Μια αναβάθμιση που δεν έχει ακουστεί ιδιαίτερα για τα μαχητικά ελικόπτερα AH-64 Apache, τους επιτρέπει να επικοινωνούν απευθείας και να ελέγχουν μη επανδρωμένα αεροσκάφη και μάλιστα οπλισμένα.
Την εξέλιξη της υπάρχουσας σχετικής τεχνολογίας κάνει ήδη η εταιρία L3Harris και προσφέρει σύνδεση/έλεγχο με το AAI RQ-7 Shadow, ένα ελαφρύ UAV αναγνώρισης του Αμερικανικού Στρατού όπως και με το MQ-1C Gray Eagle της General Atomics, το οποίο είναι εξέλιξη του γνωστού MQ-1 Predator. Το Gray Eagle μπορεί να μεταφέρει πυραύλους Hellfire και ήδη υπηρετεί στον Αμερικανικό Στρατό και έχει δει δράση σε Ιράκ και Αφγανιστάν αλλά και σε Αφρική. Η σύνδεση επεκτείνεται σε άλλα μη επανδρωμένα.
Η τεχνολογία αυτή λέγεται MUMT ή MUM-T (Manned-Unmanned Teaming) και η L3Harris προσφέρει πλέον την πιο εξελιγμένη μορφή της, την MUMT-X (Manned-Unmanned Teaming eXpanded), με αυξημένη δυνατότητα μετάδοσης δεδομένων και πολλών καναλιών εικόνας, σε μεγαλύτερες αποστάσεις. H MUMT-X παρέχεται ήδη στα AH-64E Apache V6 των τελευταίων παρτίδων, που ήδη παραδίδονται στον Αμερικανικό Στρατό.
H κοινή δράση Apache και μη επανδρωμένων έχει δοκιμαστεί στο Αφγανιστάν από το 2015 -μέχρι την αποχώρηση των Αμερικανών- με τα επιθετικά ελικόπτερα να λαμβάνουν την εικόνα των καμερών από τα μη επανδρωμένα, της περιοχής στην οποία κατευθύνονταν να προσφέρουν υποστήριξη. Έτσι το πλήρωμα του ελικοπτέρου πριν καν φθάσει στον στόχο του είχε ενημερωθεί σε πραγματικό χρόνο για την τακτική κατάσταση και προετοιμαστεί, χωρίς να χρειάζεται να κάνει αρχική αναγνώριση της ζώνης μάχης.
Ακόμη, τα Apache μπορούσαν να εκτοξεύσουν με ασφάλεια τους πυραύλους τους Hellfire στο όριο της εμβελείας τους, με την στόχευση να έχει γίνει μέσω των μη επανδρωμένων. Σε δοκιμές στις ΗΠΑ το 2020, ένα Apache ήλεγξε ταυτόχρονα ένα Shadow και ένα Grey Eagle, εντόπισε στόχο με το αναγνωριστικό Shadow, και τον έπληξε με Hellfire από το Grey Eagle, χωρίς δηλαδή το ίδιο το μαχητικό ελικόπτερο να μετέχει απευθείας στη δράση, αλλά μόνο ως συντονιστικό!
Η ικανότητα πλήρους ελέγχου των μη επανδρωμένων από ελικόπτερα φαίνεται πως θα γίνει μια στάνταρ δυνατότητα για πολλές Ένοπλες Δυνάμεις και στις ΗΠΑ προβλέπεται να ενσωματωθεί και στα νέα μεταφορικά ελικόπτερα. Βέβαια υπάρχει ακόμη μεγάλη διαδρομή εξέλιξης ώστε να επιτευχθεί η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αυτοματοποίηση και η εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης, ώστε το πλήρωμα του ελικοπτέρου να μην αντιμετωπίζει τεράστιο φόρτο εργασίας.
Παρόμοια τεχνολογία ήδη έχει αναπτύξει η νοτιοκορεατική Korea Aerospace Industries που θα την ενσωματώσει σε τοπικής παραγωγής ελικόπτερα. Εκεί ήδη έχει παρουσιαστεί και η ανάπτυξη τεχνολογίας εξαπόλυσης μικρών μη επανδρωμένων από ελικόπτερα, που θα είναι αναρτημένα στους φορείς οπλισμού.
Σε κάθε περίπτωση όμως ήδη μιλάμε για μια υπαρκτή πολύμορφη επέκταση των δυνατοτήτων του ΑΗ-64Ε, που μπορεί να πολλαπλασιάζει την έκταση του πεδίου μάχης στο οποίο «παρεμβαίνει», αποτελώντας το ίδιο ελεγκτή άλλων εναέριων επιθετικών μονάδων. Κάτι που σίγουρα ενδιαφέρει και την χώρα μας -ή θα έπρεπε να την ενδιαφέρει- ως σχετικά λογικού κόστους αναβάθμιση τους, που γιατί όχι θα επιτρέπει και την συνεργασία με ελληνικής κατασκευής και σχεδίασης μη επανδρωμένα.
