία και παράδοση που προωθείται εντός Τουρκίας, αγνοώντας άλλες ισλαμικές παραδόσεις όπως αυτή των Αλεβιτών.
Η Diyanet έχει αναπτυχθεί και ενισχυθεί ιδιαίτερα από τον Ερντογάν στα 20 χρόνια διακυβέρνησης του, σε βαθμό που να ταυτίζεται πλέον μαζί του, στην ισλαμική του στροφή και στην προσπάθεια του για σταδιακή αποδυνάμωση του κοσμικού κράτους και του διαχωρισμού του από το Ισλάμ, κάτι που αποτελεί παρακαταθήκη της πολιτικής του Ατατούρκ.
Χθες ο Ερντογάν παρέστη και έκανε ομιλία στην 1η τελετή αποφοίτησης της Ακαδημίας της Diyanet. Η Diyanet προσφέρει χιλιάδες υποτροφίες στα πολλά δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ισλαμικά σχολεία που λειτουργούν στην Τουρκία (τα Imap Hatip), όπως και σε σπουδές θεολογίας σε πανεπιστημιακό επίπεδο, ώστε οι μαθητές και φοιτητές να εντρυφήσουν στο Ισλάμ. Από το 2022 όμως λειτουργεί και αυτή η νέα Ακαδημία, η οποία συντονίζει όλες τις εκπαιδευτικές δράσεις της Διεύθυνσης, ενώ πλέον για να εργαστεί κάποιος ως ιερωμένος στην Τουρκία πρέπει να αποφοιτήσει από το πρόγραμμα της. Οι άνδρες απόφοιτοι μάλιστα, απαλλάσσονται από την στρατιωτική θητεία (φοιτούν και γυναίκες σε ρόλο εκπαιδευτικού).
Έτσι φέτος ολοκληρώθηκε ο πρώτος κύκλος με 4.500 σπουδαστές και την αποφοίτηση τους τίμησε ο Ερντογάν. Ο οποίος τόνισε πως με αυτή την δομή «θα βελτιώσουμε την ποιότητα της θρησκευτικής εκπαίδευσης και θα διασφαλίσουμε καλύτερες υπηρεσίες, όχι μόνο για τους πολίτες εντός Τουρκίας αλλά και για όσους ζουν στο εξωτερικό όπως και για τους αδελφούς λαούς μας».
Για τα ευρωπαϊκά μέτρα και σταθμά βέβαια αυτή η ιδιόρρυθμη σύνδεση κράτους-θρησκείας-εκπαίδευσης αλλά όλων μαζί με ένα συγκεκριμένο κόμμα, το Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν φαντάζει παραδοξολογία και μεγάλος αναχρονισμός. Για την Τουρκία όμως πλέον θεωρείται και «εκσυγχρονισμός», στην ισλαμική της προοπτική, η οποία λαμβάνει σημαντικές διαστάσεις, και κατοχυρώνεται όλο και περισσότερο θεσμικά. Όπου βλέπουμε πλέον δημόσιες ομαδικές προσευχές αξιωματούχων, αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων, προφανώς του ίδιου του Ερντογάν, ενώ οι θρησκευτικές αναφορές σε επίσημα κείμενα και ομιλίες πυκνώνουν.
Και βέβαια όλα αυτά «εξάγονται» με παρέμβαση στον διορισμό ιμάμηδων στο εξωτερικό, καθώς αναλαμβάνουν να μεταλαμπαδεύσουν όχι μόνο το Ισλάμ αλλά και την «ερντογανική» κοσμοθεωρία. Με πολλές ευρωπαικές χώρες όπως η Γερμανία να διατυπώνουν την αντίθεση τους σε αυτό τον “εξωγενή θρησκευτικό παρεμβατισμό” που επηρεάζει τις εκεί τουρκικές κοινότητες μεταναστών, και την πολιτική και κοινωνική τους συμπεριφορά.
Κόμμα του Ερντογάν: Ιδρύει γερμανικό παρακλάδι, με στόχο τη συμμετοχή στις ευρωεκλογές
