Μετά από μακρά περίοδο αναμονής, Ρουμανία και Βουλγαρία γιόρτασαν σήμερα, Πρωτοχρονιά, την είσοδό τους στον Χώρο Σένγκεν, «μια ιστορική στιγμή» κατά τον Βούλγαρο πρωθυπουργό, Ντιμίταρ Γκλάβτσεφ, με τις δύο χώρες να γίνονται πλήρη μέρη αυτής της ζώνης ελεύθερης κυκλοφορίας, τόσο στην ξηρά όσο και στον αέρα, γεγονός που συνιστά έναν ισχυρό συμβολισμό για τις δύο χώρες της ανατολικής Ευρώπης.
Πυροτεχνήματα φώτισαν τον ουρανό σε μια διάβαση κοντά στη βουλγαρική συνοριακή πόλη Ρούσε αμέσως μετά τα μεσάνυχτα, τα πρώτα λεπτά του 2025, καθώς οι υπουργοί Εσωτερικών της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, Ατάνας Ιλκόφ και Καταλίν Πρεντόιου ήραν συμβολικά την τελευταία κλειστή μπάρα στα σύνορα των δύο χωρών στη μεθοριακή διάβαση της Γέφυρας του Δούναβη, στο Ρούσε-Γκιουργκίου. Αυτό είναι ένα σημαντικό σημείο διέλευσης για το διεθνές εμπόριο και η κυκλοφοριακή συμφόρηση ήταν μέχρι στιγμής συχνό φαινόμενο.
«Πρόκειται για μια ιστορική στιγμή», δήλωσε ο Γκλάβτσεφ, μιλώντας από την Κουλάτα, στα σύνορα με την Ελλάδα, όπου βρέθηκε μαζί με υπουργούς της κυβέρνησης, για να σηματοδοτήσει την πλήρη ένταξη της Βουλγαρίας στη Σένγκεν, σύμφωνα με το βουλγαρικό πρακτορείο ειδήσεων (BTA). «Από την Ελλάδα στο νότο μέχρι τη Φινλανδία στον Βορρά και μέχρι την Πορτογαλία στη Δύση – μπορεί κανείς να ταξιδέψει ελεύθερα» χωρίς συνοριακούς ελέγχους, είπε. Ο Βούλγαρος πρωθυπουργός έκανε λόγο για ένα «μεγάλο επίτευγμα» και «αποτέλεσμα προσπαθειών πολλών ανθρώπων». «Είμαι πεπεισμένος ότι μαζί θα προστατεύσουμε καλύτερα τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ», δήλωσε.
Οι έλεγχοι στα αεροπορικά και θαλάσσια ταξίδια από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία ήρθησαν τον Μάρτιο του 2024, αλλά οι χερσαίοι έλεγχοι παρέμειναν έως ότου η Αυστρία τον περασμένο μήνα ήρε το βέτο που είχε κρατήσει με την αιτιολογία ότι χρειάζονταν να γίνουν περισσότερα για να σταματήσει η παράτυπη μετανάστευση.
Δεκαοκτώ χρόνια μετά την ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και 13 χρόνια στον προθάλαμο του Χώρου Σένγκεν, οι δύο πρώην κομμουνιστικές χώρες, από τις φτωχότερες στην ΕΕ, βρίσκονταν ήδη «με το ένα πόδι» στο Σένγκεν, αφού τον Μάρτιο του 2024 καταργήθηκαν οι έλεγχοι στα αεροδρόμια και τα λιμάνια. Στα μέσα Δεκεμβρίου έλαβαν επιτέλους το «πράσινο φως» από τους Ευρωπαίους εταίρους τους αποκτώντας τα ίδια προνόμια και για τα χερσαία σύνορά τους.
Εορταστικές εκδηλώσεις έγιναν σε διάφορες μεθοριακές διαβάσεις λίγο πριν από την έναρξη του νέου έτους, τα μεσάνυχτα απόψε. Σε μια από τις εκδηλώσεις στη συνοριακή διέλευση του αυτοκινητόδρομου Ρουμανίας-Ουγγαρίας παραβρέθηκαν υψηλόβαθμοι αστυνομικοί και από τις δύο πλευρές. Οι ταξιδιώτες με αυτοκίνητο και τρένο μεταξύ Ρουμανίας και Ουγγαρίας δεν χρειάζεται πλέον να επιδεικνύουν έγγραφα στις 17 επίσημες συνοριακές διελεύσεις. Επίσης, δεν θα διενεργούνται πλέον έλεγχοι στα προηγούμενα έξι συνοριακά περάσματα στα βουλγαροελληνικά σύνορα.
Στον χώρο Σένγκεν σήμερα είναι ενταγμένες οι 25 από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ, καθώς και οι συνδεδεμένοι γείτονές τους, η Ελβετία, η Νορβηγία, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν. Περισσότεροι από 400 εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα, χωρίς να υποβάλλονται σε ελέγχους.
Η πλήρης ένταξη της Ρουμανίας (19 εκατ. κάτοικοι) και της Βουλγαρίας (6,5 εκατ.) κατέστη δυνατή αφού η Αυστρία ήρε το βέτο της. Η Βιέννη είχε αρχικά δεχτεί, την περασμένη άνοιξη, την εν μέρει ένταξη των δύο χωρών και στη συνέχεια κατάρτισε έναν «οδικό χάρτη» για την πλήρη ένταξή τους. Η Βιέννη φοβόταν κυρίως ότι θα αυξανόταν ο αριθμός των αιτούντων άσυλο εάν διευρυνόταν ο χώρος Σένγκεν αλλά πλέον θεωρεί ότι τα μέτρα που εφαρμόστηκαν τους τελευταίους μήνες επέτρεψαν να μειωθούν σημαντικά οι μεταναστευτικές ροές.
Με βάση μια συμφωνία που παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο στη Βουδαπέστη, θα πραγματοποιούνται προσωρινά έλεγχοι, για ένα διάστημα έξι μηνών, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα αλλαγής των μεταναστευτικών οδών. Θα ενισχυθούν επίσης οι έλεγχοι στα σύνορα Βουλγαρίας-Τουρκίας, τα οποία θα αποτελούν τα εξωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν.
Οι δύο χώρες αναμένουν ότι θα ωφεληθούν οικονομικά από την ένταξη στον χώρο Σένγκεν και ότι το ΑΕΠ τους θα αυξηθεί κατά τουλάχιστον 1%.
