Στην αμυντική έκθεση DEFEA 2025 η ΠΤΗΣΗ, το flight.com.gr και το Navaldefence.gr οργάνωσαν ακόμη ένα φόρουμ με θέμα αυτή τη φορά, την ”Ασπίδα του Αχιλλέα”. Δηλαδή τον πολυεπίπεδο θόλο άμυνας που επιθυμεί να συγκροτήσει η Ελλάδα, καλύπτοντας απειλές από την αέρα και την θάλασσσα. Με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και Ελλήνων ειδημόνων, το φόρουμ ανέδειξε την πολυπλοκότητα, τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που φέρνει αυτό το φιλόδοξο σχέδιο. Καθώς καλείται να συνδυάσει τεχνολογική καινοτομία, ευρωπαϊκή συνεργασία και ελληνική βιομηχανική συμμετοχή.
Οι επισημάνσεις των εισηγητών
Η “Ασπίδα του Αχιλλέα” περιγράφεται ως ένα σύστημα άμυνας κατά αεροσκαφών, drones, πυραύλων βαλλιστικών και cruise, όπως και κατά σκαφών επιφανείας και υποβρυχίων. Θα περιλαμβάνει εκτοξευτές, αισθητήρες, συστήματα διοίκησης και ελέγχου, προηγμένες επικοινωνίες και δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου. Όπως εξήγησε ο συντονιστής του φόρουμ και αρχισυντάκτης του flight.com.gr, κ. Χρήστος Κτενάς, είναι εξαιρετικά περίπλοκο και φιλόδοξο, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για συνεχή αναβάθμιση και επεκτασιμότητα.
Ο Αντιναύαρχος ε.α. του Πολεμικού Ναυτικού κ. Δημήτρης Καβουλάκος, έδωσε μια στρατηγική διάσταση στο πρόγραμμα. “Η Ασπίδα δεν είναι απλώς ένα στατικό σύστημα, όπως τα τυπικά domes”, είπε. “Πρέπει να έχει ”αιχμές” που εκτείνονται πέρα από το σύστημα, ώστε να αντιμετωπίζει τις πηγές των απειλών”. Εξήγησε ότι η “Ασπίδα” μειώνει το επιχειρησιακό βάρος από τις συμβατικές μονάδες (αεροπλάνα, στόλος, στρατός), επιτρέποντάς τους να εστιάσουν σε επιθετικές αποστολές. Επιπλέον, τόνισε την ανάγκη για διαλειτουργικότητα, επεκτασιμότητα και προσαρμοστικότητα, ώστε το σύστημα να μην απαξιωθεί από την ταχεία εξέλιξη των απειλών.
Η Ελλάδα, με το 70% του εδάφους της να είναι ορεινό, τις εκτεταμένες ακτογραμμές και τα πολυάριθμα νησιά, αντιμετωπίζει μοναδικές γεωγραφικές προκλήσεις. Ο κ. Καβουλάκος υπογράμμισε ότι οι απειλές είναι «360 μοιρών», ιδιαίτερα στα νησιά, όπου η επιτήρηση αέρα, επιφανείας και υποβρύχιων περιοχών είναι εξαιρετικά περίπλοκη. “Η υποβρύχια επιτήρηση δυσχεραίνεται από νησιά και θερμοκρασιακές διαστρωματώσεις (θερμοκλινή)”, ανέφερε, τονίζοντας την ανάγκη για προηγμένους αισθητήρες και ευέλικτα συστήματα.
Οι σύγχρονες απειλές, όπως οι βαλλιστικοί πύραυλοι μικρού-μεσαίου βεληνεκούς και οι φθηνές επιθέσεις κορεσμού με drones, προσθέτουν επιπλέον πολυπλοκότητα. Ο κ. Καβουλάκος σημείωσε ότι η αντιμετώπιση βαλλιστικών πυραύλων απαιτεί συνδυασμό πλοίων, στατικών εγκαταστάσεων και ισχυρών αισθητήρων, με έμφαση στη διατήρηση χαμηλότερου κόστους σε σχέση με την επίθεση. Για τις επιθέσεις με drones, πρότεινε φθηνές λύσεις, όπως μικρά αντιαεροπορικά UAVs ή θραυσματογόνα βλήματα πυροβόλων, υπογραμμίζοντας ότι «δεν υπάρχει απειλή που δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε, αρκεί να είμαστε έτοιμοι».
Η Ευρωπαϊκή διάσταση
Η Ελλάδα προσανατολίζεται σε ευρωπαϊκές λύσεις, σύμφωνα με την πολιτική της Ε.Ε. για ενίσχυση της αμυντικής αυτονομίας. Ο κ. Jorg Sorg, αντιπρόεδρος διεθνών πωλήσεων της Diehl Defence και πρώην αξιωματικός της γερμανικής Αεροπορίας, παρουσίασε το σύστημα IRIS-T SLM, το οποίο έχει σημειώσει σχεδόν 100% επιτυχία στην Ουκρανία, προστατεύοντας κρίσιμες υποδομές. «Το σύστημα περιλαμβάνει ελληνικά εξαρτήματα, ακόμα κι αν η Ελλάδα δεν το έχει προμηθευτεί ακόμη», είπε, τονίζοντας τη σημασία της διαλειτουργικότητας και της συνεργασίας με εγχώριες εταιρείες όπως η Intracom. Επιπλέον, ανέφερε την πρωτοβουλία European Skyshield Initiative (ESSI), στην οποία συμμετέχει η Ελλάδα, ως ευκαιρία για κοινή ανάπτυξη και μείωση κόστους.
Ο κ. Gerardo Gomez Noval, επικεφαλής επιχειρηματικής ανάπτυξης Νότιας Ευρώπης, της Hensoldt, επικεντρώθηκε στη σημασία των ραντάρ, όπως το TRML-4D, που υποστηρίζει το IRIS-T SLM. «Η έγκαιρη ανίχνευση και η ακρίβεια είναι κρίσιμες για την αντιμετώπιση βαλλιστικών πυραύλων», είπε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για πολυεπίπεδα συστήματα που συνδυάζουν διαφορετικούς αισθητήρες. Επιπλέον, τόνισε ότι η συνεργασία με την τοπική βιομηχανία ενισχύει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των προγραμμάτων.
Ο κ. Alexander Mummert από την RAMSYS, πρώην αξιωματικός του γερμανικού ναυτικού, παρουσίασε το σύστημα Rolling Airframe Missile (RAM), που χρησιμοποιείται ήδη σε ελληνικά πλοία και θα ενσωματωθεί στις νέες φρεγάτες FDI. «Το RAM είναι ιδανικό για κοντινή άμυνα, με πιθανότητα καταστροφής 96%», είπε, εξηγώντας ότι απελευθερώνει άλλα συστήματα για μεγαλύτερες απειλές. Επιπλέον, τόνισε τη συνεχή εξέλιξη του συστήματος, με την 7η γενιά πυραύλων να αναμένεται τη δεκαετία του 2030.
Ελληνική συμμετοχή και οικονομικές προοπτικές
Το Υπουργείο Άμυνας απαιτεί τουλάχιστον 25% ελληνική προστιθέμενη αξία στις νέες εξοπλιστικές προμήθειες, κάτι που οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας θεωρούν εφικτό. Ο κ. Sorg ανέφερε ότι η Diehl Defence συνεργάζεται ήδη με ελληνικές εταιρείες, και σχεδιάζει περαιτέρω συνεργασίες, ενώ ο κ. Gomez τόνισε ότι η τοπική συμμετοχή εξασφαλίζει συνέχεια στα προγράμματα. Ο κ. Mummert από την πλευρά του πρόσθεσε ότι η ελληνική τεχνογνωσία μπορεί να ενισχύσει την επιτυχία του RAM, όπως έχει συμβεί με άλλες διεθνείς συνεργασίες.
Ακόμη, η πρωτοβουλία ReΑrm Europe προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία, καθώς επιτρέπει εξτρά αμυντικές δαπάνες έως 3 δις ευρώ, χωρίς επιβάρυνση του εθνικού χρέους. Ο κ. Sorg πρότεινε την άμεση συνεργασία της Ελλάδας με την πρωτοβουλία ESSI για τη μεγιστοποίηση των οφελών, ενώ ο κ. Gomez χαρακτήρισε την πρωτοβουλία «φανταστική ευκαιρία» για την κάλυψη των αμυντικών αναγκών της χώρας.
Κοινωνική και πολιτική διάσταση
Η επιτυχία της Ασπίδας εξαρτάται από την κοινωνική αποδοχή. Ο συντονιστής τόνισε ότι οι πολίτες πρέπει να κατανοήσουν τη σημασία των αμυντικών δαπανών, παράλληλα με τις κοινωνικές ανάγκες. «Η Ασπίδα θα είναι ακριβή, αλλά απαραίτητη», είπε, καλώντας για αλλαγή νοοτροπίας τόσο στο στρατιωτικό δόγμα όσο και στην κοινωνία. Ο κ. Καβουλάκος πρόσθεσε ότι η Ευρώπη έχει την τεχνογνωσία και τη βούληση να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, αρκεί να υπάρξει συλλογική κινητοποίηση.
Συμπερασματικά, η “Ασπίδα του Αχιλλέα” δεν είναι απλώς ένα αμυντικό πρόγραμμα, αλλά ένα όραμα που συνδυάζει τεχνολογία, διεθνή συνεργασία και εθνική αποτροπή. Όπως είπε ο κ. Κτενάς, «ελπίζουμε η Ασπίδα να μην χρειαστεί ποτέ να χρησιμοποιηθεί, αλλά αν χρειαστεί, να μην σπάσει και ο Αχιλλέας, αυτή τη φορά να επιβιώσει».
