Ο κεντροδεξιός γερουσιαστής Ροδρίγο Πας, 58 ετών, επικράτησε χθες Κυριακή στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Βολιβία, κερδίζοντας τον δεξιό πρώην πρόεδρο Χόρχε «Τούτο» Κιρόγα, με φόντο σοβαρή οικονομική κρίση στο κράτος των Άνδεων, εξέλιξη που βάζει τέλος σε δυο δεκαετίες διακυβέρνησης του κράτους της Λατινικής Αμερικής από την αριστερά.
Μολονότι φερόταν να οδεύει σε ήττα στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, ο Ροδρίγο Πας κέρδισε, εξασφαλίζοντας 54,5% των ψήφων, με βάση την καταμέτρηση των ψηφοδελτίων με την ενσωμάτωση να βρίσκεται στο 97,8%, ανακοίνωσε το ανώτατο εκλογοδικείο (TSE, η εφορευτική επιτροπή). Ο αντίπαλός του έλαβε 45,4% των ψήφων.
Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων οι δρόμοι στην πρωτεύουσα Λα Πας, σχεδόν άδειοι ως εκείνη την ώρα, γέμισαν υποστηρικτές του νικητή, πανηγυρισμούς και μουσική.
«Ήρθαμε να γιορτάσουμε τη νίκη με πολλή ελπίδα πως η Βολιβία θα χαράξει νέα πορεία», είπε ο Χούλιο Αντρέι, σαραντάρης δικηγόρος, εκτιμώντας ότι ο οικονομολόγος που θα αναλάβει νέος αρχηγός του κράτους είναι «πιο κοντά στις λαϊκές διεκδικήσεις» από τον αντίπαλό του.
Κληρονόμος πολιτικής δυναστείας, ο Ροδρίγο Πας θεωρείται μετριοπαθής πολιτικός, με λαϊκιστικό τόνο, που παρουσιάζεται ως υποστηρικτής της συναίνεσης.
Θα αναλάβει την εξουσία σε μια χώρα που ειδικά κατά τη διάρκεια των θητειών του Έβο Μοράλες εφάρμοσε ριζοσπαστικές πολιτικές: εθνικοποίηση των ενεργειακών πόρων, ρήξη με τις ΗΠΑ, συμμαχίες με τη Βενεζουέλα του Ούγο Τσάβες, την Κούβα, την Κίνα, το Ιράν.
«Συμφιλίωση»;
«Ο λαός μας έδωσε την ευκαιρία να κυβερνήσουμε τη Βολιβία. Καλώ σε ενότητα και συμφιλίωση των Βολιβιανών», δήλωσε στον Τύπο ο εκλεγμένος αντιπρόεδρος Έντμαν Λάρα.
Ο Ροδρίγο Πας θα διαδεχθεί την 8η Νοεμβρίου τον διόλου δημοφιλή Λουίς Άρσε, που αποφάσισε να μη θέσει υποψηφιότητα και θα εγκαταλείψει την εξουσία έπειτα από πενταετή θητεία που σημαδεύτηκε από τη χειρότερη οικονομική κρίση στο κράτος της Λατινικής Αμερικής τα τελευταία 40 χρόνια.
Η μείωση των εξαγωγών αερίου, ιδίως εξαιτίας της έλλειψης επενδύσεων, ψαλίδισε τα αποθέματα σε δολάρια και έκανε αδύνατη τη δαπανηρή πολιτική επιδότησης των τιμών των καυσίμων. Ελλείψει συναλλάγματος για την εισαγωγή τους, οι ελλείψεις βενζίνης και ντίζελ γενικεύτηκαν και οι τιμές απογειώθηκαν.
Η Αμερικανίδα ρεπουμπλικανή βουλεύτρια Μαρία Ελβίρα Σαλασάρ συνεχάρη μέσω X τον εκλεγμένο πρόεδρο και εξήρε το γεγονός ότι, κατ’ αυτήν, η Βολιβία «απελευθερώθηκε από την αρπάγη του σοσιαλισμού, της διαφθοράς και των υποσχέσεων που δεν τηρήθηκαν».
«Καπιταλισμός για όλους»
Ο πληθωρισμός σε ετήσια βάση ξεπερνά πλέον το 23% και οι ατελείωτες ουρές οχημάτων που περιμένουν για τον – υποθετικό – ανεφοδιασμό τους στα πρατήρια καυσίμων έχουν γίνει κοινοτοπία στη χώρα που έχει έκταση διπλάσια από αυτή της Γαλλίας αλλά μόλις 11,3 εκατομμύρια κατοίκους.
Οι δυο υποψήφιοι πρότειναν παρόμοιες πολιτικές, με βασικά χαρακτηριστικά τη μεγάλη μείωση των δημοσίων δαπανών – ιδίως της επιδότησης των τιμών των καυσίμων – και το μεγαλύτερο άνοιγμα στον ιδιωτικό τομέα.
Ο κ. Πας συνηγορεί πάντως υπέρ του «καπιταλισμού για όλους», μιλά για αποκέντρωση και δημοσιονομική αυστηρότητα πριν από οποιονδήποτε δανεισμό από διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Ο αντίπαλός του, πιο ριζοσπαστικός, μίλαγε για άνοιγμα στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων και διεθνή δανεισμό.
«Η προσέγγισή μου είναι να καταλήξουμε σε συναίνεση, σε συμφωνία, και να προχωρήσουμε τα πράγματα», δήλωσε ο γερουσιαστής Πας πριν ψηφίσει στην Ταρίχα (νότια).
«Έλλειψη σεβασμού»
Δεν διαθέτει πάντως πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο, κάτι που θα τον αναγκάσει να σχηματίσει συμμαχίες. Η παράταξή του αναδείχθηκε η ισχυρότερη στον πρώτο γύρο, τον Αύγουστο, και θα έχει τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα (49 βουλευτές, 16 γερουσιαστές), με δεύτερη δύναμη το κόμμα του κ. Κιρόγα (39 και 12 αντίστοιχα).
«Ο Πας έχει τόνο πολύ ήρεμο, πολύ κεντρώο», τόνισε η πολιτολόγος Ντανιέλα Κέσεμπεργκ στο Γαλλικό Πρακτορείο. «Συνδέεται καλά με τους πολίτες, αισθάνεται τι θέλει ο κόσμος (…) προσέλκυσε αυτούς που θέλουν αλλαγή, αλλά όχι ριζοσπαστική αλλαγή».
Το διασπασμένο Κίνημα προς τον Σοσιαλισμό (MAS) του πρώην προέδρου Μοράλες (2006-2019) καταποντίστηκε σε αυτές τις εκλογές: ο υποψήφιός του δεν συγκέντρωσε παρά το 3,1% των ψήφων στον πρώτο γύρο.
Αντιμέτωπος με ένταλμα σύλληψης σε βάρος του, για υπόθεση εμπορίας ανήλικης, που αμφισβητεί, ο Έβο Μοράλες δεν μπόρεσε να θέσει υποψηφιότητα, εξαιτίας του περιορισμού των προεδρικών θητειών στις δύο. Παρότρυνε τους υποστηρικτές του να ψηφίσουν άκυρο στον πρώτο γύρο.
Αφού ψήφισε στο προπύργιό του, στην Τσαπάρε (κεντρικά), ο πρώην αρχηγός του κράτους – ο πρώτος αυτόχθονας που αναδείχθηκε στο κορυφαίο αξίωμα στην ιστορία του κράτους των Άνδεων -, έκρινε ότι οι προτάσεις των δυο υποψηφίων για την προεδρία προδίδουν «έλλειψη σεβασμού» για τον λαό της Βολιβίας. «Τα δάνεια του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας (θα) έχουν όρο την ιδιωτικοποίηση των φυσικών πόρων», κατήγγειλε.
