Μετά τα όσα –πολλά- γράφηκαν για το θέμα του Κέντρου Αεροπορικής Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα και τους μνηστήρες που υπάρχουν, τώρα… που καταλάγιασε η σκόνη πρέπει να ειπωθούν και ορισμένες αλήθειες, όπως σημειώνουμε και στο τρέχον τεύχος μας ΙΟΥΛΙΟΥ 2020.
Η προσπάθεια της ΠΑ για μετεξέλιξη της αεροπορικής εκπαίδευσης σε νέο σχήμα με διαδικασίες προετοιμασίας χειριστών σε οικονομικότερη βάση και με καλύτερη αξιοποίηση μέσων και κονδυλίων, ως παροχή υπηρεσίας με ευέλικτες μορφές σύμπραξης και συνεργασίας με ιδιωτικό φορέα πηγαίνει πίσω στον 2018 και σ το σχετικό πρόγραμμα που είχε προκηρυχθεί για «Δημιουργία Διεθνούς Εκπαιδευτικού Κέντρου Πτήσεων (ΔΕΚΠ) στην Καλαμάτα με Χρηματοδοτική Μίσθωση». Στα πολλά επίπεδά του αφορούσε τόσο στην αντικατάσταση των T-2C/E στα Στάδια ΙΙΙΒ & IV/LIFT από νέο σύγχρονο αεριωθούμενο εκπαιδευτικό όσο και στην διαχείριση ενός στόλου 25 T-6A για τα Στάδια ΙΙ και IIIA.
Στον διαγωνισμό είχαν τότε επιδείξει ενδιαφέρον η Lockheed Martin Canada με πρόταση βασισμένη σε L-39CW AJT (Advanced Jet Trainer) και η CAE (σε συνεργασία με την Leonardo) με M-346. Τον Σεπτέμβριο του 2018 η ΓΔΑΕΕ, έχοντας αρχικά επιλέξει την πρόταση της CAE, ξεκίνησε διαβουλεύσεις για την κατάρτιση διακρατικής συμφωνίας με τον Καναδά. Έκτοτε δεν υπήρξε άλλη εξέλιξη, αν και πληροφορίες, που όμως δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν, αναφέρουν ότι τα δυο μέρη δυσκολεύονται να συμφωνήσουν στους όρους συνεργασίας και σε μια σειρά θεμάτων. Ένα από αυτά αναφέρεται ως η διάρκεια της συμφωνίας, με την ΠΑ να την προσδιορίζει σε 5 συν 5 χρόνια (ως προαίρεση) και την καναδική πλευρά να απαιτεί εξ αρχής τουλάχιστον δεκαετία. Διάσταση φαίνεται να υπάρχει και στο θέμα του κόστους, στο οποίο όμως η ΠΑ κλιμάκωσε τις απαιτήσεις των ετήσιων ωρών πτήσης σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Ο πρόσφατος «μνηστήρας» για το ΔΕΚΠ ανέκυψε ως γνωστόν κατά τη διάρκεια του πρόσφατου ταξιδιού του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Ισραήλ.
Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται ότι, της ισραηλινής πρότασης οποία υποβλήθηκε, ηγείται η Elbit με εταίρο την IAI (αλλά πληροφορίες περιλαμβάνουν και την Ισραηλινή Αεροπορία/ισραηλινό δημόσιο), αν και οι σχετικές λεπτομέρειες παραμένουν εν πολλοίς ακόμη άγνωστες. Η κοινοπραξία TOR Advanced Flight Training των Elbit και IAI βρίσκεται πίσω από το πρόγραμμα προκεχωρημένης/προεπιχειρησιακής εκπαίδευσης της Ισραηλινής Αεροπορίας με την προμήθεια των 30 M-346 Lavi, που είχε γίνει στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Η κοινοπραξία (η οποία πιθανώς χρηματοδότησε μέρος ή και το σύνολο της αγοράς) και έχει την ουσιαστική διαχείριση των Lavi, αποδίδει αεροσκάφη στην 102η Μοίρα της IAF με βάση πρόγραμμα αναγκών εκπαιδευτικών ωρών και αποζημιώνεται, χωρίς η τελευταία να έχει άλλη εμπλοκή με τα M-346. Επιπλέον διατηρεί και το κέντρο συνθετικής εκπαίδευσης με εξομοιωτές και άλλα βοηθήματα στην αεροπορική βάση Hatzerim. Δηλαδή πρακτικά υλοποιεί ένα αντίστοιχο σχήμα με αυτό που επιδιώκει η ΠΑ και υπό αυτό το πρίσμα εμφανίζεται ως ανταγωνιστική της CAE.
Είναι όμως πραγματικά το ζήτημα σε αυτό το επίπεδο και οι μνηστήρες για το ΔΕΚΠ δυο;
Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν ότι κρούσεις της ισραηλινής πλευράς για εκπαίδευση Ελλήνων στο Ισραήλ (όπου έχει υπάρξει προηγούμενο για μικρό αριθμό χειριστών τις δεκαετίες του 90 και 2000) ξεκίνησαν αμέσως μετά την συγκρότηση του Κέντρου της Hatzerim, στην κορύφωση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και σε μια ισραηλινή προσπάθεια εξασφάλισης διεθνούς πελατείας ως οικονομική πρόσοδο, επιδίωξη που αφορά βέβαια και στο ελληνικό ΔΕΚΠ. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η πρόσφατη ισραηλινή πρόταση αποτελεί ουσιαστικά μια νεώτερη έκδοση εκείνης της προσπάθειας με την μεταφορά της στην Ελλάδα μέσω λειτουργία Κέντρου στην Καλαμάτα. Αφήνεται επίσης να εννοηθεί ότι το όλο πλαίσιο δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα με την χρήση των υφιστάμενων ισραηλινών υποδομών, περιλαμβανομένων και των M-346 Lavi (όπως έχει υποστηριχθεί από κάποιες πλευρές στην Ελλάδα), αν και το ακριβές σχήμα της πρότασης παραμένει ασαφές.
Το ΔΕΚΠ της Καλαμάτας, εάν πρόκειται να εξελιχθεί και να αποκτήσει ουσιαστική υπόσταση θα πρέπει να έχει διεθνή διάσταση, δηλαδή να προσελκύσει και αεροπορίες που έχουν αντίστοιχες ανάγκες εκπαίδευσης χειριστών, αλλά λόγω μεγέθους αδυνατούν να τις ικανοποιήσουν αυτόνομα. Η φιλοδοξία αυτή μάλιστα δεν περιορίζεται μόνο στην εξασφάλιση πόρων που θα το χρηματοδοτούν αλλά και στον ρόλο που επιθυμεί να έχει η ΠΑ στον τομέα αυτό διεθνώς.
Είναι έτσι σημαντικό να αναζητηθούν τα χαρακτηριστικά εκείνα τα οποία ενισχύουν αυτή τη διάσταση του θέματος και κατά την άποψή μας είναι και τα μόνα τα οποία ξεκαθαρίζουν το εάν το ελληνικό όραμα έχει τελικά δυο «μνηστήρες».
Εδώ οι ισραηλινές προθέσεις παραμένουν, τη στιγμή αυτή, άγνωστες, ενώ η CAE από την πλευρά της έσπευσε πρόσφατα να υπενθυμίσει ότι:
* Η πρότασή της βασίζεται σε διακρατική συμφωνία με την κυβέρνηση του Καναδά και συνοδεύεται από πολλαπλά αντισταθμίσματα.
* Διαθέτει εμπειρία άνω των 70 χρόνων, με περισσότερα από 65 εκπαιδευτικά κέντρα σε 35 χώρες.
* Χρησιμοποιεί ως πρότυπο το αντίστοιχο ΝΑΤΟϊκό Κέντρο Εκπαίδευσης στον Καναδά (NFTC), με BAE Hawk και T-6, το οποίο η CAE λειτουργεί σε συνεργασία με την Βασιλική Αεροπορία του Καναδά.
* Εξασφαλίζει την πιστοποίηση του Εκπαιδευτικού Κέντρου στην Καλαμάτα στα πρότυπα του ΝΑΤΟ.
Κατά την άποψή μας αυτό το τελευταίο σημείο είναι που αποτελεί την ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στην καναδική πρόταση από την όποια ισραηλινή αντιπροσφορά, η οποία όμως δεν μπορεί να εγγυηθεί αντίστοιχη πιστοποίηση.
Η πιστοποίηση κατά ΝΑΤΟ είναι απολύτως κρίσιμη για μια σειρά λόγων, που δεν έχουν να κάνουν μόνο με τις ελληνικές ανάγκες, αλλά αφορούν κυρίως στη δυνητική εξασφάλιση διεθνών πελατών για το ΔΕΚΠ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 19 Ιουνίου 11 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ (Ελλάδα, Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία, Ισπανία, Κροατία, Μαυροβούνιο, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Τουρκία και Τσεχία) υπέγραψαν επιστολή προθέσεων (LOI), που αποτελεί σημαντικό βήμα στην πρωτοβουλία NFTE (NATO Flight Training Europe) για την εκπαίδευση χειριστών αεροσκαφών σε ευρύ φάσμα (μαχητικών-fast jet, αεροσκαφών σταθερών πτερύγων άλλων κατηγοριών, ελικοπτέρων και ΜΕΑ). Η LOI αποτελεί βάση δυνητικής συνεργασίας ανάμεσα στις 11 χώρες ώστε να εξετάσουν επιλογές συγκρότησης πλέγματος υποδομών εκπαίδευσης με την ενσωμάτωση υφιστάμενων εγκαταστάσεων και τη δημιουργία νέων, ώστε να λειτουργήσουν οικονομίες κλίμακας και να προωθηθεί η διεπιχειρησιακή λειτουργικότητα της Συμμαχίας. Η ένταξη του ΔΕΚ Πτήσεων Καλαμάτας στο πλαίσιο του NFTE θα αποτελούσε μια κρίσιμη εξέλιξη για την υλοποίηση του ελληνικού οράματος και για αυτό τον λόγο η πιστοποίησή του σε ΝΑΤΟϊκά πρότυπα είναι απολύτως απαραίτητη.
Διεθνείς πελάτες βέβαια θα μπορούσαν να αναζητηθούν και εκτός πλαισίου ΝΑΤΟ, αλλά το ελληνικό Κέντρο θα αντιμετωπίσει στον χώρο αυτό ισχυρό ανταγωνισμό από χώρες όπως η Τουρκία με τις εγκαταστάσεις της ΤΗΚ στη Σμύρνη και τις προσβάσεις που έχει δημιουργήσει η Άγκυρα σε χώρες του αραβικού και αφρικανικού κόσμου. Ακόμη όμως και σε αυτή την περίπτωση η υποστήριξη του ΔΕΚΠ Καλαμάτας από ένα διεθνή φορέα όπως η CAE ισχυροποιεί τη θέση του πολύ περισσότερο από ότι μια λύση με ισραηλινό «δάκτυλο» που δημιουργεί αυτομάτως αρκετούς περιορισμούς.
Προφανώς το θέμα των «μνηστήρων» του ΔΕΚΠ θα έχει συνέχεια, ειδικά στις οικονομικές διαστάσεις του, την οποία θα εξακολουθούμε να καλύπτουμε τόσο από εδώ όσο και από τις σελίδες της «Πτήσης».
