Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία μπορεί να περιγραφεί με πολλές οπτικές γωνίες. Μια από αυτές όμως είναι η εξοπλιστική κλιμάκωση, όπου και οι δύο πλευρές, ανταπαντούν στις προκλήσεις και εξοπλιστικές καινοτομίες του «απέναντι». Μεγάλη διαφορά εδώ; Η πηγή των εξοπλισμών.
Αρχικά η Ρωσία στηρίζεται κυρίως στα δικά της αποθέματα και αμυντικές βιομηχανίες και μετά από ένα μικρό κύκλο χωρών, με τις οποίες διατηρεί στενές σχέσεις. Έτσι ξέρουμε ήδη για την προμήθεια μη επανδρωμένων από το Ιράν, με πολύ πιθανή την παροχή και πυρομαχικών και άλλων «σοβιετικής» εποχής υλικών. Υποψιαζόμαστε τη Βόρεια Κορέα για πώληση πυρομαχικών πυροβολικού από τα δικά της αχανή αποθέματα (από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, εξαιτίας του τοπικού δόγματος για σαρωτικό βομβαρδισμό των μεθοριακών πόλεων της Νότιας Κορέας, ανάμεσα τους και την πρωτεύουσα Σεούλ). Ενώ πολύ πρόσφατα είδαμε και άρμα μάχης Τ-90S Bhisma που ανήκει (;) στην Ινδία να εμφανίζεται -και να καταστρέφεται- στα ουκρανικά πεδία, πιθανά είτε παρακράτηση από ινδική παραγγελία είτε και ως υπόκωφη τροφοδοσία της Μόσχας.
Βίντεο: καταστροφή ρωσικού άρματος Τ-90S Bhisma από τις ουκρανικές δυνάμεις
Μεγάλος απών στην ενίσχυση της Ρωσίας; Η Κίνα, η οποία έχει τα πάντα από πλευράς εξοπλισμού να δώσει και μάλιστα σε άφθονες ποσότητες, αλλά σοφά δεν το κάνει. Γιατί δεν έχει κανένα λόγο να αναμιχθεί σε μια «δυτική διαμάχη» (έτσι τη βλέπει), πόσο μάλλον να οξύνει τις σχέσεις της με Ευρώπη και ΗΠΑ, που είναι και οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι της. Στην πράξη η Κίνα, βλέποντας την ρωσική φθορά, ξέρει ότι έμμεσα η ίδια ωφελείται, καθώς βγαίνει σιγά-σιγά από το διεθνές «κάδρο ισχύος» η Μόσχα. Άρα αυξάνει και η πιθανότητα να προσέλθει η ίδια στο Πεκίνο ζητώντας βοήθεια, στρατιωτική, οικονομική και εμπορική, με τις ανάλογες εξαρτήσεις να ακολουθούν.
Γιατί η Ρωσία μας απειλεί να μη στείλουμε S-300 στην Ουκρανία, πως φτάσαμε εδώ;
Στην Ουκρανία τώρα, οι πηγές στρατιωτικής της ενίσχυσης είναι περισσότερες και μεγαλύτερες και της προσφέρουν μια πανσπερμία υλικών, που από τη μια προσφέρουν ενίοτε το στρατιωτικό πλεονέκτημα, από την άλλη δημιουργούν ένα χαοτικό πρόβλημα υποστήριξης.
Εδώ έχουμε το μεγάλο νέο μέσω τριπλής ανακοίνωσης για αποστολή στην Ουκρανία δυτικού αρματικού υλικού. Αρχικά τροχοφόρων τεθωρακισμένων AMX-10 RC με πυροβόλο 105 χιλιοστών από τη Γαλλία και στην συνέχεια αμερικανικών ΤΟΜΑ Bradley και γερμανικών Marder. Τα δύο τελευταία ανακοινώθηκαν ως «πρόθεση αποστολής» στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάιντεν με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς στις 5 Ιανουαρίου, με την Γερμανία να λέει πως θα στείλει και αυτή αντιαεροπορικούς πυραύλους Patriot στο Κίεβο, ακολουθώντας την αντίστοιχη αμερικανική δέσμευση.
Το μήνυμα στη Μόσχα
Γιατί αυτή η κλιμάκωση τώρα; Αν ρωτήσει κανείς τους Ουκρανούς και πάλι αργά είναι. Καθώς η κυβέρνηση τους ζητά βαριά άρματα μάχης και αρματικό υλικό δυτικής κατασκευής εδώ και μήνες. Έχουν βέβαια παραλάβει πολλά σοβιετικής περιόδου άρματα Τ-72, Τ-64, Τ-55, κυρίως από Πολωνία που έχει σχεδόν «στερέψει» να δίνει, έχουν πάρει ένα σωρό τεθωρακισμένα οχήματα μάχης και μεταφοράς προσωπικού, ανάμεσα τους και τα 40 ελληνικά BMP-1. Για τα οποία έγινε στην χώρα μας κακότεχνο ανέβασμα της τραγωδίας «Αίας» του Σοφοκλή, με πολλά κλάματα για τα «χαμένα υπερόπλα».
Πίσω στην Ουκρανία: Η εκεί ανάγκη για ισχυρό αρματικό υλικό προέρχεται από δύο αιτίες. Αρχικά λόγω μεγάλων φθορών στο δικό τους, μετά από 10 μήνες μαχών μιας και έχουν να αντιμετωπίσουν το τεράστιο ρωσικό απόθεμα που βέβαια φθίνει και αυτό ραγδαία. Ο δεύτερος λόγος όμως είναι πως πλέον οι Ουκρανοί ελπίζουν σε ισχυρή αντεπίθεση, μάλλον στο Νότο, για να αποσπάσουν ένα σημαντικό κομμάτι των καταληφθέντων εδαφών τους. Προκαλώντας ίσως και σοβαρό σοκ στη Ρωσική πλευρά, που θα αναγκαστεί να αναδιπλωθεί μαζικά. Εδώ λοιπόν έχουν ανάγκη και ποιοτικού πλεονεκτήματος που το δυτικό υλικό ελπίζουν να τους παρέχει.
Τι στέλνει όμως η Δύση τώρα; Όχι τα βαρέα άρματα που κυρίως θέλουν οι Ουκρανοί αλλά τα αρκετά σύγχρονα τεθωρακισμένα οχήματα μάχης Bradley και Marder, όπως και τους γαλλικούς κυνηγούς αρμάτων AMX-10 RC. Ακόμη δεν ξέρουμε τίποτα όμως για τον αριθμό των οχημάτων που θα σταλεί όπως και το χρονοδιάγραμμα. Και βέβαια τι χρόνο θα χρειαστούν οι Ουκρανοί να εκπαιδευτούν σε αυτά τα άγνωστα τους συστήματα. Εδώ λοιπόν εμφανίζεται το «πολιτικό» στοιχείο της ανακοίνωσης, πριν γίνει πράξη η μεταφορά στο πεδίο μάχης.
Όπου ΗΠΑ, Γερμανία και Γαλλία, δηλαδή η «Αγία Τριάδα» ισχύος του ΝΑΤΟ, δίνουν στη Μόσχα το μήνυμα πως «ότι νέο φέρετε στο μέτωπο, θα απαντηθεί με δικό μας υλικό, ολοένα και βαρύτερο». Ενώ και η Βρετανία (όλοι μαζί κάνουν την “Αγία Τετράδα” του ΝΑΤΟ), έσπευσε να δηλώσει παραστάτης αν χρειαστεί, στην αποστολή αρμάτων μάχης.
Βρετανός ΥΠΕΞ: Θα δίνουμε στην Ουκρανία ότι χρειαστεί, ακόμη και άρματα μάχης
Το ίδιο μήνυμα έχει παραδοθεί πολλές φορές έως τώρα και έμπρακτα. Για παράδειγμα η μαζική επίθεση στις ουκρανικές πόλεις με μη επανδρωμένα και πυραύλους cruise του τελευταίου τριμήνου, έφερε» μαζικές εισροές δυτικών αντιαεροπορικών συστημάτων. Πυραύλων IRIS-T από Γερμανία, συστημάτων NASAMS από ΗΠΑ, Νορβηγία, Ολλανδία, συστοιχιών Hawk από Ισπανία και ΗΠΑ, τώρα και Patriot, όπως και ένα σωρό φορητά αντιαεροπορικά όπλα, αυτοκινούμενα πυροβόλα Gepard από Γερμανία κ.ο.κ. Αντίστοιχα η δράση του Ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας έφερε πυραύλους Harpoon, ενώ η χρήση ρωσικών δυνάμεων ηλεκτρονικού πολέμου και μεγάλων αντιαεροπορικών ραντάρ για συστοιχίες S-300, “προκάλεσε” την εμφάνιση αμερικανικών πυραύλων αντιραντάρ HARM (οι οποίοι με απλή «πατέντα» μπήκαν επάνω σε ουκρανικά MiG-29, προς γενική έκπληξη).
Ουκρανία: 63 νεκροί Ρώσοι από HIMARS, ένας νέος τύπος πολέμου που πρέπει να κατανοήσουμε άμεσα!
Η δυτική τακτική είναι πλέον εμφανής, τόσο στρατιωτικά όσο και γεωπολιτικά. Όσο η σύγκρουση στην Ουκρανία παραμένει «εντός ορίων», δηλαδή εμφανίζεται γεωγραφικά περιορισμένη και συμβατικών όπλων, χωρίς ρίσκα χρήσης τακτικών πυρηνικών, τόσο συμφέρει η ενίσχυση των Ουκρανών και η συνεχής φθορά της Ρωσίας. Με ειδική παράμετρο βέβαια και την αντοχή της ίδιας της Δύσης στην οικονομική κρίση που έχει ξεσπάσει, λόγω πολέμου, μαζί με τον Covid, τον πληθωρισμό κ.ο.κ.
Η Ουκρανία εδώ δεν εμφανίζεται ως «δυτικό πιόνι» και είναι πολύ μεγάλο λάθος μια τέτοια θεώρηση. Οι πολίτες της χώρας κάνουν ιστορικό αμυντικό αγώνα, παλεύουν για την ανεξαρτησία τους από εισβολή, έχουν πλέον δικαιωθεί στον δικό τους εθνικισμό και την ταυτοτική τους ολοκλήρωση ως «είμαστε Ουκρανοί, γιατί μας επιτίθονται Ρώσοι, διαρρηγνύοντας τις μεγάλες πολιτισμικές και εθνοτικές μας συγγένειες», και βεβαίως απαιτούν την βοήθεια της Δύσης.
Αν κάποιοι επιμένουν να βλέπουν στην Ουκρανία μια δυτική «μαριονέτα» τότε υποκύπτουν στην πιο επιφανειακή θεώρηση της γεωπολιτικής εξέλιξης, αυτή των εποχών αποικιοκρατίας. Όπου κάθε διεθνής κίνηση και δράση ερμηνευόταν ως σύγκρουση των «ογκολίθων ισχύος» και χωρίς καμία συμμετοχή και παρέμβαση των τοπικών κοινωνιών και εθνοτήτων. Αυτή η εποχή όμως έχει περάσει, υπάρχουν πλέον εκατοντάδες διεθνείς δρώντες, κράτη, οργανώσεις, συσπειρώσεις, συμμαχίες, αντάρτικα, τρομοκρατικές ομάδες, εθνικές και θρησκευτικές ομαδοποιήσεις, υπερεθνικές συσχετίσεις, υπερτοπικές συναινέσεις, που «παράγουν ιστορία».
Ναι, η εποπτεία και η απόπειρα των Μεγάλων Δυνάμεων δεν έχει σταματήσει, αλλά και έχει πολλές φορές ακυρωθεί στην πράξη. Έτσι οι ΗΠΑ έφυγαν ντροπιαστικά από Αφγανιστάν και Ιράκ, η Ρωσία το ίδιο από το Αφγανιστάν, τώρα έχει ματαιόδοξα εμπλακεί στην Ουκρανία. Εκεί οι ΗΠΑ προσέτρεξαν γιατί είδαν την ευκαιρία απομείωσης της, αλλά μόνο αφού οι ίδιοι οι Ουκρανοί απέδειξαν την στρατιωτική και κοινωνική τους απαντοχή και συνοχή, στο να πολεμήσουν σκληρότατα.
Ο Ρώσος πρεσβευτής στις ΗΠΑ κατηγόρησε την Ουάσιγκτον πως παρατείνει τη σύρραξη στην Ουκρανία
Η αποστολή λοιπόν νέων όπλων στην Ουκρανία, και βαρύτερων και «δυτικότερων», σηματοδοτεί κυρίως την διάθεση όλων των μετεχόντων, αρχικά Ουκρανών, μετά Δυτικών και προφανώς των Ρώσων, να συνεχίσουν τον πόλεμο προς το παρόν. Ελπίζοντας κάθε πλευρά σε μια σημαντική νίκη, μια κομβική στροφή στις επιχειρήσεις, μια εκ νέου αναδιάταξη του μετώπου.
Και αν αυτό δεν συμβεί, τουλάχιστον στην εξάντληση του αντιπάλου, επιχειρησιακά ή σε επίπεδο εσωτερικής σταθερότητας, ώστε να αναγκαστεί να παραδεχθεί το μάταιο της πολεμικής εξέλιξης. Άρα και την αναγκαιότητα διπλωματικής επίλυσης που ήδη μελετάται παρασκηνιακά, αλλά που χρειάζεται την πτώση της “πολεμικής αυλαίας” για να γίνει αποδεκτή. Με την όποια ανισορροπία στον διαμοιρασμό να εξαρτάται από τις εκατέρωθεν αντοχές και δυνατότητες συμβιβασμού.
Ν. Παναγιωτόπουλος: Η Ελλάδα είναι πάροχος ασφάλειας και σταθερότητας. Τι είπε για τους Spike-NLOS!
Η Ελλάδα στο δικό της κόσμο προβλημάτων
Τι ακριβώς συμμετοχή έχει η χώρα μας σε αυτή την «κοσμογονία» εξελίξεων και νέων διαμορφώσεων ισχύος; Από πλευράς γεωπολιτικής παραμένουμε ταγμένοι στην δυτική πλευρά, είτε για ιστορικούς λόγους δικής μας στάθμισης, είτε για είτε γιατί η Τουρκία προσεταιρίζεται τη Ρωσία, είτε γιατί η Ρωσία προσεταιρίζεται την Τουρκία (δεν είναι το ίδιο, κάθε πλευρά έχει άλλους λόγους στην αμοιβαία σύγκλιση). Αλλά η υποστήριξη που δίνουμε στην Ουκρανία από στρατιωτικής πλευράς είναι προς το παρόν ελάχιστη και ειδικά στο πιο βαρύ υλικό (αν θεωρήσουμε τα 60 ετών σοβιετικά BMP-1 «βαρύ υλικό») με απαίτηση για «αντίδωρο». Το πήραμε αυτό, με συμφωνία γερμανική να μας δώσουν 40 Marder (σαφώς βαρύτερα σε τόνους και «βαρύτερα» σε απόδοση, παρά τους εγχώριους ολολυγμούς), αλλά πλέον η κατάσταση αλλάζει ραγδαία.
Έτσι τα Marder που ελπίζαμε να πάρουμε κι άλλα, με τριγωνική ανταλλαγή με τη Γερμανία, τώρα φαίνεται να πηγαίνουν απευθείας στο Κίεβο. Ενώ οι συστοιχίες αντιαεροπορικών πυραύλων Patriot που ίσως-μπορεί-μακάρι-θεωρητικά να «παζαρεύαμε» για να έρθουν στην Ελλάδα, ως αντίβαρο στην παραχώρηση των ελληνικών S-300 στην Ουκρανία, και αυτές «βαδίζουν» προς τα εκεί χωρίς λοξοδρομήσεις.
ΑΝΑΛΥΣΗ: Συμφέρει την Ελλάδα να δώσει τους S-300 στην Ουκρανία;
Γενικότερα μιλώντας, η δική μας συμμετοχή στο Ουκρανικό, πέρα από την όποια κυνική «ανταλλαγή όπλων» (δυστυχώς ο πόλεμος τα έχει αυτά, έστω υπό το πρίσμα καλών προθέσεων) και τις δημόσιες δηλώσεις στήριξης, παραμένει αμήχανη. Γιατί αντιμετωπίζουμε πολύ σοβαρότερα ζητήματα: Από την μια μιας πιέζει συνεχώς η Τουρκία και με κτηνώδεις διατυπώσεις και απειλές, από την άλλη ζητάμε από την Λιβύη να «έρθει στο τραπέζι να τα βρούμε σε ΑΟΖ», από μια ακόμη μεριά κάνουμε υπομονή ελπίζοντας να έρθουν οι Τουρκικές εκλογές και να τις χάσει ο Ερντογάν (κάτι καθόλου σίγουρο), και να μην συμβεί στο ενδιάμεσο κάποιο «στημένο» θερμό επεισόδιο. Εδώ λοιπόν είναι το στοίχημα, να καταφέρουμε το δικό μας “πρόβλημα” να το εξελίξουμε προς όφελος μας, ενθέτοντας το εντός μεγαλύτερων ανακατάξεων!
Να το πούμε ευθέως: αν διεθνώς γίνονται τεράστιες ανακατατάξεις, η χώρα μας, τώρα που χρειάζονται τολμηρές κινήσεις και εκμετάλλευση κάθε ευκαιρίας συσσώρευσης ισχύος, μάλλον «μαδά τη μαργαρίτα». Μονολογώντας: «Με αγαπά η Δύση, δεν μ’αγαπά», ή «να τολμήσω τα 12 μίλια έστω στη Νότια Κρήτη ή να μην τα τολμήσω», ή «να διανοηθώ να ζητήσω ανταλλάγματα για το σύνολο των ρωσικών μου όπλων, ή να μην το διανοηθώ».
Πλησιάζουν εκλογές και στην Ελλάδα, και εδώ εμφανίζεται ένα ακόμη θέμα, τόσο εξωτερικής πολιτικής όσο και εσωτερικής. Αν μέχρι τώρα «μαδάμε τη μαργαρίτα» σε υψηλό επίπεδο γεωπολιτικής, αλλά σίγουρα κάνουμε κινήσεις σε μεσαίο (να αναγνωρίσουμε εδώ την εργώδη δραστηριότητα του Νίκου Δένδια, την άλλης φύσεως «στρατιωτική διπλωματία» του ΥΕΘΑ, τις προσπάθειες του Μαξίμου να κρατηθούν διαύλοι επικοινωνίας με την Άγκυρα) μήπως από το «μάδημα» πάμε απότομα στο «ξερίζωμα» χωρίς περίσκεψη;
Τι εννοούμε: Να εμφανιστεί προεκλογικά κάποια διεθνώς σημαντική ελληνική κίνηση, αλλά αυτή να γίνει περισσότερο προς εσωτερική κατανάλωση παρά ως αποτέλεσμα μεγάλης και σοβαρής ανάλυσης. Να η διπλή παγίδα: Δεν κάνουμε κάτι στιβαρό εδώ και μήνες, αλλά δεν είναι απίθανο αυτό να συμβεί σε λίγο -προεκλογικό- καιρό μα και πάλι χωρίς στιβαρότητα προεργασίας, και χωρίς εσωτερικό συντονισμό (που ήδη πάσχει).
Αυτό είναι και το ιστορικό παράδοξο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία σε σημαντικό διάστημα της ιστορίας μας, γίνεται σπασμωδικά. Έτσι είτε αφηνόμαστε στην ροή των γεγονότων, κάτι που μεταφράζουμε σε «ψυχραιμία» ή κάνουμε τη «μεγαλειώδη κίνηση» χωρίς όμως συναίνεση, οργάνωση και προετοιμασία, για να ξεφουσκώσει αυτή λίγο αργότερα, γιατί απλώς κανείς δεν φροντίζει για την διατήρηση της.
Επικοινωνία Μητσοτάκη-Ζελένσκι, διαβεβαίωση για στήριξη της Ουκρανίας και το 2023
Δεν μπορεί κανείς να προδιαγράψει το μέλλον, οπότε το μόνο που μένει είναι να εκφράσουμε την ελπίδα για μια ουσιαστική κίνηση διεθνών σχέσεων από την πλευρά μας:
- που θα ξεπεράσει τα ευχολόγια και την καταγγελιομανία (ξέρει ο διεθνές περίγυρος τι εστί “Άγκυρα”),
- δεν θα είναι προεκλογική ρουκέτα και ευκαιρία για μεγαλοστομίες και χειραψίες υψηλού επιπέδου χωρίς άλλη ουσία,
- θα είναι διεκδικητική στο έδαφος της ουκρανικής “αναστάτωσης” ώστε να εκμεταλλευθεί την όποια διεθνή διάθεση συμψηφισμών και συμμαχιών,
- θα προσφέρει αλλά και θα απαιτεί σοβαρές δεσμεύσεις και όχι ευχολόγια και “φιλικές δηλώσεις”,
- θα έχει και στρατιωτική-αμυντική παράμετρο,
- θα έχει προοπτική ή δυνατόν και κοινή διαδρομή με Κύπρο, ίσως Αίγυπτο, ίσως Ισραήλ, ίσως Ιταλία (ως μια έμμεση “φιλική περικύκλωση” της Λιβύης),
- θα μπορεί να στηριχθεί από την όποια διάδοχη κυβέρνηση γιατί θα είναι σαφώς υπέρ εθνικών δικαίων.
Μεγάλες απαιτήσεις, αλλά είναι και μεγάλες οι εποχές που διανύουμε.
