Το ερώτημα του τίτλου το εννοούμε: Οι Ουκρανοί είναι πλέον σε απόγνωση, έχουν «διαφύγει» σε θράσος, ή μήπως είναι απόλυτα ρεαλιστές; Το ρωτάμε καθώς χθες σε ένα tweet του, ο Mykhailo Podolyak, σύμβουλος του Ζελένσκι έγραψε τα εξής: «Να είμαστε ευθείς, για να τελειώσει ο πόλεμος χρειαζόμαστε βαρέα όπλα ισότιμα των Ρώσων: 1.000 πυροβόλα των 155 χιλιοστών, 300 MLRS, 500 άρματα, 2.000 τεθωρακισμένα οχήματα, 1.000 drones. Η ομάδα επαφής των υπουργών Αμύνης (σ.σ. εννοεί των 47 χωρών που συνεργάζονται για την αποστολή βοήθειας στην Ουκρανίας, με πυρήνα βέβαια μέλη του ΝΑΤΟ και πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ) συνεδριάζει στις Βρυξέλες στις 15 Ιουνίου. Περιμένουμε την απόφαση τους».
Being straightforward – to end the war we need heavy weapons parity:
1000 howitzers caliber 155 mm;
300 MLRS;
500 tanks;
2000 armored vehicles;
1000 drones.Contact Group of Defense Ministers meeting is held in #Brussels on June 15. We are waiting for a decision.
— Михайло Подоляк (@Podolyak_M) June 13, 2022
Ο Podolyak δεν είναι βέβαια εξαίρεση. Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Ζελένσκι, ο πρωθυπουργός Ντενίς Σμιχάλ, ο υπουργός Άμυνας Ολεκσέι Ρέζνικοφ, ο υπουργός Εξωτερικών Ντίμτρο Κουλέμπα κάνουν εδώ και πολλές μέρες ακριβώς το ίδιο. Πότε πιο διπλωματικά, πότε πιο αυστηρά, επιπλήττουν τη Δύση -ειδικά τη Γερμανία- για την ποσότητα των όπλων, ζητούν συνεχώς νέα και κυρίως βαρέα, κατηγορούν ότι η βοήθεια φθάνει καθυστερημένα, εκλιπαρούν για πυρομαχικά, για άρματα, για εξελιγμένα συστήματα, δηλώνουν ότι τα πυρομαχικών σοβιετικών διαμετρημάτων τελειώνουν, ή πως χρειάζονται ακόμη περισσότερα εξειδικευμένα.
Όλα αυτά γίνονται μέσα σε ένα κλίμα έντονου προβληματισμού που επιβεβαιώνουν πως οι ουκρανικές απαιτήσεις είναι κυρίως “απόγνωσης”. Καθώς στο Ντονμπάς οι μάχες είναι σφοδρότατες, οι Ρώσοι προελαύνουν, αργά μεν αλλά δεν δείχνουν να ανακόπτουν, ενώ οι ουκρανικές απώλειες περιγράφονται «τραγικές» με «100 νεκρούς τη μέρα και 500 τραυματίες». Δηλαδή η Ουκρανία «χάνει» ένα τάγμα την μέρα σε προσωπικό!
Ζελένσκι: Τρομακτικές οι απώλειες μας στην μάχη στο Σεβεροντονέτσκ
Η Ρωσία; Κι αυτή πρέπει να ματώνει απίστευτα σε αυτό τον αργό οδοστρωτήρα που έχει βάλει σε κίνηση. Βομβαρδίζει αλύπητα με ότι διαθέτει, έχει βγάλει από τις αποθήκες ό,τι λειτουργεί (μέχρι άρματα T-62 και ΤΟΜΑ BMP-1 της δεκαετίας του ’60) και τα ρίχνει στη μάχη. Παράγοντας αυτό που φοβόμαστε -και είχαμε περιγράψει πριν καν ξεκινήσει ο πόλεμος- δηλαδή την παραδοσιακή «σοβιετική κρεατομηχανή» στην πρώτη γραμμή. Με προέλαση μέσω μάζας πυροβολικού, με αδιαφορία για τις δικές της απώλειες, με εξοντωτική μετωπική πίεση και διαρκές σφυροκόπημα και των μετόπισθεν.
Χάνει η Ουκρανία τον πόλεμο; Σαφώς δεν κερδίζει. Και τώρα ρισκάρει και την αιματηρή ισορροπία που είχε καταφέρει το Μάιο, δηλαδή τη σταδιακή υποχώρηση στα ανατολικά, αλλά την προώθηση σε νότο και βορρά καθώς εκεί οι Ρώσοι είτε έφευγαν είτε μίκραιναν τη γραμμή αντιπαράθεσης, σε μια διαρκή ανταλλαγή εδαφών, με μικρά κέρδη βέβαια εκατέρωθεν.
Μπορεί η Ομάδα Επαφής των χωρών-συμμάχων της Ουκρανίας να παρέχει όσα ζητούν οι Ουκρανοί; Θεωρητικά ναι, υπάρχουν αποθέματα. Πρακτικά όμως δύσκολα. Γιατί πλέον μπαίνουν στην εξίσωση τα εξής προβλήματα:
Α. ΠΟΛΙΤΙΚΑ: Με τη Γερμανία στο προσκήνιο να εμφανίζει τα περισσότερα προσκόμματα, αλλά και κάποιες ακόμη χώρες της δυτικής Ευρώπης (Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία) να δείχνουν απρόθυμες να στείλουν μαζικά βαρέα όπλα στην Ουκρανία. Η Γερμανία ειδικά κάνει ότι μπορεί να αποσείσει τις κατηγορίες, οι οποίες έχουν μεγάλη βαρύτητα καθώς φαίνονται συντονισμένες από “πέρα από τον Ατλαντικό”. Αλλά και πάλι έμμεσα ανθίσταται χωρίς αυτό να σημαίνει πως προσδοκά ειδική σχέση με τη Ρωσία. Αλλά κυρίως γιατί βλέπει μια μεταλλαγή ισορροπιών στην Ευρώπη, τόσο προς τα ανατολικά αλλά και από τα δυτικά (ΗΠΑ-Βρετανία) που τη βρίσκουν στο ενδιάμεσο να “συμπιέζεται”.
Γερμανία: Απορρίπτει τις κατηγορίες της Ουκρανίας για καθυστερήσεις στην παράδοση όπλων
Το ζήτημα είναι πολυσύνθετο όμως. Υπάρχουν γενικοί φόβοι για παράταση του πολέμου χωρίς ορατό τέλος, άρα για παράταση της οικονομικής κρίσης που ήδη έχει ξεσπάσει και τραυματίζει τις δυτικές οικονομίες. Οι οποίες παραδοσιακά συνεισφέρουν και στον Τρίτο Κόσμο, που βαδίζει για επισιτιστική άρα μάλλον και για μεταναστευτική κρίση. Ήδη υπάρχει και φάσμα λειψυδρίας στην Αφρική που μπορεί να μεγιστοποιήσει την εκεί μετακίνηση απελπισμένων πληθυσμών. Κι αυτά όχι μόνο θα ταλαιπωρήσουν απίστευτα τη Δύση αλλά θα προσφέρουν ανισομερώς ισχύ στην Κίνα και την Ινδία, που ήδη ασκούνται στο δικό τους αναθεωρητισμό.
Υπάρχουν ακόμη φόβοι για «υπερχείλιση» του πολέμου σε γειτονικές χώρες. Και κυρίως η εσωτερική πίεση, των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, που θεωρούν δεδομένο πως αν «πέσει» η Ουκρανία, ακολουθούν αυτές. Πέρα από αυτά, υπάρχει αμφισβήτηση για το τι ακριβώς προτείνουν και ποιά πολιτική εφαρμόζουν οι ΗΠΑ, που εκ του ασφαλούς (γεωγραφικά τουλάχιστον) στέλνουν όπλα, και ζητούν από την Ευρώπη να κάνει το ίδιο. Ενώ υπάρχει αντιπαλότητα εντός Ευρώπης για τη στάση της Βρετανίας, που πλέον σε ρόλο porte-parole (φερέφωνο δηλαδή), της Ουάσιγκτον, προωθεί μια δική της ατζέντα στο Ουκρανικό.
“Ναι” από τη γερμανική βουλή στην αποστολή βαρέων όπλων στην Ουκρανία
Συνολικά ναι μεν υπάρχει στην επιφάνεια ευρωπαϊκή-δυτική συναίνεση «να βοηθήσουμε την Ουκρανία» αλλά πολλές φωνές στο παρασκήνιο και πλέον στο προσκήνιο, ζητούν να αρχίσει η περιγραφή του «έως πότε», «μέχρι ποιο σημείο», «με ποια ρίσκα».
Β. ΠΡΑΚΤΙΚΑ: Η μεταφορά και δωρεά βαρέων όπλων στην Ουκρανία δεν είναι απλή ιστορία. Μιλάμε για συστήματα που ζητούν πολύμηνη εκπαίδευση, δηλαδή χρόνο που δεν υπάρχει. Μεγάλη υποστήριξη από τεχνίτες που δεν έχουν ξαναδεί τέτοια υλικά. Ροή όχι μόνο του κύριου όπλου (π.χ. άρματος) αλλά και ανταλλακτικών, πυρομαχικών, καυσίμων. Δεν είναι δηλαδή η αρχική αποστολή φορητών αντιαρματικών τα οποία «Δευτέρα προσγειώνονταν Κίεβο, Τρίτη γινόταν εκπαίδευση προσωπικού για λίγες ώρες, Τετάρτη πήγαιναν μέτωπο, Πέμπτη κατέστρεφαν ρωσικά άρματα». Η Ουκρανία δίνει μάχη χρόνου. Εκτός και αν τα βαρέα όπλα συνοδευτούν με ξένο προσωπικό, που ανοιχτά δεν το αποτολμά κανείς.
Oι Αμερικανοί ξεκινούν την εκπαίδευση των Ουκρανών στα πυροβόλα των 155 χιλ. που τους στέλνουν
Γ. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ: Το διαθέσιμο στοκ βαρέων όπλων της Δύσης είναι χονδρικά δύο κατηγοριών. Παλαιά συστήματα σε αποθήκευση, π.χ. τα γερμανικά Marder, Gepard, Leopard 1, ή τα ισπανικά Leopard 2A4, ή υλικό που ήδη υπηρετεί (τα γαλλικά αυτοκινούμενα πυροβόλα Caesar, ή τα αμερικανικά Μ777). Εδώ λοιπόν υπάρχει διπλό πρόβλημα: Τα παλαιά συστήματα θέλουν εξτρά χρόνο για να «συνέρθουν» και να ετοιμαστούν από τη μια, και από την άλλη υπάρχει όριο στο πόσα «νέα» όπλα μπορεί να στείλει κάθε χώρα χωρίς να υπονομεύσει τις δικές της ένοπλες δυνάμεις. Π.χ. η Ελλάδα, ναι, μπορεί να… ταχυδρομήσει τα υπό απόσυρση BMP-1, άντε και κάποιο στοκ πυρομαχικών από τα δικά της «ληγμένα» ή περισσεύματα, αλλά κάπου εκεί αρχίζει και φρενάρει η διαθεσιμότητα.
«Ελληνικά» Marder: Μια σπάνια ιστορία φημών, άγνοιας και προβληματικών χειρισμών
Το ίδιο σκέφτονται και πολλές χώρες, τουλάχιστον στην Κεντρική Ευρώπη. Αντίθετα δεν το σκέφτεται η Πολωνία, που όπως φαίνεται έχει ανοίξει αποθήκες και στρατόπεδα και μετακινεί στην Ουκρανία τα πάντα στη διάθεση της. Και εδώ δηλαδή έχουμε μεγάλες αντιθέσεις.
ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ: LoR της Πολωνίας για 500(!) εκτοξευτές HIMARS, εκπληκτική δύναμη πυρός απέναντι στη Ρωσία
Δ. ΝΟΜΙΚΑ: Μια σειρά ζητημάτων που δεν είναι εύκολο να προσπερασθούν, τουλάχιστον στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες. Η μεταφορά όπλων και ειδικά βαρέων σε εμπόλεμες ζώνες πρέπει να διασχίσει σημαντικούς νομικούς σκοπέλους, να πάρει έγκριση από Κοινοβούλια, ίσως να χρειαστεί ειδική ρύθμιση. Και δεν συναινούν όλοι τόσο εύκολα, ούτε και οι σχετικές ρυθμιστικές αρχές. Γράψαμε ήδη για το παράδειγμα της Ελβετίας, η οποία έχει παράγει πολλά πυρομαχικά αλλά και εξαρτήματα για όπλα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, οπότε με βάση τη δική της νομοθεσία, πρέπει να της πάρουν την άδεια αν θέλουν να τα στείλουν στην Ουκρανία. Και η Ελβετία, δεν δείχνει πρόθυμη να τη δώσει, έχοντας μια πολύχρονη και κρίσιμη για την ίδια πολιτική ουδετερότητας.
H Ελβετία είπε “όχι” στην αποστολή ΤΟΜΠ από τη Δανία στην Ουκρανία
Υπάρχουν λύσεις σε όλα τα παραπάνω; Ναι. Ήδη στις Βρυξέλλες έχει σχηματιστεί ένα άτυπο νατοϊκό «στρατηγείο» λογιστικής υποστήριξης της Ουκρανίας, το οποίο συντονίζει τη ζήτηση με την προσφορά και ρίχνει συνεχώς νέα υλικά προς «Κίεβο μεριά». Οι πτήσεις και τα τραίνα με όπλα είναι πολλές ενώ γίνονται τιτάνιες προσπάθειες ακόμη και σε σημεία που δεν μπορεί να φανταστεί κανείς. Π.χ. οι Γερμανοί μετέφρασαν ήδη στα ουκρανικά το interface του συστήματος μάχης των αυτοκινούμενων πυροβόλων PzH 2000, ώστε να είναι κατανοητό από τα ουκρανικά πληρώματα.
Ακόμη πολλοί ουκρανοί εκπαιδεύονται ήδη σε γειτονικές χώρες, ενώ συνεχώς ανακοινώνονται νέες παραχωρήσεις, που περιλαμβάνουν και σημαντικά όπλα, π.χ. τα Gray Eagle, μη επανδρωμένα (παραλλαγή του Predator) από τα αμερικανικά αποθέματα.
Κρίσιμο στοιχείο εδώ όμως είναι η πολιτική αποφασιστικότητα να συντηρηθεί αυτή η ροή. Δηλαδή η κυρίως Ευρωπαική συνοχή -θεωρούμε πως στις ΗΠΑ υπάρχει διακομματική συναίνεση για αφειδώς παροχές στο Κίεβο- με αναμονή τι θα πράξουν οι μεγάλες χώρες που δίνουν τον τόνο και έχουν και τα σοβαρά αποθέματα. Έτσι π.χ. η πρόταση Μακρόν στην Ουκρανία να “κάνει κάποιες παραχωρήσεις για να τελειώσει ο πόλεμος” δεν είναι τυχαία, ούτε τυχαία ήταν η απότομη αντίδραση της Ουκρανίας σε αυτή.
Η Ουκρανία επικρίνει την έκκληση Μακρόν περί «μη ταπείνωσης της Ρωσίας»
Στη Γερμανία το ίδιο, ο κυβερνητικός συνασπισμός μπορεί να κριθεί πάνω στο ίδιο ζήτημα, αμφίσημη παραμένει η στάση Βουλγαρίας και Ρουμανίας αν δώσουν ότι έχουν, ενώ οι Βαλτικές χώρες βλέπουν με φόβο πως το ΝΑΤΟ ίσως “έχει και όρια” στην παροχή βοήθειας. Άρα είναι σημαντικό να διατηρηθεί η ροή για να ηρεμήσουν οι ανησυχίες τους.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία γίνεται έτσι μια βαθιά χοάνη, μια δίνη κατανάλωσης πολεμικού υλικού και ανθρώπων, με τις πηγές να “ανοιγοκλείνουν” για δικούς τους λόγους. Και με τον τελευταίο που θα κρατηθεί στην επιφάνεια να έχει το δικαίωμα να αναφωνήσει «νίκησα». Ότι χειρότερο δηλαδή.
