Στην αέναη συζήτηση για τις ελληνικές εξοπλιστικές ανάγκες πρωτεύουν – και είναι φυσικό- οι επισημάνσεις για απόκτηση νέων όπλων, π.χ. φρεγατών και υποβρυχίων για το Πολεμικό Ναυτικό, περισσότερων νέων μαχητικών για την Αεροπορία, νέων πυροβόλων, πυρομαχικών, τεθωρακισμένων μάχης και μη επανδρωμένων και αντιαεροπορικών για τον Στρατό.
Θα μας επιτραπεί εδώ να «αλλάξουμε» λίγο την αφήγηση επισημαίνοντας δέκα (ενδεικτικό το νούμερο προφανώς) κρίσιμων εξοπλιστικών μας αναγκών, που όμως καμία από αυτές δεν έχει χαρακτηριστικά τυπικού «επιθετικού όπλου». Δεν έχουν δηλαδή πυρομαχικά, πυραύλους κ.λπ. δεν «φονεύουν», άμεσα τουλάχιστον τίποτα. Κι όμως, είναι τόσο σημαντικά και τέτοιοι πολλαπλασιαστές ισχύος, που επαυξάνουν εκθετικά την απόδοση άλλων όπλων μας και βέβαια του προσωπικού μας, ή -με μια διαφορετική προσέγγιση- τα προστατεύουν σε μεγάλο βαθμό από απειλές, άρα διασφαλίζουν το δυνατόν την μακρόχρονη απόδοση τους στο πεδίο. Ας τα δούμε ένα-ένα.
1. Νέα ραντάρ αεράμυνας
Σήμερα το κεντρικό δίκτυο αεράμυνας μας στηρίζεται σε ένα πλέγμα ραντάρ νατοϊκών προδιαγραφών, που κλείνουν τουλάχιστον μια 20ετια από την εγκατάσταση τους, σε στατικές θέσεις τα μεγάλα, με εμβέλειες αναγνώρισης στόχων σε μεγάλο ύψος κάπου 500 χιλιόμετρα.
Τα συστήματα αυτά είναι μεν επαρκή σήμερα, αλλά ήδη δείχνουν τα όρια τους στην ανακάλυψη στόχων σε χαμηλά ύψη, στον εντοπισμό βαλλιστικών βλημάτων (που απαιτεί σημαντική καθ’ ύψος δυνατότητα έρευνας), στην αντοχή τους σε ισχυρά αντίμετρα και βέβαια στον μεγάλο όγκο τους, που τα καθιστά και λόγω σταθερής εγκατάστασης ευάλωτα σε μεγάλου βεληνεκούς βαλλιστικά βλήματα. Επίσης κάποια από τα συστήματα μας λόγω ηλικίας δυσκολεύει πλέον η συντήρηση τους, ή γίνεται πανάκριβη λόγων παλαιών τεχνολογιών.
Ανάλυση: Tayfun, η τουρκική βαλλιστική απειλή και η ελληνική απάντηση
Η προμήθεια λοιπόν νέων πλήρως ψηφιακών ραντάρ, μεγάλης εμβελείας (που να ξεπερνά σαφώς τα 500 χιλιόμετρα) και με κάποια δυνατότητα μετακίνησης, είναι μεγάλος πολλαπλασιαστής ισχύος για προφανείς λόγους: Θα δίνουν πολύ νωρίτερα προειδοποιήσεις για ποικιλία απειλών (και βαλλιστικών όπλων), θα έχουν αναλυτικότερη αντίληψη πεδίου με ικανότητα διαχείρισης κορεσμού ιχνών, θα μπορούν να εντοπίζουν απειλές σε μεγαλύτερη απόσταση και με περισσότερη πληροφορία, ενώ θα προσφέρουν όλη αυτή την επεξεργασμένη εικόνα (με καλύτερα φίλτρα) στα μαχητικά μας και στα αντιαεροπορικά συστήματα. Με απλά λόγια αν «πολεμάς ότι βλέπεις» είναι κρίσιμο να «βλέπεις πολύ καλύτερα».
2. Συστήματα αντιμέτρων και ηλεκτρονικού πολέμου
Ένας τομέας όπου η χώρα μας υστερεί σημαντικά. Στα ιπτάμενα μέσα μας, μόνο τα Rafale φέρουν ένα σύγχρονο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, το Spectra, ενώ ο μεγάλος όγκος των F-16 παραμένει στο ASPIS II, ένα επαρκές σύστημα αλλά ήδη δεκαετιών. Πέρα από εκεί, μεταγωγικά και ελικόπτερα δεν διαθέτουν κάτι αποδοτικό (ή και τίποτα απολύτως). Στη θάλασσα οι φρεγάτες ΜΕΚΟ έχουν μια αξιόλογη υποδομή, αλλά και αυτή σχεδίασης και εγκατάστασης 30ετιας περίπου και κάπου εκεί σταματά το «σύγχρονο», σε ότι αφορά ένα ολοκληρωμένο πακέτο ανάλογων δυνατοτήτων. Στο Στρατό Ξηράς τώρα, η κατάσταση είναι ακόμη πιο προβληματική καθώς ουδέποτε υλοποιήθηκαν σχετικά προγράμματα (που είχαν και σκανδαλώδη διαδρομή). Ενώ έχει πολλαπλασιαστεί η απειλή από «απέναντι» και είναι σαφές σε ένα μελλοντικό πόλεμο με κυριαρχία των μη επανδρωμένων, πόσο απαραίτητα θα είναι τέτοια συστήματα, σε επίπεδο όχι μονάδας, αλλά οχήματος! Άρα είναι απόλυτα κρίσιμη η δημιουργία νέων υποδομών κάθε μεγέθους, για μεγάλα και μικρά πλοία, για αεροσκάφη όλων των κατηγοριών, για τις μηχανοκίνητες και τεθωρακισμένες ταξιαρχίες μας, και κάθε σύστημα υψηλής αξίας.
To τουρκικό μη επανδρωμένο Akinci δοκίμασε βολή υπερηχητικής ρουκέτας
3. Σύγχρονες τηλεπικοινωνίες
Εδώ η εικόνα είναι ακόμη πιο δύσκολη. Με μεγάλα κενά τεχνολογίας μεταξύ κλάδων και μονάδων, όπου ούτε καν το παλαιότερο σύστημα μετάδοσης δεδομένων Link 11 δεν είναι στάνταρ παντού (πόσο μάλλον το Link 16), ενώ οι κρυπτογραφημένες επικοινωνίες μέσω ασυρμάτου υπάρχουν αλλά και εδώ όχι σε πλήρη κάλυψη και όχι σε όλα τα επίπεδα μονάδων.
Στο «ενδιάμεσο» των ελληνικών στρατιωτικών επικοινωνιών υπάρχουν πολλά «μαύρα κουτιά», μετασκευές, μετατροπείς, προσαρμογείς, παλαιών και νέων συστημάτων, σημεία δηλαδή «μποτιλιαρίσματος» της μετάδοσης. Ενώ χωλαίνει η εκπαίδευση του προσωπικού όχι μόνο σε χρήση εξελιγμένων τηλεπικοινωνιών αλλά σε κουλτούρα συνεχούς μετάδοσης και επικοινωνίας, όπου αν ο εκάστοτε «ασυρματιστής-ειδικός» αδρανοποιηθεί, δεν υπάρχει αντικαταστάτης του. Αναλαμπές υπάρχουν, π.χ. δορυφορικοί δέκτες, μικρά δίκτυα νέων συστημάτων, γραμμές υψηλών ταχυτήτων μετάδοσης, αλλά είπαμε, όχι συντονισμός, συγχρονισμός, σταθερότητα, πλήρης κρυπτογράφηση «από άκρη σε άκρη», ποικιλία νέων μέσων κ.ο.κ.
Οι ανάγκες εδώ δεν είναι πλέον συστημάτων ανά περίπτωση αλλά συστημικές, δηλαδή δημιουργίας ενός ολικού ασύρματου, ενσύρματου και δορυφορικού δικτύου τηλεπικοινωνιών, με συγκεκριμένα στάνταρ (νέα προφανώς), με πολλές δικλείδες ασφαλείας και βέβαια με έμφαση στην κυβερνοασφάλεια. Και μιλάμε βέβαια για επικοινωνίες με ικανότητα μετάδοσης εικόνας, βίντεο, όγκου δεδομένων γενικότερα, κάτι που μπορεί να εξυπηρετηθεί από ελληνικές εταιρίες και εγχώρια τεχνογνωσία. Η εικόνα πάντως χρήσης κινητών τηλεφώνων ως βασικού εργαλείου επικοινωνίας μεταξύ αξιωματικών δείχνει μόνο μέρος του προβλήματος.
4. Συστήματα διοίκησης μάχης (battle command systems)
Εδώ αναφερόμαστε στο πραγματικό μέλλον, όπου ισχυρά λογισμικά αναλαμβάνουν όχι απλώς ρόλο «ενημέρωσης» αλλά πραγματικά διοίκησης πεδίου μάχης, παρουσιάζοντας στο επιτελικό προσωπικό το δυνατόν πλήρη-αξιόπιστη εικόνα χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, με όλα τα μέσα και τις μονάδες, φίλιες και εχθρικές. Με προσμέτρηση εφοδιασμού των μονάδων, με εκτίμηση εδαφικών χαρακτηριστικών, με ενσωμάτωση καιρικών συνθηκών, αντιμέτρων, πραγματικών εμβελειών, επανδρώσεων, απόδοσης μονάδων, με εικόνα σε πραγματικό χρόνο από «παντού» (ιδανικό αυτό), με επεξεργασία δεδομένων από χιλιάδες αισθητήρες κάθε τύπου, από ένα φορητό ραντάρ σε μια ακτή του Αιγαίου, μέχρι το μεγάλο ραντάρ αεράμυνας, μέχρι μια αυτόνομη κάμερα υπερύθρων σε ένα λοφίσκο, μέχρι τους αισθητήρες ενός μαχητικού ή μιας φρεγάτας, ή μιας μονάδας ειδικών δυνάμεων στα μετόπισθεν του εχθρού. Και βέβαια με εκτίμηση κινδύνων, διαμοιρασμό στόχων, κάλυψη τομέων ενδιαφέροντος, κατεύθυνση βλημάτων ή αποστολών, ή ρόλων.
Τέτοια συστήματα διοίκησης είναι τόσο ανατρεπτικά στις ικανότητες που προσφέρουν (καθώς διαθέτουν και τεχνητή νοημοσύνη που προτείνει και αυτοματοποιεί πολλές διεργασίες και εντολές διοίκησης), που μπορεί να αλλάξουν ριζικά τη φιλοσοφία μάχης, η οποία στηρίζεται μέχρι σήμερα σε θεωρίες του 18ου αιώνα και σε δόγματα του μέσου του 20ου αιώνα, που είτε έχουν ξεπεραστεί πλήρως, ή μετασχηματιστεί σε μη αναγνωρίσιμο πλέον βαθμό. Προφανώς η εγκατάσταση συστημάτων διοίκησης μάχης προϋποθέτει ισχυρές τηλεπικοινωνίες, σύγχρονους αισθητήρες και μεγάλη επάρκεια μέσων ηλεκτρονικού πολέμου.
5. Μικρά μη επανδρωμένα σε όλα τα επίπεδα
Δεν μιλάμε εδώ για περιφερόμενα πυρομαχικά, μεσαία ή μεγάλα UAV ή κάτι τέτοιο. Αλλά για το «απλό» τετρακόπτερο, σχεδόν εμπορικής κατασκευής, αξίας κάπου 1.000 ευρώ σε μαζική παραγγελία (ή τοπική παραγωγή). Το οποίο θα χρησιμοποιείται από τον διμοιρίτη, τον λοχία, τον επικεφαλής άρματος ή πυροβόλου, τον υπαξιωματικό ως προέκταση αντίληψης και επαύξησης της μαχητικής του ικανότητας.
Η Ουκρανία στοχεύει σε παραγωγή ενός εκατομμύριου drones FPV το 2024
Αυτό το «ταπεινό» δηλαδή εργαλείο, που είναι πλέον υποχρεωτικό, ανάλογο του ατομικού οπλισμού, μπορεί εύκολα να σχεδιαστεί και να κατασκευαστεί στην Ελλάδα (με χρόνο ανάπτυξης λίγων μηνών και με πλούσια διεθνή εμπειρία ήδη ανοιχτά διαθέσιμη, χωρίς να… ξαναπέσουμε στην παγίδα των μεγαλόσχημων προγραμμάτων τύπου “Αρχύτας”), σε πολύ χαμηλό κόστος. Να αναρωτηθούμε εδώ ρητορικά: Μήπως κάθε απόφοιτος σχολής αξιωματικών και υπαξιωματικών θα πρέπει να έχει ήδη διδαχθεί τη χρήση τέτοιων drones; Το ίδιο και οι έφεδροι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, μιας και η εκπαίδευση είναι πάμφθηνη και λίγων ωρών; Μήπως θα πρέπει να είναι υποχρεωτική η χρήση τέτοιων drones σε κάθε άσκηση όλων των επίπεδων; Μήπως κάθε φυλάκιο ακριτικό, κάθε πλοίο, κάθε βάση και εγκατάσταση ξηράς θα έπρεπε να έχει 3-4 τουλάχιστον, απόθεμα; Για επισκόπηση, φύλαξη, στοχοποίηση, οικονομία ανθρώπινου προσωπικού, βελτίωση εικόνας και αντίληψης;
6. Συστήματα νυχτερινής όρασης και στοχοποίησης με laser/κάμερες
Όχι «κατά περίπτωση», όχι κυρίως σε ειδικές δυνάμεις, όχι σε συγκεκριμένα οπλοσυστήματα. Αλλά παντού, ώστε οι Ένοπλες Δυνάμεις μας να μπορούν να δρουν πραγματικά σε «24ωρο» και να στοχοποιούν άμεσα κάθε απειλή, και πάλι σε όλα τα επίπεδα διοίκησης και οργάνωσης. Το πόσο πολλαπλασιαστικό είναι αυτό της ισχύος μας δεν νομίζουμε πως χρειάζεται περιγραφή, εφόσον βέβαια συνοδευθεί από ανάλογη εκπαίδευση που θα κάνει τη «νύχτα-μέρα». Να μην ξεχάσουμε εδώ πως τέτοια συστήματα παράγονται ήδη στην Ελλάδα από δικές μας εταιρίες.
7. Συστήματα εικονικής εκπαίδευσης υψηλού ρεαλισμού
Αρμάτων, αεροσκαφών, πλοίων, αεράμυνας, ειδικών δυνάμεων, βαρέων όπλων και γενικώς οτιδήποτε. Με απλούς «εμπορικούς» σταθμούς εργασίας, μεγάλες οθόνες και κυρίως σύγχρονο λογισμικό. Π.χ. με αποτυπωμένο τρισδιάστατο όλο τον Έβρο και τα νησιά, με μεγάλη λεπτομέρεια, ώστε οι αρματιστές να ασκούνται στο πεδίο της αυριανής μάχης; Δεκάδες μαζί, χωρισμένοι σε «μπλε» και «κόκκινους»; Με το λογισμικό να αναπαριστά όλες τις καιρικές συνθήκες, πολλαπλά σενάρια μάχης, αστοχίες, έλλειψη πυρομαχικών, βλάβες, κάθε λογής τυχαιότητα και ανισορροπία στο πεδίο; Με συμμετοχή διαδικτυακά από όλες τις μονάδες στην Ελλάδα;
Εγκαίνια των εγκαταστάσεων της Μοίρας Επιχειρησιακής Συνθετικής Εκπαίδευσης της Αεροπορίας
Εδώ η Πολεμική Αεροπορία μας πρωτοπορεί, έχοντας ήδη δημιουργήσει τη Μοίρα Συνθετικής Εκπαίδευσης με εμπορικής τεχνολογίας εξομοιώτες, που πλέον θα εγκατασταθούν και σε όλες τις βάσεις της χώρας. Γιατί το ίδιο δεν μπορεί να γίνει για όλα τα όπλα και κλάδους; Αντικαθιστώντας ότι παρόμοιο αλλά παλαιό και μη ρεαλιστικό σύστημα υπάρχει; Με πρωτοφανή εξοικονόμηση πόρων (καθώς η χρήση τέτοιων συστημάτων έχει σχεδόν μηδενικό λειτουργικό κόστος, ενώ και το κόστος εγκατάστασης είναι αστείο για τα στρατιωτικά δεδομένα). Με πρωτοφανή αύξηση της ποικιλίας σεναρίων που μπορεί να εξασκηθούν τα στελέχη. Με βελτίωση του ρεαλισμού αλλά και της ανταγωνιστικότητας και της άμιλλας μεταξύ των στελεχών για καλύτερη επίδοση-αντίληψη αυτών των τεχνολογιών. Φέρνοντας γενιές στελεχών στο «σήμερα» με ψηφιακή δοκιμή και εκπαίδευση νέων όπλων, τακτικών, φιλοσοφιών, δογμάτων και βέβαια σε διακλαδικό επίπεδο.
8. Σύγχρονος ατομικός εξοπλισμός
Αν το 2023 αποτέλεσε «είδηση» το ότι έρχεται νέα στολή για τις Ένοπλες Δυνάμεις μας τι να πούμε για τα υπόλοιπα; Άρβυλα (άλλο δράμα διαρκείας); Κράνη; Εξαρτήσεις; Ατομικό ασύρματο; Αδιάβροχα; Αντιθραυσματικά γιλέκα και πλάκες προστασίας; Τουρνικέ και μικρό ατομικό φαρμακείο (με γνώση χρήσης του βέβαια και όχι απλώς να «κρέμεται» κάπου); Επιγονατίδες; Γάντια; Κιάλια και μονοκύαλα; Γυαλιά ασφαλείας;
Συσκευασμένα τρόφιμα (όπου ο Ελληνικός Στρατός ακόμη συντηρεί υποδομές και προσωπικό «μαγειρείων εκστρατείας», πιστεύοντας πως σε σύγχρονο πόλεμο θα λειτουργεί κοντά στην πρώτη γραμμή… καζάνι και θα πηγαινοέρχονται οι στρατιώτες με την καραβάνα); Κιτ καθαρισμού νερού για πόσιμο; Σακίδια; Σκηνές και υλικά στρατοπέδευσης; Υλικά στα οποία ειδικά το Πεζικό μας βρίσκεται κάπου στο 1960, έτοιμο για τη ζούγκλα του Βιετνάμ και αυτό στην καλύτερη περίπτωση (γιατί εκεί οι Αμερικανοί έφερναν χιλιάδες τόνους ανάλογων εφοδίων για τα στρατεύματα τους). Το αποτέλεσμα; Σε ασκήσεις να βλέπουμε μερακλήδες 45άρηδες έφεδρους του «κουτιού», καθώς έχουν προμηθευθεί με δικό τους κόστος σύγχρονο εξοπλισμό, δίπλα σε στρατευμένους με παμπάλαια υλικά, που θα τους καταδικάσουν σε -απευκταίο πόλεμο- να σέρνονται εξαντλημένοι και παγωμένοι/κάθιδροι σε ένα πεδίο μάχης, χωρίς καμία προστασία.
9. Συστήματα παρακολούθησης και κατασκοπείας
Εδώ δεν θα περιγράψουμε τι πρέπει να γίνει, αλλά θα κάνουμε το γνωστό «παιχνίδι» με αναπάντητες ερωτήσεις, που περιλαμβάνει υποδομές-δομές-προσωπικό: Πόσους τουρκομαθείς, βουλγαρομαθείς, αρμενομαθείς, αραβομαθείς (με πραγματική γνώση της γλώσσας και όχι λίγων εκατοντάδων λέξεων), διαθέτουν οι Ένοπλες Δυνάμεις; Τι μέρος της δύναμης της ΕΥΠ ασχολείται πραγματικά με εθνικές-αμυντικές ανάγκες; Και πόσο αποδοτικά; Σε τι κατάσταση βρίσκονται οι ανάλογες υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων και πόσο σύγχρονες είναι; Τι εκπαίδευση σχετική περνούν όλα τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων; Πόσο ικανοποιημένοι είμαστε με το δικό μας επίπεδο «ασφάλειας επικοινωνίας και πληροφορίας»;
Ακόμη, τι επαφές διατηρούμε σε γειτονικές χώρες, πόσο και πόσες είναι «βαθιές»; Πόσο οργανωμένα είναι τα δίκτυα πληροφόρησης μας, μοιρασμένα σήμερα σε διάφορες υπηρεσίες, στρατιωτικές, αστυνομικές, διπλωματικές, εμπορικές κ.ο.κ.; Υπάρχει κάποιο αξιόλογο ινστιτούτο τουρκικών/καυκασιανών μελετών στη χώρα μας, που να λειτουργεί συστηματικά και να παράγει σχετική γνώση; Πόσα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων μας, έχουν εμπειρία ανάλογων επιχειρήσεων, πολύχρονων και με ανάληψη ρίσκου και πόσο διατηρείται-διαχέεται η τεχνογνωσία τους, όταν αποσυρθούν από τη δράση;
10. Σύγχρονες υποδομές πιστοποίησης και ελέγχου όπλων
Καθώς οι Ένοπλες Δυνάμεις μας έχουν σημαντικά αποθέματα βλημάτων, αλλά δεκάδων τύπων και υποτύπων (σκεφθείτε πως εξυπηρετούμε σε διαμετρήματα πυρομαχικών τα 5,56 – 7,62 – 9 – 12,7 – 0,5 ίντσας – 20 χιλιοστών -30 – 40 – 60 –76 – 81 – 84 – 105 – 107– 120 – 155 – 203) μαζί βέβαια με πανσπερμία πυραύλων και ρουκετών. Τα οποία χρειάζονται ανά διαστήματα έλεγχο, επαναπιστοποίηση, συντήρηση, αναβάθμιση, δημιουργία νέων πινάκων βολής κ.ο.κ. Αυτά γίνονται μεν στην Ελλάδα (όχι όλα), αλλά σε μια ποικιλία εγκαταστάσεων και με διαφορετικά πρωτόκολλα και σε διάφορους χρόνους και διαστήματα (όχι πάντα). Εδώ μια σοβαρή αναβάθμιση των ανάλογων υποδομών μαζί με ενιαία παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών, πιθανά και συγκέντρωση τους σε ένα χώρο-υπηρεσία, θα βελτιώσει και την πραγματική εικόνα των αποθεμάτων μας και την κατάσταση τους και θα προτείνει μεθοδολογίες επαναπιστοποίησης τους. Καθώς κάθε πυρομαχικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί πρέπει να είναι και γνωστή η απόδοση του…
Η αλλαγή φιλοσοφίας
Όπως διαπίστωσαν οι αναγνώστες μας περιγράψαμε δέκα «ανάγκες», μόνο που στις περισσότερες από αυτές «μπλέξαμε» το κομμάτι του εξοπλισμού με εκείνο της αλλαγής φιλοσοφίας. Κάτι που πρέπει να γίνει κατανοητό, καθώς κανένας εξοπλισμός, ακόμη και του πιο ισχυρού «υπερόπλου» (ας δεχθούμε τον όρο παρότι απλοϊκός), δεν έχει αξία, αν δεν συνοδεύεται από την αντίστοιχη κουλτούρα κατανόησης χρήσης και αξιοποίησης του. Που με τη σειρά της, η νέα κουλτούρα «ανοίγει» παράθυρα νέων σεναρίων και τακτικών και δογμάτων, και ούτω καθεξής σε μια ντόμινο διαδικασία. Ενώ πάρα πολλές φορές μιλάμε για «όπλο» χωρίς να θυμόμαστε πως αυτό αποτελεί μόνο την αιχμή ενός συνολικού συστήματος, που αν είναι υποβαθμισμένο -πολλαπλασιαστικά- υποβαθμίζεται και το ίδιο το τελικό «όπλο».
Σχεδιάζονται οι νέοι δορυφόροι Hellas Sat με επικοινωνίες laser και με αμυντικές εφαρμογές
Γενικότερα διαπιστώνουμε από τις συζητήσεις περί εξοπλιστικών, πως παραμένουμε όλοι οι συζητητές (και ο υπογράφων), κυρίως σε μια επιφανειακή θεώρηση τους. Πως αν δηλαδή “ψωνίσουμε” κάποιο νέο όπλο, αυτό ως δια μαγείας και αυτομάτως θα αποδώσει τα μέγιστα. Μόνο που κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Και απαιτεί μεγάλο χρόνο, κόπο και κονδύλια για να γίνει αυτό και πολλές φορές δεν ολοκληρώνεται, γιατί προσκρούει σε παλαιές αντιλήψεις, σε αδυναμία υποστήριξης, σε θεωρίες αλλά και τακτικές αξιοποίησης του που δεν είναι σύγχρονες. Ενώ βέβαια η ολιστική αλλαγή που διεθνώς μελετάται σε ότι αφορά την επιστήμη και τέχνη του Πολέμου, εξετάζοντας θεματικές όπως η σύντηξη δεδομένων (data fusion), οι πολυχωρικές επιχειρήσεις (multi domain operations), οι υβριδικές δράσεις και επιχειρήσεις, η ψηφιακή διαχείριση μάχης, η χρήση τεχνητής νοημοσύνης, ο τηλεπικοινωνιακός μετασχηματισμός, ο μη κινητικός πόλεμος, η “μάχη στον ενδιάμεσο χώρο” κ.ο.κ. όλα αυτά παραμένουν μακριά από την ελληνική πραγματικότητα, όχι ως επιμέρους στοιχεία, αλλά κυρίως ως ριζοσπαστική αλλαγή σκέψης.
Γενικότερα λοιπόν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, αν και έχουν περίσσευμα καλών προθέσεων και αίσθημα εθνικής αποστολής, τρέχουν να προλάβουν πολλά «τρένα»: Της τεχνολογικής εξέλιξης που ανατρέπει και κάθε «σχολή» Πολέμου, της κουλτούρας σύγχρονης Άμυνας που ανατρέπει κάθε πεπατημένη και υποτίθεται αποδοτική ρουτίνα, της παροχής «βασικών» υπηρεσιών και υλικών που μεγιστοποιούν τις δυνατότητες του προσωπικού, αλλά και της εξελιγμένης εκπαίδευσης που θα προσφέρει γνώση πριν χρειαστεί το μεγάλο και αιματηρό όμως «σχολείο» του πολέμου. Και όλα αυτά, πριν πέσει η πρώτη πραγματική σφαίρα.
