Του Βασίλη Νέδου, από την Καθημερινή
Η πρόβλεψη για κάποιες νέες υποδομές, αλλά και για προσθαφαιρέσεις τοποθεσιών που φιλοξενούν αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις στην Ελλάδα, βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων ανάμεσα σε Αθήνα και Ουάσιγκτον, στο πλαίσιο τροποποιήσεων που αναμένεται να γίνουν στη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) ανάμεσα στις δύο χώρες.
Το ελληνοαμερικανικό παζάρι περιλαμβάνει από πλευράς της Αθήνας και αιτήματα για μόνιμη αμερικανική παρουσία σε νησιά όπως η Σκύρος, ωστόσο πρόκειται για ένα αίτημα που πάγια οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις απορρίπτουν, παρά τις πιέσεις. Όλη αυτή η συζήτηση είναι, βέβαια, γνωστή και στα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων (Γκρέις Μεγκ, Γκας Μπιλιράκης, Ντίνα Τάιτους και Νικόλ Μαλλιωτάκη), που πριν από λίγες εβδομάδες κατέθεσαν νομοσχέδιο, με το οποίο προβλέπεται η χρήση και νησιών του Αιγαίου για τη στάθμευση των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ.
Επί της ουσίας, πάντως, αν και η MDCA είναι πλέον πολυετής, η επί της ουσίας καταστροφή της βάσης της Αεροπορίας Στρατού στο Στεφανοβίκειο, οδηγεί στην ανάγκη για κάποιες προσαρμογές.
Για παράδειγμα, στη γειτονική αεροπορική βάση της Λάρισας (110 Πτέρυγα Μάχης) θα δημιουργηθούν τρεις ακόμη υποδομές για τη φιλοξενία των αμερικανικών δυνάμεων, όταν αυτές βρίσκονται στην περιοχή, κυρίως δηλαδή των ελικοπτέρων που σταθμεύουν εκεί.
Η αφαίρεση του Στεφανοβικείου δημιουργεί τη δυνατότητα για την επίσημη προσθήκη δύο ακόμη βάσεων στην MDCA. Συγκεκριμένα πρόκειται για το πεδίο βολής Πετροχωρίου στην Ξάνθη, το οποίο ήδη οι αμερικανικές δυνάμεις χρησιμοποιούν τα τελευταία χρόνια, ωστόσο συζητούν την αύξηση της παρουσίας τους σ’ αυτό. Επιπλέον, οι Αμερικανοί συζητούν και τη «φιλοξενία» τους στο Στρατόπεδο Νταλίπη στη Θεσσαλονίκη, όπου –εκτός απροόπτου– θα υπάρχει επιτελική παρουσία.
Εργασίες αναβάθμισης
Οι Αμερικανοί παραμένουν στην Αλεξανδρούπολη η οποία έχει μεγάλη σημασία στην παρούσα φάση για στρατηγικούς λόγους, ενώ γίνονται και εκτενείς συζητήσεις για τον εκσυγχρονισμό της Σούδας, τόσο των ναυτικών εγκαταστάσεων στο Μαράθι όσο και των διευκολύνσεων στην παρακείμενη αεροπορική βάση (115 Πτέρυγα Μάχης). Στην πενταετία 2021-26 ο προϋπολογισμός του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ προβλέπει επενδύσεις ύψους περίπου 42 εκατ. δολαρίων. Οι Αμερικανοί ήδη αντικαθιστούν την υφιστάμενη υποδομή για τη συντήρηση των μικρότερων σκαφών (για ειδικές επιχειρήσεις) με νέα, η οποία θα διαθέτει σύγχρονες δυνατότητες. Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι τα σκάφη που χρησιμοποιούν οι μονάδες ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ συχνά πλέουν από τη Σούδα μέχρι την Κύπρο, δηλαδή δεν πρόκειται για βάρκες, όπως ενδεχομένως είναι ευρέως αντιληπτό.
Επιπλέον στη Σούδα αναπτύσσονται και εγκαταστάσεις για τη διεύθυνση επιχειρήσεων (Joint Tactial Operations Center – JTOC). Στις εργασίες αναβάθμισης της Σούδας περιλαμβάνονται και λιγότερο εντυπωσιακές, αλλά εξίσου σημαντικές παρεμβάσεις, όπως είναι η δημιουργία νέων υπόστεγων για τα αμερικανικά αεροσκάφη που σταθμεύουν στην 115 Π.Μ. και η αντικατάσταση τμημάτων της περίφραξης της αεροπορικής βάσης.
Στις τεχνικές συζητήσεις συμμετέχουν και ομάδες εργασίας και από τις δύο πλευρές για την επίλυση κάποιων νομικών θεμάτων που μπορεί να προκύπτουν. Ως προς τα θέματα προϋπολογισμού του Πενταγώνου, και με δεδομένες τις εξαγγελίες από τον υπουργό Αμυνας Πιτ Χέγκσεθ για την ανάγκη περιστολής των μη αναγκαίων δαπανών, προκειμένου οι πόροι να κατευθυνθούν στην ενίσχυση των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, σίγουρα το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να τεθεί επί τάπητος η ανάγκη για μείωση του αποτυπώματος των ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Η Ελλάδα δεν φαίνεται να περιλαμβάνεται σ’ αυτή την κατηγορία, καθώς όπως φάνηκε και από την πρόσφατη αξιοποίηση της Σούδας από δυνάμεις που έδρασαν στη Μέση Ανατολή και το Ιράν, οι εγκαταστάσεις στο Μαράθι παραμένουν υψίστης επιχειρησιακής σημασίας για το Πεντάγωνο.
