Δεν είναι εύκολο να βάλεις σε ένα δωμάτιο τους μεγαλύτερους ηγέτες του κόσμου και να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις, οι οποίες θα δεσμεύσουν τις χώρες τους και τις μελλοντικές ηγεσίες τους, πόσο μάλλον όταν αυτές οι αποφάσεις επηρρεάζουν βαθιά τα συμφέροντά τους. Όταν δε, οι προεκτάσεις κάθε τέτοιας απόφασης έχει και γεωπολιτικές προεκτάσεις, τότε οι διαφορές μεταξύ των “ισχυρών” μοιάζουν αγεφύρωτες, ακόμη κι αν κινδυνεύει το μέλλον του πλανήτη…
Η 26η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP26) ξεκινά τις εργασίες της μια ημέρα μετά το τέλος της συνόδου της G20, κατά τη διάρκεια της οποία οι χώρες με τις ισχυρότερες οικονομίες παγκοσμίως δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν για το μηδενισμό των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050.
Οι ηγέτες της G20 δεν συμφώνησαν ούτε στην υιοθέτηση χρονοδιαγράμματος για την πλήρη κατάργηση του λιθάνθρακα, ούτε δεσμεύτηκαν για μείωση των εκπομπών μεθανίου, το οποίο θεωρείται δεκάδες φορές πιο δραστικό από το διοξείδιο του άνθρακα ως αέριο του θερμοκηπίου. Γιατί όμως δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε έναν κοινό τόπο για ένα περιβαλλοντικό ζήτημα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή; Ή μήπως δεν είναι ένα απλό θέμα που αφορά το περιβάλλον και μόνο;
Η Κίνα και η εξάρτηση της οικονομίας της από τον άνθρακα
Η αναφορά στην Κίνα, την πολυπληθέστερη χώρα και 2η ισχυρότερη οικονομία στον κόσμο, θα αρκούσε για να καταλάβουν όλοι πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα για την εφαρμογή συμφωνιών που προβλέπουν το μηδενισμό των εκπομπών αερίων. Για την Κίνα ο άνθρακας αυτή τη στιγμή αποτελεί εχέγγυο ενεργειακής ασφάλειας. Βλέπετε η οικονομία της βασίζεται ακόμη σε μεγάλο βαθμό στον άνθρακα, καθώς το 60% της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα παράγεται από άνθρακα.
Το Πεκίνο δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση να δεσμευτεί για κάτι το οποίο θα επιβραδύνει την ανάπτυξη της οικονομίας της. Μια τέτοια κίνηση θα σήμαινε πιθανότατα τη μείωση της παγκόσμιας ισχύς της αλλά και το “ψαλίδισμα” του οράματός της να γίνει γρήγορα η επόμενη παγκόσμια υπερδύναμη.
Υπάρχουν όμως και άλλοι εξίσου σημαντικοί λόγοι για τους οποίους αντιτίθεται σε ανάλογες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις. Ο περιορισμός της χρήσης άνθρακα θα μπορούσε να επιφέρει έλλειψη στην ηλεκτρική ενέργεια, όπως συνέβη κατά το τέλος του 2020, όπου σε ορισμένες περιοχές το ηλεκτρικό ρεύμα μοιράστηκε με δελτίο. Οι ιθύνοντες της χώρας λαμβάνουν πολύ σοβαρά τις πιθανές κοινωνικές συνέπειες που θα μπορούσαν να προκύψουν από ακόμη μεγαλύτερες ελλείψεις στο μέλλον ή από τις αντιδράσεις από τους έξι εκατομμύρια εργάτες στα ορυχεία άνθρακα, οι οποίοι θα χάσουν τη δουλειά τους. Με δυο λόγια, η αναγκαία – σύμφωνα με τους επιστήμονες – δραστική μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων θα μπορούσε να συμβάλλει στην αποσταθεροποίηση του κινεζικού καθεστώτος. Μια τέτοια εξέλιξη δεν θα ωφελούσε ούτε την Δύση, η οποία βασίζεται στα κινεζικά εργοστάσια και στο άφθονο και φθηνό εργατικό δυναμικό.
Άρα τι μέλλει γεννέσθαι; Συνοπτικά θα λέγαμε ότι οι χλιαρές δηλώσεις του G20 αποτελούν οδηγό για τι να περιμένουμε στη σύνοδο COP26. Παρά τα ευρήματα ερευνών, οι οποίες αναφέρουν ότι από περιοχές όπως το Σαχέλ, τη νοτιοανατολική Ασία και τη Λατινική Αμερική μόνο θα υπάρξουν τα επόμενα χρόνια περίπου 140 εκατομμύρια μετανάστες λόγω της κλιματικής αλλαγής, δεν υπάρχει βούληση για μεγάλες αλλαγές και αύξηση των επενδύσεων για την αποτροπή της ανόδου της θερμοκρασίας παγκοσμίως. Διεθνείς αναλυτές επίσης εκτιμούν ότι οι επόμενες ένοπλες συρράξεις ανά τον κόσμο θα γίνουν για ενεργειακά ζητήματα αλλά και για το διαμοιρασμό των υδάτινων πόρων, οι οποίοι συνεχώς λιγοστεύουν.
Γίνεται λοιπόν προφανές, ότι η ανάγκη για λήψη αποφάσεων οικουμενικών διαστάσεων είναι επιτακτική. Ο κόσμος όμως δεν είναι έτοιμος για κάτι τέτοιο, εξαιτίας των ισχυρών διεθνών συμφερόντων και των μελλοντικών κερδών τους αλλά και των εντάσεων μεταξύ των κρατών για εξουσία και δύναμη. Ο πλανήτης βέβαια δεν μπορεί να περιμένει…
