Μια πρόσφατη δημοσίευση από τον Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, Ρώσου αντικαθεστωτικού, στο X αναδεικνύει την περίπλοκη διαδικασία παρακάμψης των δυτικών κυρώσεων από τη Ρωσία, χρησιμοποιώντας την φαρμακευτική βιομηχανία της Ινδίας ως κάλυψη για την εισαγωγή απαγορευμένων τεχνολογικών προϊόντων και κυρίως κρίσιμων τσιπ για τα ρωσικά οπλικά συστήματα.
Putin found a backdoor for banned AI chips through India's pharmaceutical industry.
The numbers are staggering: $300M in restricted servers, 1,100 units, and a network of companies designed to bypass Western sanctions.
🧵Here's how military tech Russia sanctions have failed pic.twitter.com/CT0xt6n0pa
— Mikhail Khodorkovsky (@khodorkovsky_en) November 20, 2024
Ο Χοντορκόφσκι αποκάλυψε ότι η φαρμακευτική εταιρεία Shreya Life Sciences με έδρα το Μουμπάι, έχει εξαγάγει πάνω από 1100 εξεζητημένους servers της Dell που περιέχουν επεξεργαστές AI της Nvidia στη Ρωσία, μεταξύ Απριλίου και Αυγούστου του 2024. Αυτά τα servers, με αξία 300 εκατομμυρίων δολαρίων, υπάγονται σε κυρώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ, εξαιτίας της πιθανής χρήσης τους σε στρατιωτικές εφαρμογές.
Η Shreya Life Sciences, αρχικά επικεντρωμένη σε οικονομικές δραστηριότητες που αφορούν τα φαρμακευτικά προϊόντα, άλλαξε τον προσανατολισμό των δραστηριοτήτων της, στην εξαγωγή τεχνολογίας προς τη Ρωσία το 2022. Αυτή η στροφή επιτρέπει στην εταιρεία να εισάγει νόμιμα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας από τη Μαλαισία, τα οποία στη συνέχεια επανεξάγει στη Ρωσία. Η Ινδία δεν έχει υιοθετήσει τις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα σε εταιρείες όπως η Shreya να δρουν ως μεσάζοντες για την μεταφορά αυτών των απαγορευμένων τεχνολογιών.
Η εισαγωγή τέτοιας τεχνολογίας στη Ρωσία έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια ασφάλεια. Οι επεξεργαστές της Nvidia, που είναι βελτιστοποιημένοι για τεχνητή νοημοσύνη, και μάλιστα η μετοχή της εταιρείας αυξάνεται συνεχώς λόγω αυτής της τεχνολογίας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου ή άλλες σύνθετες εφαρμογές στην Άμυνα. Αυτό έχει ανησυχήσει τις ΗΠΑ και την ΕΕ, οι οποίες έχουν επιβάλει πολύ σκληρές, φαινομενικά πάντα, κυρώσεις, για να περιορίσουν την πρόσβαση της Ρωσίας σε τέτοιες τεχνολογίες.
Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι, όπως ο Andriy Yermak, έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για την συνέχιση των εισαγωγών αυτών των τεχνολογιών, τονίζοντας ότι κάθε μορφή εμπορίου με τη Ρωσία μπορεί να επηρεάσει άμεσα τις ζωές των Ουκρανών. Η Ουκρανία, σύμμαχος της Δύσης στη σύγκρουση, έχει καταστήσει σαφές ότι η παρακάμψη των κυρώσεων έχει όχι μόνο στρατιωτικές αλλά ηθικές και ανθρωπιστικές διαστάσεις.
Παρά τις εκκλήσεις από Αμερικανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους να σταματήσει αυτές τις εξαγωγές, η Ινδία έχει απαντήσει με επιφύλαξη, επικαλούμενη την τήρηση των δικών της νόμων που δεν απαγορεύουν το εμπόριο με τη Ρωσία. Η Ινδία, με τις στενές της σχέσεις με τη Ρωσία, ιδιαίτερα στον τομέα της ενέργειας όπου αγοράζει πετρέλαιο με έκπτωση, μάλλον τελείως απρόθυμα ανταποκρίνεται σε δυτικές πιέσεις για αλλαγή πορείας.
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει τις ινδικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για τον κίνδυνο κυρώσεων αν συνεχίσουν να εμπλέκονται σε συναλλαγές με τη ρωσική στρατιωτική βιομηχανία. Οι όποιες αμερικανικές προειδοποιήσεις δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα αφού η επιρροή και τα οικονομικά συμφέροντα των ινδο-ρωσικών σχέσεων παραμένουν ισχυρά.
Η Shreya Life Sciences αποτελεί μια ενδιαφέρουσα περίπτωση μελέτης στην παράκαμψη κυρώσεων. Η εταιρεία έχει αναπτύξει έναν δίκτυο εξαγωγών προς τη Ρωσία, αρχικά μέσω εταιρειών όπως η Lanprint Ltd., η οποία τώρα βρίσκεται υπό σκληρές δυτικές κυρώσεις, αλλά στη συνέχεια προσαρμόστηκε χρησιμοποιώντας άλλες ρωσικές εταιρείες για τη συνέχιση του εμπορίου. Η πρόσφατη αύξηση των εξαγωγών της Shreya το 2024 δείχνει πως η καλά συντονισμένη προσπάθεια για να ξεπεραστούν οι κυρώσεις αποφέρουν αποτελέσματα (για τους Ινδούς, αλλά κυρίως, για τα ρωσικά όπλα).
Η χρήση ενδιάμεσων χωρών και εταιρειών για την παράκαμψη των κυρώσεων δεν είναι νέα τακτική. Η Ινδία και η Μαλαισία έχουν αναδειχθεί ως κρίσιμοι κόμβοι για την επανεξαγωγή απαγορευμένης τεχνολογίας στη Ρωσία, με τη Μαλαισία να αναγνωρίζεται ως μία από τις κύριες πηγές αυτών των εξαγωγών. Η αδυναμία στην επιβολή των κυρώσεων από τις δυτικές χώρες σε Ινδία και Μαλαισία, επιτρέπει την συνέχιση αυτών των ενεργειών, οι οποίες ανοίγουν δρόμους για την τεχνολογική ενίσχυση της Ρωσίας στον τομέα της αμυντικής, κι όχι μόνο, βιομηχανίας.
Οι δυτικές κυρώσεις έχουν ως στόχο να περιορίσουν τις στρατιωτικές δυνατότητες της Ρωσίας μέσω της περιορισμού της πρόσβασης σε προηγμένες τεχνολογίες. Ωστόσο, η σύνθετη φύση των παγκόσμιων εμπορικών δικτύων, συνδυασμένη με την ανοχή ορισμένων χωρών και κυβερνήσεων, υποσκάπτει αυτές τις προσπάθειες. Για να είναι αποτελεσματικές οι κυρώσεις, απαιτείται μια συντονισμένη παγκόσμια προσέγγιση που θα “στεγανοποιεί” τις παρακάμψεις, θα απαιτεί από τις χώρες-μεσάζοντες να ευθυγραμμιστούν με τις δυτικές πολιτικές, και θα ενισχύει τον έλεγχο των εξαγωγών.
Η περίπτωση της Shreya Life Sciences είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της δυναμικής ανάμεσα στην παγκόσμια πολιτική, τον εμπορικό πραγματισμό, και τις διεθνείς κυρώσεις. Η ανάγκη για διεθνή συνεργασία και πιο αυστηρή επιβολή των κυρώσεων είναι πιο επιτακτική από ποτέ, καθώς η παρακάμψη αυτών μπορεί να έχει ανεπανόρθωτες επιπτώσεις σε παγκόσμιας κλίμακας ασφάλεια και την ειρήνη στην Ουκρανία.
