ΘΕΜΑ: Το Πολεμικό Ναυτικό εκπέμπει SOS

Για την ΠΤΗΣΗ & ΔΙΑΣΤΗΜΑ, από D–Mitch (λογαριασμό twitter Naval Analyses‏ @D__Mitch), διαχειριστή του NAVALANALYSES.BLOGSPOT.COM
Σήμερα, το Πολεμικό μας Ναυτικό διατηρεί αδιαμφισβήτητα μια μεγάλη δύναμη πυρός χάρη στον πολυάριθμο στόλο σκαφών επιφανείας και υποβρυχίων που διαθέτει. Η κατάσταση αυτή όμως είναι βέβαιο ότι θα αλλάξει στο κοντινό μέλλον αφού η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση μαστίζει τη χώρα για πολλά χρόνια με συνέπεια η Ελλάδα να προβαίνει σε ευρύτατες περικοπές που περιλαμβάνει φυσικά τον τομέα της άμυνας. Το ΠΝ από το 2020 και ύστερα θα διαθέτει πολεμικά (ΤΠΚ, Φ/Γ, Υ/Β, Α/Γ, βοηθητικά κ.λπ.) που πλησιάζουν ή ξεπερνούν τα 30-40 έτη σε υπηρεσία χωρίς προοπτική άμεσης αντικατάστασης.
Τα μόνα σύγχρονα και με ορίζοντα μπροστά τους σκάφη, μετά του 2025, θα είναι τα υποβρύχια της κλάσης Παπανικολής, οι πυραυλάκατοι κλάσης Ρουσσέν, τα περιπολικά της κλάσης Μαχητής και το πλοίο γενικής υποστήριξης Προμηθέας. Τα υπόλοιπα πλοία του στόλου πολύ απλά δεν έχουν μεγάλο μέλλον, όσο σκληρό και αν ακούγεται. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το 2025 η εκσυγχρονισμένη φρεγάτα Κουντουριώτης, το υπερπολύτιμο εκσυγχρονισμένο υποβρύχιο Ωκεανός και οι εκσυγχρονισμένες πυραυλάκατοι κλάσης Λάσκος θα είναι έκαστος… 47 ετών! Ας αναλογιστεί κανείς λοιπόν σε τι κατάσταση θα βρίσκονται τα υπόλοιπα μη εκσυγχρονισμένα πολεμικά όπως οι πυραυλάκατοι της κλάσης Καβαλούδης που θα αγγίζουν τα 45 έτη σε υπηρεσία, τα περιπολικά της κλάσης  Asheville, τα υποβρύχια της κλάσης Γλαύκος που εκσυγχρονίστηκαν αρχές της δεκαετίας του ’90 και θα είναι κοντά στο μισό αιώνα  σε υπηρεσία, τα υποβρύχια της κλάσης Ποσειδών και άλλα. Είναι βέβαιο ότι πολλά από αυτά θα έχουν αποσυρθεί πολύ νωρίτερα του 2025 χωρίς να αντικατασταθούν από νεώτερες σχεδιάσεις.
Στο μεταξύ άλλα πολεμικά που έπρεπε ήδη να υποβληθούν σε εκτεταμένο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού όπως οι φρεγάτες της κλάσης Ύδρα, τα αρματαγωγά της κλάσης Ιάσων, τα ναρκοθηρευτικά της κλάσης Hunt και τα περιπολικά τύπου Osprey 55/56, αφήνονται να απαξιωθούν πλην κάποιων ελαχίστων εξαιρέσεων όπως θα δούμε παρακάτω. Ο ελληνικός στόλος φρεγατών διαθέτει το λυπηρές προνόμιο να διατηρεί σε υπηρεσία σκάφη που φέρουν ακόμη περιστρεφόμενο εκτοξευτή αντιαεροπορικών πυραύλων (το 70% των φρεγατών) ενώ κανένα μεγάλο πολεμικό δεν διαθέτει τηλεχειριζόμενο πυργίσκου με πολυβόλο ή ελαφρύ πυροβόλο για την εξουδετέρωση ασύμμετρων απειλών. Η αντιμετώπιση επίσης των τορπιλών στηρίζεται ακόμη στο απαρχαιωμένο σύστημα Nixie.
Για να αντιληφθεί κανείς περαιτέρω την κατάσταση του στόλου αρκεί να γνωρίζει ότι υπηρετούν ακόμη πετρελαιοφόρα, ρυμουλκά και παράκτια περιπολικά που πλησιάζουν τα 60 έτη σε υπηρεσία! Οι αντικαταστάτες αυτών είναι απλά ανύπαρκτοι. Η απόκτηση νέου υλικού για τα επόμενα χρόνια, περιορίζεται σε δύο νέες πυραυλακάτους κλάσης Ρουσσέν που θα αντικαταστήσουν σε υπηρεσία τρία παλαιότερα σκάφη του τύπου S148 καθώς και τεσσάρων εκσυγχρονισμένων αεροσκαφών P-3 που απορρόφησαν το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων που προορίζονταν για το Πολεμικό Ναυτικό.
Σε εποχή τρομακτικών εξελίξεων στο ναυτικό αγώνα, με μη επανδρωμένα σκάφη και αεροσκάφη, με κάθετους εκτοξευτές, εξελιγμένα συστήματα αυτοπροστασίας και οπλικά συστήματα αυξημένης ακρίβειας και φονικότητας, το μέλλον του ΠΝ διαγράφεται δυσοίωνο με τον μακροπρόθεσμο προγραμματισμό να απουσιάζει αδικαιολόγητα.

 
Πάραυτα, γίνεται μια φιλότιμη προσπάθεια εκ των έσω που περνάει συχνά απαρατήρητη. Μιλούμε για τα στελέχη του ΠΝ που παρά τις μισθολογικές περικοπές που έχουν υποστεί και με τα πενιχρά μέσα που διαθέτουν πλην όμως της άριστης κατάρτισης, παράλληλα με την εκτέλεση των απαιτητικών καθηκόντων τους, προχωρούν σε μικρούς εκσυγχρονισμούς που στόχο έχουν τη βελτιστοποίηση διαδικασιών συντήρησης, επιτήρησης και λειτουργίας συστημάτων. Τέτοιοι εκσυγχρονισμοί μεταξύ άλλων είναι η τοποθέτηση ηλεκτρο-οπτικών αισθητήρων, δευτερευόντων ραντάρ ναυτιλίας και συστημάτων ελέγχου και διάγνωσης βλαβών.

Σοβαρές προσπάθειες έχουν γίνει επίσης για να διατηρηθεί αξιόμαχος ο γερασμένος στόλος των ελικοπτέρων τύπου ΑΒ212 (ηλικίας περίπου 35 ετών!) με την εγκατάσταση διαφόρων συστημάτων όπως πρότυπου τακτικού συστήματος και αισθητήρων καθώς και οπλισμού. Ακόμη και αύξηση της φονικότητας του οπλισμού παλαιών σκαφών έχει γίνει με την τοποθέτηση σε παλαιές πυραυλακάτους εκτοξευτών πυραύλων επιφανείας-επιφανείας (όμως από το υπάρχον απόθεμα και όχι νέας κατασκευής) προς αντικατάσταση παλαιών υπο-τρι/διπλάσιας εμβέλειας πυραύλων.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει σε αξιωματικούς όπως ο Πλωτάρχης Μαϊράγκας, που ανέλαβε πρωτοβουλίες για την επιτυχή αντιμετώπιση των πάσης φύσεως τεχνικών προβλημάτων που ανέκυψαν κατά την ενεργοποίηση και επιχειρησιακή ένταξη των πλέον σύγχρονων υποβρυχίων στο Αιγαίο, της κλάσης Παπανικολής και του Ωκεανός που ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα. Ομοίως αξίζει να αναφερθεί η ανάπτυξη και εγκατάσταση σε κανονιοφόρο και στο μέλλον σε άλλα πλοία του στόλου, με ελάχιστο κόστος, ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης πλατφόρμας-πλοίου (Integrated Platform Management System, IPMS), του λεγόμενου EPOPSIS, από τον τότε Αντιπλοίαρχο Παναγιώτη Μιχαλόπουλο.
Άλλες προσπάθειες γίνονται επίσης από στελέχη του ΠΝ στο Κέντρο Αυτοματοποίησης Συστημάτων Μάχης Ναυτικού (ΚΑΣΜΝ), στις συντηρήσεις και στην εκπαίδευση των στελεχών. Υπάρχουν πολλά ακόμη επώνυμα ή ανώνυμα στελέχη που δίνουν τον δικό τους καθημερινό αγώνα, υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, όχι μόνο για να κρατήσουν τα πλοία αξιόμαχα, αλλά και να τα βελτιώσουν σε κρίσιμους τομείς. To ότι δεν αναφέρονται στο άρθρο, για ευνόητους λόγους, δεν σημαίνει ότι η δουλειά που κάνουν δεν είναι τόσο σημαντική, το αντίθετο.

Οι παραπάνω φιλότιμες προσπάθειες και συχνά πρωτοβουλίες των στελεχών καθυστερούν το αναπόφευκτο, δηλαδή την γήρανση των μεσών, όμως δεν μπορούν να αποσοβήσουν την επιτακτική ανάγκη της αντικατάστασης με νεώτερα μέσα. Με τον αμυντικό προϋπολογισμό να βαίνει συνεχώς μειούμενος ενώ οι επιχειρησιακές ανάγκες αυξάνονται και η συμμετοχή της χώρας σε ένα ναυπηγικό πρόγραμμα να αποκλείεται, η απόκτηση μεταχειρισμένου υλικού είναι απαραίτητη όσο ποτέ.
Το κριτήριο απόκτησης μεταχειρισμένου υλικού πλην του αυτονόητου, δηλαδή του κόστους, είναι το κριτήριο της ομοιοτυπίας συστημάτων και της ευκολίας υποστήριξης. Υπάρχει όντως τέτοιο υλικό που μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του ΠΝ. Φρεγάτες όπως της ολλανδικής κλάσης Karel Doorman που εκσυγχρονίστηκαν πολύ πρόσφατα θα γίνουν διαθέσιμες στις αρχές της 2^ης δεκαετίας αφού τα Ναυτικά της Ολλανδίας και του Βελγίου σχεδιάζουν να έχουν σε υπηρεσία μέχρι τότε τον αντικαταστάτη τους. Τα τέσσερα αυτά σκάφη της κλάσης, αν αποκτηθούν, αυτομάτως διπλασιάζουν τον αριθμό των φρεγατών που διαθέτουν συρόμενο σόναρ που μέχρι σήμερα φέρουν μόνο οι φρεγάτες της κλάσης Ύδρα με συνέπεια να αυξάνονται κατακόρυφα οι ανθυποβρυχιακές ικανότητες του στόλου.
Παρομοίως, ναρκοθηρευτικά κλάσης Hunt που υπηρετούν στο Βασιλικό Ναυτικό ή πληθώρα Ιταλικών σκαφών υποστήριξης, θα αποσυρθούν στο άμεσο μέλλον. Αντίστοιχα γίνεται λόγος για διαθέσιμα ελικόπτερα Seahawk από τις ΗΠΑ κατάλληλα να αντικαταστήσουν τα ΑΒ212 και να αυξήσουν τις δυνατότητες επιτήρησης και ανθυποβρυχιακού πολέμου. Οι ανάγκες σε νέο και μεταχειρισμένο υλικό είναι τεράστιες και δεν υπάρχει η πολυτέλεια να χαθεί καμία ευκαιρία ειδάλλως, την επόμενη δεκαετία, ο πολεμικός στόλος της Ελλάδας με την λαμπρή ιστορία, θα συρρικνωθεί σε αξιοσημείωτο βαθμό και μαζί με αυτών οι δυνατότητες προάσπισης των συμφερόντων της χώρας.