Dame Vera Lynn: Σίγησε η εμβληματική φωνή της Νίκης των Συμμάχων

Η «αγαπημένη των Βρετανών στρατιωτών», η τραγουδίστρια η οποία κατά την διάρκεια του πολέμου εμψύχωνε ένστολους και μη με τραγούδια που άφησαν εποχή όπως το θρυλικό ‘We’ll Meet Again’, απεβίωσε στις 18 Ιουνίου σε ηλικία 103 ετών στο Ηστ Σάσσεξ έχοντας δίπλα της ανθρώπους του στενού οικογενειακού της περιβάλλοντος. Όμως θα μείνει αξέχαστη, όπως αρμόζει σε έναν πραγματικό θρύλο.
Η φωνή της, ζεστή, άμεσα αναγνωρίσιμη και μουσικά άψογη, υπήρξε ένα από τα ισχυρότερα όπλα των Συμμάχων απέναντι στις δυνάμεις του Άξονα. Διότι τα τραγούδια της Βέρα Λυνν έριχναν το φως της ελπίδας στις πιο σκοτεινές ώρες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν όλα έδειχναν πως είχαν χαθεί, δίνοντας θάρρος τόσο στους στρατιώτες που πολεμούσαν όσο και στους δικούς τους που τούς περίμεναν στην πατρίδα.

Τραγούδια σαν το I’ll Be Seeing You, The White Cliffs Of Dover, There’ll Always Be An England, Wishing και If Only I Had Wings, ανύψωναν το ηθικό των Βρετανών στους βομβαρδισμούς του Blitz κι έμειναν αθάνατα. Δεν είναι τυχαίο πως η Βασίλισσα Ελισάβετ, στο ειδικό τηλεοπτικό διάγγελμα που απηύθυνε για να δώσει κουράγιο στις οικογένειες που είχαν χωριστεί λόγω της πανδημίας, είπε πως «Θα Ξανασυναντηθούμε» αναφερόμενη στο διάσημο We’ll Meet Again, ίσως το πιο αγαπημένο τραγούδι της Βέρα Λυνν.
Ο λόγος που τα τραγούδια της είχαν τεράστια απήχηση ήταν διότι επέλεγε η ίδια το συναίσθημα που ήθελε να βγάζουν, λένε όσοι την γνώρισαν. Ήξερε από ένστικτο τί ήθελε να ακούσει ο κόσμος, πώς να εξυψώσει το ηθικό του. «Τα τραγούδια μου θύμιζαν στα παιδιά για τί πραγματικά πολεμούσαν. Πολύτιμα, προσωπικά πράγματα, περισσότερο, παρά για ιδεολογίες και θεωρίες» είχε πει κάποτε. Αυτό το πνεύμα και το σθένος της δημιούργησαν το soundtrack της γενιάς του πολέμου που συγκινεί ακόμη.

Το ίδιο αυτό σθένος την έκανε να αψηφήσει τους κινδύνους και να πραγματοποιήσει ενώ μαινόταν ο πόλεμος περιοδείες στην Αίγυπτο, στην Ινδία, ακόμη και στην Μπούρμα, όπου το 1944 πέρασε τρείς μήνες. Ήταν μόλις 27 ετών. «Δεν είχα ταξιδέψει εκτός από μια επίσκεψη στην Ολλανδία. Και ποτέ δεν είχα μπει σε αεροπλάνο. Ήθελα όμως να κάνω την διαφορά» έγραφε στην αυτοβιογραφία που εξέδωσε στα 100 της χρόνια. Και την έκανε.
Καθ’ οδόν προς την Βιρμανία, η Λυνν τραγούδησε για 3.500 άνδρες στο Κάϊρο κατά την διάρκεια μιας αμμοθύελλας. «Ο άνεμος έστελνε μεγάλες ριπές άμμου στην βάση» θυμόταν. «Έμπαινε παντού, στα αυτιά μου, στην μύτη, στον λαιμό μου, δυσκολευόμουν ακόμη και να δω το ακροατήριό μου πόσο μάλλον να ακουστώ. Αλλά τα παιδιά έδειχναν ενθουσιασμένα».


Στην Μπούρμα οι Σύμμαχοι πολέμησαν τους Ιάπωνες τρία χρόνια, συχνά σε δυσπρόσιτα εδάφη, αντιμετωπίζοντας εκτός από την ζούγκλα τους μουσώνες και τις τροπικές ασθένειες. Όσοι είχαν την τύχη να την δουν και να την ακούσουν, ποτέ δεν το ξέχασαν.
Πολλοί από τους στρατιώτες για τους οποίους τραγούδησε είχαν να δουν τις οικογένειές τους πέντε χρόνια. Τα γράμματα βετεράνων του μετώπου της Μπούρμα περιγράφουν τις αντιδράσεις τους.
«Όλοι τρελλαθήκαμε. Ποτέ δεν φώναξα, ούρλιαξα, σφύριξα ή χειροκρότησα τόσο πολύ στην ζωή μου… Επί δέκα λεπτά ήταν αδύνατο να τραγουδήσει και έκλαψε κι εκείνη. Παρά το σπασμένο χέρι μου, χειροκρότησα… Είδα παιδιά να κλαίνε από χαρά βλέποντας την δική μας Βέρα» έγραφε ο Υποδεκανέας Λίντσυ.




«Οι άνδρες της 4^ης Ταξιαρχίας διχογνωμούσαν για την φωνή της –όχι όμως μετά από εκείνο το ζεστό, πνιγηρό απόγευμα του ’44 στην ζούγκλα της Βιρμανίας, όπου στεκόμασταν κατά εκατοντάδες βλέποντας μια ψηλή ανοιχτόχρωμη κοπέλα στην αυτοσχέδια σκηνή, δίπλα σε ένα παλιό πιάνο» θυμόταν ο Φρέντερικ Γουίντμαν. «Τραγούδησε μέχρι που το μέικ-απ έτρεχε σε μαύρα ποτάμια στα μάγουλά της, μέχρι που το φόρεμά της μούσκεψε από τον ιδρώτα, μέχρι που η φωνή της βράχνιασε. Ήταν η μόνη διασημότητα που είδαμε ποτέ στην ζούγκλα…» Να γιατί την αποκαλούσαν ‘Forces Sweetheart’.
Σε εκείνη την περιοδεία των 5.000 χλμ η Βέρα Λυνν επέμεινε να επισκεφτεί τραυματίες σε νοσοκομεία εκστρατείας, τραγουδώντας μερικές φορές δίπλα στα κρεβάτια τους. Σκεφτείτε προς στιγμήν πώς πρέπει να αισθάνθηκαν. «Μιλώντας με τα παιδιά, δίνοντας τους την ευκαιρία να με ρωτήσουν πράγματα για την πατρίδα ή απλώς και μόνον που ήμουν εκεί, ήταν εξίσου σημαντικό με το τραγούδι, αν όχι περισσότερο» έλεγε η ίδια. «Μου ήταν αδύνατον να παραμείνω απαθής. Έβλεπα την ευτυχία, την ελπίδα και την θλίψη να εναλλάσσονται στα πρόσωπά τους και αισθανόμουν κι εγώ τα συναισθήματά τους».

Σημειωτέον πως όταν η Λυνν έφτασε στην Μπούρμα, η κατάσταση εκεί ήταν ακόμη «εξαιρετική έκρυθμη». Ένας στρατιώτης μνημονεύεται σε εφημερίδες της εποχής να λέει χαρακτηριστικά: «Η Βέρα Λυνν ήταν πολύ θαρραλέα διότι παντού γύρω μας υπήρχαν ιαπωνικοί θύλακες». Αλλά και η ίδια δεν ξέχασε ποτέ το ταξίδι αυτό. «Συνάντησα αργότερα μερικούς από τους γενναίους που πολέμησαν εκείνον τον ξεχασμένο πόλεμο και αισθάνθηκα συνδεδεμένη μαζί τους. Δεν ήμουν κάποια που απλώς πήγε να πει μερικά τραγούδια –αισθανόμουν ότι ήμουν ένας από αυτούς. Ακόμη το αισθάνομαι» λέει στο βιβλίο της.
Στην 80χρονη καριέρα της η Dame Vera (τίτλος αντίστοιχος του Sir για την προσφορά της) υπήρξε η μόνη καλλιτέχνις σε τόσο προχωρημένη ηλικία που τραγούδια της μπήκαν πρόσφατα στα βρετανικά charts, απόδειξη της διαχρονικής αξίας τους. Αξίζει να βρείτε λίγο χρόνο να ακούσετε κάποια από αυτά. Μπορεί η μελωδία και η ενορχήστρωση να είναι μιας άλλης εποχής, όμως τα λόγια τους, θερμά λόγια θάρρους και ελπίδας που χαλύβδωσαν εκατομμύρια ανθρώπους σε ανείπωτα δύσκολες στιγμές, είναι κλασσικά. Γι’ αυτό και θα μείνουν για πάντα.

 
Αλέξανδρος Θεολόγου