Του Βασίλη Νέδου από την Καθημερινή
Η αποστροφή του υπουργού Εθνικής Αμυνας Νίκου Δένδια περί αντιαεροπορικού θόλου φέρνει ξανά στην επιφάνεια μια συζήτηση, η οποία σε επίπεδο στρατιωτικής ηγεσίας διεξάγεται τα τελευταία χρόνια, πολύ πριν από την επίδειξη των δυνατοτήτων των Ισραηλινών εναντίον εχθρικών πυραύλων και ρουκετών, και με βασική παραδοχή τη δεδομένη μέτρια κατάσταση της ελληνικής αεράμυνας.
Είναι γνωστό ότι η Τουρκία έχει πάρα πολύ μεγάλο αριθμό μη επανδρωμένων αεροχημάτων (UAVs) διαφόρων κατηγοριών (αναγνωρίσεως, μάχης, περιπλανώμενων πυρομαχικών κ.λπ.), εγχώριας κατασκευής και όχι μόνο. Αυτά τα UAVs αποτελούν μια σοβαρή απειλή για τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις. Πλήθος από αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί και σε πρόσφατες συρράξεις, όπως στη Λιβύη, στην Ουκρανία, στο Αζερμπαϊτζάν, συνεπώς οι Τούρκοι έχουν ενσωματώσει τα διδάγματα – συμπεράσματα από την επιχειρησιακή χρησιμοποίησή τους.
Στην παρούσα φάση, στην Ελλάδα λειτουργούν δύο ειδών συστήματα:
• Πρώτον, το σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας για την αντιμετώπιση και εξουδετέρωση εχθρικών αεροσκαφών, βαλλιστικών πυραύλων, βλημάτων κρούσεως, αναλόγως βεβαίως των δυνατοτήτων τους και των τεχνικών χαρακτηριστικών τους. Αυτό το σύστημα απαρτίζεται από τα αεροσκάφη αναχαίτισης του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας (ΑΤΑ), τους πυραύλους S-300, τα συστήματα Patriot, Hawk, Crotale, TOR-M1, OSA – AK, αλλά και manpads τύπου Stinger.
• Δεύτερον, ένα σύστημα μη κινητικής (soft kill) αντιμετώπισης των UAVs και των drones. Το σύστημα αυτό διαθέτει, αφενός μεν, εντοπιστές και αισθητήρες με δυνατότητα παρακολούθησης και εντοπισμού στόχων (μέχρι εκατοντάδες χιλιόμετρα), αφετέρου δε, παρεμβολείς για την ηλεκτρονική εξουδετέρωσή τους, καθώς και των ενσωματωμένων συστημάτων Global Positioning Systems (GPS) που διαθέτουν. Σημειώνεται ότι υπάρχει και η ικανότητα για παρεμβολή των δορυφορικών συστημάτων επικοινωνιών – πλοήγησης των εν λόγω UAVs. Είναι εγκατεστημένο σε διάφορες περιοχές της ελλαδικής επικράτειας (Ανατολικό Αιγαίο) από το καλοκαίρι του 2022, όταν και η «Κ» αποκάλυψε τη σχετική εξέλιξη μετά την ολοκλήρωση της τοποθέτησής του σε ορισμένα κομβικά νησιά. Και σχεδιάζεται η αναβάθμιση του συγκεκριμένου συστήματος, ώστε να αποκτήσει και κινητικές δυνατότητες, προκειμένου, δηλαδή, να μπορεί ναι προσβάλλει και να καταρρίπτει τα εχθρικά UAVs (hard kill).
Σε πρακτικό επίπεδο, εκείνο που υπονόησε ο κ. Δένδιας, είναι ότι στα επόμενα χρόνια θα γίνει μια προσπάθεια δημιουργίας ενός ενοποιημένου συστήματος αεράμυνας (εξ ου και η παραπομπή σε θόλο, που δεν έχει, βεβαίως, κάποια σχέση με το ισραηλινό «Iron Dome», όπως αυτό επιχειρεί αυτή τη στιγμή πάνω από τους ουρανούς του Ισραήλ) με σκοπό τη διασύνδεση των δύο συστημάτων, αντιαεροπορικής προστασίας και αντιμετώπισης των UAVs.
Στην περίπτωση των συστημάτων της πρώτης κατηγορίας, η σταδιακή απαξίωση εκείνων που είναι ρωσικής κατασκευής (S-300, TOR-M1, OSA-A/K) έχει ήδη οδηγήσει τους αρμοδίους σε αναζήτηση για συστήματα που θα ακολουθούν τα δυτικά πρότυπα. Οπως πρώτη αποκάλυψε η «Κ», ανεξάρτητα από το αν η Αθήνα παραχωρήσει (έναντι απτών ανταλλαγμάτων από τις ΗΠΑ) σε ανταλλαγή των χαμηλής –για τις τρέχουσες συνθήκες στο πεδίο– επιχειρησιακής αξίας ρωσικών όπλων με νεότερα, έχει ουσιαστικά αποφασιστεί η ένταξη στην αντιαεροπορική φαρέτρα της χώρας ισραηλινής κατασκευής συστήματα. Πρόκειται για κάποια από τις εκδοχές του συστήματος Barak και του David’s Sling είτε στην ισραηλινή μορφή του (Sky Capture), είτε στην εκδοχή του που συμπαράγεται με τις ΗΠΑ.
