Desert Storm: Πώς τα U-2 και τα RC-135 άλλαξαν τον πόλεμο των Πληροφοριών

Την ίδια ημέρα που το Ιράκ εισέβαλλε στο Κουβέιτ, οι Ιρακινοί άρχισαν να παρακολουθούνται. Από τις 2 Αυγούστου 1990 τα εναέρια μέσα του 480^th Tactical Intelligence Group ξεκίνησαν την πρώτη στοχοποίηση του αντιπάλου με οπτικο-πληροφοριακό υλικό το οποίο θα υποστήριζε τον αντικειμενικό σκοπό της εκστρατείας στον Κόλπο: την εκδίωξη των ιρακινών δυνάμεων και την απελευθέρωση του Εμιράτου.

Το πρώτο RC-135 Rivet Joint της 55^ης Πτέρυγας Στρατηγικής Αναγνώρισης που προσγειώθηκε στο Ριάντ στις 8 Αυγούστου 1990 αναπτύχθηκε από την αμερικανική βάση του Ελληνικού. Μετά την πρώτη του πτήση στην ζώνη επιχειρήσεων της Central Command, την επόμενη, 9 Αυγούστου, δύο ακόμη ‘Rivet Joint’ κατέφθασαν στην Σαουδική Αραβία θέτοντας πλέον τους Ιρακινούς υπό 24ωρη επιτήρηση. Ο Πόλεμος του Κόλπου θα άλλαζε τον πόλεμο των Πληροφοριών για πάντα.

Οι τακτικές κατά την Επιχείρηση Desert Shield και την Desert Storm που ακολούθησε διέφεραν ριζικά από τις αντίστοιχες στο Βιετνάμ. Στον Κόλπο οι αμερικανικές δυνάμεις υιοθέτησαν την παράλληλη προσέγγιση στην διεξαγωγή επιχειρήσεων, με τα αμερικανικά και συμμαχικά αεροσκάφη να πλήττουν περισσότερους από 150 στόχους σε ολόκληρο το Ιράκ ταυτόχρονα. Επίσης, η εκστρατεία έθεσε νέα δεδομένα –προσδοκώμενες χαμηλές απώλειες και ακρίβεια πληγμάτων. Ήταν η εποχή που μάθαμε τον όρο «πλήγματα χειρουργικής ακρίβειας».

Όμως για να γίνει αυτό εφικτό, οι σχεδιαστές των επιχειρήσεων ήθελαν διαφορετική αναγνώριση απ’ ότι στο παρελθόν. Οι πληροφορίες δεν θα είχαν αποδέκτη μόνο τους επιτελείς της CENTCOM αλλά και τους διοικητές στο πεδίο της μάχης. Επίσης, έπρεπε να είναι πολύ πρόσφατες, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο (NRT, Near Real Time) ώστε να επιτρέπουν εκτός από στοχοποίηση ακριβείας και σχεδόν άμεση εκτίμηση ζημιών μάχης. Αυτή η ανάγκη ταχείας παροχής πληροφοριών ήταν game changer.

Οι κρίσιμες πληροφορίες από την διαρκή επιτήρηση του αντιπάλου και η διαφορετική χρήση των μέσων αναγνώρισης παρείχαν για πρώτη φορά στους διοικητές την δυνατότητα ανάλυσης της τακτικής εικόνας τώρα, όχι αργότερα. Οι πληροφορίες για την εχθρική αεροπορική δραστηριότητα, την απειλή των πυραύλων και λεπτομερείς εικόνες των επικείμενων στόχων διανέμονταν στο θέατρο επιχειρήσεων την ίδια ώρα που μέσω δορυφορικών επικοινωνιών έφθαναν στα χέρια εκείνων που ελάμβαναν τις αποφάσεις.

Πριν την Καταιγίδα της Ερήμου, το 480th TIG έδινε περισσότερες από 197.000 εικόνες και 45 γραφήματα στόχων τον μήνα, ικανοποιώντας εκατοντάδες αιτήματα μονάδων για πληροφορίες, χάρτες και υλικό σχετικά με την γεωμορφολογία της περιοχής. Όταν άρχισαν οι επιχειρήσεις, ο παραδοσιακός τρόπος παροχής πληροφοριών είχε ακαδημαϊκή πλέον αξία. Ο ρυθμός των επιχειρήσεων σήμαινε ότι για την επιτυχή αεροπορική προσβολή στόχων οι πληροφορίες έπρεπε να επικαιροποιούνται επί 24ώρου βάσεως και όχι να βασίζονται σε υλικό που είχε συγκεντρωθεί μήνες νωρίτερα.
Επιπροσθέτως, έπρεπε να παρέχουν ευρεία κάλυψη περιοχής, πρόσφατες εικόνες του στόχου, ακρίβεια στην αποτύπωση και άμεση εκτίμηση ζημιών μάχης. Εδώ μπαίνει ένας παλιός γνώριμος του παιχνιδιού των Πληροφοριών: το U-2.

Στην αεροπορική βάση Ταΐφ η 95^η Μοίρα Αναγνώρισης (95th RS, 17th RW) ανέπτυξε συνολικά επτά TR-1A ενώ η 99^η Μοίρα (9^th SRS, 9^th SRW) έστειλε έξι U-2R, εκ των οποίων τρία με διαμόρφωση Senior Span. Μαζί με τα RC-135 Rivet Joint της 55^th SRW από το Ριάντ που επιχειρούσαν 24 ώρες το 24ωρο καλύπτοντας ολόκληρο το θέατρο επιχειρήσεων, τα «μαύρα τζετ» συγκέντρωναν υλικό απ’ όλο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα.

Στον Περσικό τα U-2 χρησιμοποιήθηκαν σε έναν ρόλο πολύ διαφορετικό από αυτόν της μεμονωμένης στρατηγικής αναγνώρισης μεγάλου ύψους που είχαν επί Ψυχρού Πολέμου, καθιστάμενα πλατφόρμες τακτικής αναγνώρισης –με μεγάλη επιτυχία. Βεβαίως, η θηριώδης OBC (Optical Bar Camera) που χρησιμοποιεί φιλμ μήκους… δύο μιλίων δίνοντας αεροφωτογραφίες «κάδρα» με ευκρίνεια ικανή να μετράς ανθρώπους σε στρατόπεδο από ύψος 70.000 ποδών παραμένει πάντα ένα από τα ατού της Dragon Lady.
Τον Δεκέμβριο του 1990, οι «Δράκαινες» έδειξαν ότι μπορούσαν να παρέχουν σχεδόν σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες για στόχους ευκαιρίας στο Κέντρο Επιχειρήσεων, το οποίο με την σειρά του τις μετέδιδε σε ένα ιπτάμενο κέντρο διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνιών (C³) εν πτήσει. Αυτό αναμετέδιδε τις πληροφορίες π.χ σε βομβαρδιστικά F-111F ήδη στον αέρα και από εκείνη την στιγμή, η τύχη του στόχου ήταν προδιαγεγραμμένη.

Μέσα σε 10 λεπτά από την πρόσκτηση του στόχου από τους αισθητήρες ενός U-2, το κέντρο επιχειρήσεων είχε μεταβιβάσει τις συντεταγμένες της θέσης του στο «πακέτο» κρούσης. Η προσβολή του στόχου ήταν αιφνίδια και καίρια. Τα πράγματα πλέον «έτρεχαν» με πρωτόγνωρους ρυθμούς.

Όταν άρχισε ο πόλεμος τον Ιανουάριο του 1991, τα U-2 πετούσαν αποστολές εντοπισμού συγκέντρωσης ιρακινών στρατευμάτων και τεθωρακισμένων, εκτίμησης των ζημιών από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς, έως και επιτήρηση πετρελαιοκηλίδων στον Περσικό έκαναν. Η αποδειχθείσα δυνατότητά τους να παρέχουν πληροφορίες σχεδόν σε πραγματικό χρόνο άλλαξε πολύ γρήγορα το προφίλ των αποστολών τους. Οι «Δράκαινες» έγιναν κυνηγοί ιρακινών Scud ψάχνοντας για τις θέσεις εκτόξευσής τους.

Οι πιλότοι των U-2 συχνά έπαιρναν εν πτήσει οδηγίες που άλλαζαν την φύση της αποστολής, καθοδηγώντας τους σε περιοχές όπου πιστεύετο ότι υπήρχαν ανεπτυγμένοι Scud. Όταν εντόπιζαν κάποιον, έστελναν δεδομένα NRT στους σταθμούς εδάφους στο Ριάντ και έπειτα αναλάμβαναν τα μαχητικά του πολυεθνικού Συνασπισμού.
Ο Επισμηναγός B. L. Bachus, ο πρώτος χειριστής U-2 που πέρασε τα σύνορα του Ιράκ, θυμάται να παίρνει νέες εντολές στον αέρα για να ελέγξει μια ύποπτη θέση εκτόξευσης βαλλιστικών πυραύλων στα δυτικά της χώρας. Οι υποψίες έγιναν βεβαιότητα και την ίδια ημέρα αμερικανικά αεροπλάνα έκαναν την βάση σκόνη… Μόνο την πρώτη εβδομάδα του πολέμου τα U-2 πιστώθηκαν με την καταστροφή 15-16 εκτοξευτών Scud.

Η επιτυχία τους εκτίναξε την ζήτησή τους στα ύψη. Από την 1^η μέχρι την 16^η Ιανουαρίου τα U-2 πραγματοποίησαν 38 εξόδους. Το τελευταίο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου οι αποστολές τους έφθασαν τις 73 ενώ τον Φεβρουάριο έσπασαν κάθε ρεκόρ με 182 εξόδους και συνολικά περισσότερες από 1.386 ώρες πτήσης. Σε έξι εβδομάδες πραγματοποίησαν 260 εξόδους βάζοντας πάνω από 2.022 ώρες πτήσης ή 43 εξόδους και 337 ώρες κατά μέσο όρο την εβδομάδα. Με την λήξη των επιχειρήσεων, τα U-2R/TR-1A είχαν δώσει περίπου το 90% των πληροφοριών που αξιοποίησε ο Στρατός, τo 50% όλων των φωτογραφιών και το 30% του συνόλου των πληροφοριών του πολέμου.

Όπως συμβαίνει σε κάθε πόλεμο, η παράδοση του nose art δεν έλειψε από τον Πόλεμο του Κόλπου. Μόνο που στα U-2 δεν ήταν nose αλλά… tail art. Δεν έφεραν όλα τα αεροσκάφη διάκοσμο, ωστόσο όσα είχαν δεν υστερούσαν σε τίποτα από τα άλλα αεροσκάφη της USAF. Όμως οι «Δράκαινες» δεν είναι συνηθισμένα αεροπλάνα: ακόμη και τα σκίτσα που πρόσκαιρα απέκτησαν έγιναν με κιμωλίες. Ένας κατάσκοπος ποτέ δεν έχει κάτι μόνιμο που να τον χαρακτηρίζει.
Αλέξανδρος Θεολόγου
 
Πρώτη δημοσίευση 20/2/2018