Οι Αμερικανοί αντιμέτωποι ξανά με την «κατάρα» του Agent Orange

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναλάβουν να καθαρίσουν την αεροπορική βάση Bien Hoa από τον διαβόητο τοξικό παράγοντα Agent Orange που χρησιμοποίησαν κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ στο πλαίσιο της Επιχείρησης Ranch Hand. Το δεκαετές πρόγραμμα απορρύπανσης το οποίο συμφωνήθηκε με την κυβέρνηση του Ανόϊ θα κοστίσει 183 εκατ. δολάρια ενώ ο πρεσβευτής των ΗΠΑ Ντάνιελ Κρίτενμπρινκ χαρακτήρισε την συνεργασία μεταξύ των δύο πρώην εχθρών σε ένα τόσο πολύπλοκο ζήτημα ως ιστορική.

Η συγκεκριμένη βάση έξω από την Πόλη του Χο Τσι Μιν, όπως μετονομάσθηκε μετά την κατάρρευση του Νοτίου Βιετνάμ η πρωτεύουσα Σαϊγκόν, ήταν μια από τις σημαντικότερες κατά την διάρκεια του πολέμου. Σήμερα, τέσσερεις και πλέον δεκαετίες μετά το τέλος του, θεωρείται από τα πλέον μολυσμένα μέρη της χώρας.

Από το αεροδρόμιο επιχειρούσαν μεταγωγικά C-123B Provider τροποποιημένα σε ψεκαστικά (UC-123B) ραντίζοντας το εξαιρετικά τοξικό αυτό αποφυλλωτικό ζιζανιοκτόνο πάνω από ζούγκλες, φυτείες και πυκνή άγρια βλάστηση (τροπικά δάση) σε μια προσπάθεια να στερήσουν από τους Βιετκόνγκ την κάλυψη όταν έστηναν ενέδρες ή ήθελαν να αποφύγουν τον εντοπισμό τους από την αμερικανική και την νοτιοβιετναμική Αεροπορία. Εκτός από αεροσκάφη, χρησιμοποιήθηκαν και ελικόπτερα τα οποία πετούσαν με μια δεξαμενή γεμάτη Agent Orange στην καμπίνα και ψεκαστήρες αλλά και επίγεια μέσα, πχ. Μ113.

Εκτιμάται ότι οι Αμερικανοί κατά την περίοδο 1962-1971 ψέκασαν 21.000.000 γαλλόνια χημικών πάνω από το Νότιο Βιετνάμ εξαφανίζοντας περίπου 2.000.000 στρέμματα δάσους. Στην βάση Bien Hoa το τοξικό Agent Orange έχει διαποτίσει το έδαφος και έχει περάσει στους κοντινούς ποταμούς. Είναι ενδεικτικό ότι το ποσοστό διοξίνης στην περιοχή είναι τέσσερεις φορές υψηλότερο από αυτό που έχει βρεθεί στο αεροδρόμιο Da Nang του οποίου η επιχείρηση απορρύπανσης ολοκληρώθηκε τον περασμένο Νοέμβριο.
Η τοξική κληρονομιά του Agent Orange 
Σχεδιασμένος από το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας ως τακτικό ζιζανιοκτόνο για πολεμικές επιχειρήσεις, ο «Πορτοκαλί Παράγοντας» πήρε το όνομά του από το χρώμα της ταινίας που είχαν τα βαρέλια των 55 γαλλ. με τα οποία μεταφερόταν. Δεκαετίες ολόκληρες μετά τον πόλεμο, η διοξίνη που περιείχε συνεχίζει να σκοτώνει σιωπηλά και να προκαλεί φρικιαστικές αναπηρίες.

Γνωστή ως η τοξικότερη χημική ουσία στην ιστορία του ανθρώπου, η TCDD (2,3,7,8-τετραχλωροδιβενζο-p-διοξίνη) έχει συνδεθεί με δραματική αύξηση διαφόρων ειδών καρκίνου, γενετικών ανωμαλιών, τερατογενέσεων και σοβαρών νόσων στο Βιετνάμ. Σύμφωνα με την κυβέρνηση της χώρας εκατομμύρια άνθρωποι έχουν επηρεασθεί, συμπεριλαμβανομένων 150.000 παιδιών που γεννήθηκαν με διάφορες αναπηρίες. Οι φωτογραφίες που μπορεί να βρει κανείς στο Διαδίκτυο θα σας αφήσουν για καιρό άγρυπνους.

Κάθε αποστολή ‘Ranch Hand’ σχεδιαζόταν προσεκτικά και εκτελείτο νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα ώστε να μην εξαερώνεται το ζιζανιοκτόνο από τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούσαν τις υπόλοιπες ώρες. Επίσης η ταχύτητα ανέμου δεν έπρεπε να υπερβαίνει τα 10 μίλια/ώρα για να αποφεύγεται η διασπορά εκτός περιοχής στόχου. Τα UC-123 προσέγγιζαν σε κλειστό σχηματισμό και χαμηλά, 20 πόδια (6 μ) πάνω από την κορυφή των δένδρων, πετώντας ευθεία και οριζοντίως για περίπου 8-10 λεπτά μέχρι να αδειάσει η δεξαμενή στο cargo bay. Συχνά συνοδεύονταν από μαχητικά-βομβαρδιστικά για την καταστολή εχθρικών πυρών από το έδαφος υπό την καθοδήγηση αεροσκάφους FAC (Forward Air Controller) και ελικόπτερα που θα περισυνέλλεγαν τα πληρώματα τα οποία θα κατερρίπτοντο.

Στο Βιετνάμ οι Αμερικανοί χρησιμοποίησαν και άλλα χημικά: Agent Purple, Agent White, Agent Blue για την καταστροφή καλλιεργειών, κ.ά. Όμως το Agent Orange ήταν το ευρύτερα χρησιμοποιούμενο ζιζανιοκτόνο. Σημειωτέον ότι αν και επί σειρά ετών η αμερικανική κυβέρνηση κωλυσιεργούσε υποστηρίζοντας ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να αποδειχθεί η «αβέβαιη σχέση» των συνεχιζόμενων προβλημάτων υγείας με την διοξίνη, έχει αποζημιώσει βετεράνους που εκτέθηκαν στην τοξική αυτή ουσία αλλά δεν αποζημιώνει Βιετναμέζους πολίτες.
Αλέξανδρος Θεολόγου