H σημερινή επίσκεψη του υπουργού Άμυνας Νίκου Δένδια στην ιταλική φρεγάτα F592 Carlo Margottini, συνοδευόμενου από τον Α/ΓΕΕΘΑ και τον Α/ΓΕΝ, αλλά και παρουσία του Ιταλού Α/ΓΕΝ, μόνο τυχαία δεν είναι, και μάλλον συνδέεται με την ιταλική προσφορά για παραχώρηση 2 δικών τους μεταχειρισμένων φρεγατών κλάσης Bergamini. Υπενθυμίζουμε πως ο κ. Δένδιας πολύ πρόσφατα επισκέφθηκε και τις εγκαταστάσεις της αυστριακής εταιρείας Shiebel, που κατασκευάζει τα μη επανδρωμένα ελικόπτερα S-100. Και σε λίγο καιρό η ΓΔΑΕΕ πρόκειται να υπογράψει τη σχετική σύμβαση, ώστε αυτά να εξοπλίσουν τις επερχόμενες φρεγάτες “Κίμων”. Συμπεραίνουμε λοιπόν πως ο υπουργός μάλλον θέλει να βλέπει που πρόκειται να ξοδευτούν τα κονδύλια που εγκρίνει για εξοπλισμούς.
Επίσκεψη Δένδια σε ιταλική φρεγάτα FREMM στον Πειραιά – “τώρα που γυρίζει”!
Γνωρίζουμε βέβαια πως η ιταλική πρόταση είναι από αυτές που δεν μπορείς να αρνηθείς. Η άμεση (περίπου για το 2027) προσφορά 2 φρεγατών Bergamini, δυνητικά άλλων δύο, μετά το 2030, θα δώσει σοβαρές ανάσες στον Στόλο μας. Το θέμα είναι πως υπάρχει διάχυτη απαισιοδοξία, καθώς το ΠΝ έχει “χάσει” ουκ ολίγες ευκαιρίες καλών μεταχειρισμένων πλοίων τα τελευταία 25 χρόνια. Όπου η χώρα μας, παρά τις εμφανείς ανάγκες της και την κρίσιμη γεωπολιτική της θέση που απαιτεί “μεγάλο” Ναυτικό, φαίνεται να ακολουθεί μια αλλοπρόσαλη πορεία εξοπλισμών, που εγείρει ερωτήματα για τις προτεραιότητες, την πολιτική διαχείρισης πόρων και τη μακροπρόθεσμη στρατηγική μας. Και έχει αξία σε αυτό το άρθρο, να επικεντρωθούμε ειδικά στις “ιταλικές” ευκαιρίες που μας παρουσιάστηκαν τα προηγούμενα χρόνια και να δούμε πως και γιατί χάθηκαν.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Ιταλική προσφορά για 2+2 φρεγάτες FREMM σε κόστος μιας FDI!
Η πρώτη χαμένη ευκαιρία, οι Bergamini της Αίγυπτου
Η πώληση δύο φρεγατών Bergamini, της Al-Galala (πρώην ιταλική Spartaco Schergat) και της Bernees (πρώην Emilio Bianchi), από την Ιταλία στην Αίγυπτο το 2020, αποτελεί μια από τις πιο εντυπωσιακές περιπτώσεις που αποκαλύπτουν την δική μας αδράνεια. Οι φρεγάτες αυτές ανήκουν στην οικογένεια FREMM, την κοινή ιταλο-γαλλική σχεδίαση που θεωρείται από τις κορυφαίες παγκοσμίως.
Aιγυπτιακή σημαία στη φρεγάτα FREMM-IT, Al-Galala (ναι, ζηλεύουμε)
Μάλιστα η πώληση τους στην Αίγυπτο έγινε μέσα σε λίγους μήνες, ενώ ήταν σε στάδιο θαλάσσιων δοκιμών! Δηλαδή τα σκάφη ήταν ολοκαίνουργια, ετοιμάζονταν για το Ιταλικό Ναυτικό και αποφασίστηκε η μεταπώληση τους, για ισχυροποίηση των δεσμών της Ρώμης με την αραβική χώρα, όπως βέβαια και για δημιουργηθεί ένας πρώτος εξαγωγικός πελάτης για τον συγκεκριμένο τύπο σκάφους. Η τιμή; Εκτιμάται σε περίπου στα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ για το ζεύγος των πλοίων (χωρίς όπλα), οπότε τα συνδύαζε όλα: ταχύτητα παράδοσης, ποιότητα και λογικό κόστος. Ότι δηλαδή αναζητούσε την ίδια περίοδο και το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό και βέβαια συνεχίζει να αναζητά.
Μιλάμε για την περίοδο όπου η Ελλάδα είχε βιώσει την κλιμάκωση της έντασης με την Τουρκία: με το ερευνητικό σκάφος Oruç Reis να πλέει σε αμφισβητούμενα ύδατα, κάτι που έφερε την έξοδο του δικού μας στόλου και την στενή παρακολούθηση των τουρκικών κινήσεων, όπου είδαμε και την περίφημη “επακούμβηση” της φρεγάτας “Λήμνος” με την τουρκική “Kemal Reis” (σκηνικό που θα το θυμούνται οι Τούρκοι για πολλά χρόνια). Αλλά η επιτυχημένη τότε δράση του Πολεμικού Ναυτικού έδειξε και τα όρια των γερασμένων μεγάλων μονάδων επιφανείας, δηλαδή των φρεγατών Kortenaer. Οπότε οι ιταλικές Bergamini αν μπορούσαν να ενταχθούν στο δικό μας στόλο μέσα σε λίγους μήνες, θα μας έδιναν άμεση ενίσχυση και αποτροπή.
Γιατί, λοιπόν, το ΠΝ δεν κινήθηκε να διεκδικήσει αυτά τα πλοία; Μια πιθανή εξήγηση είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης ή συντονισμού. Καθώς η απόφαση για την αγορά πολεμικών πλοίων δεν λαμβάνεται από το Ναυτικό -που βέβαια έχει την ευθύνη να προτείνει- αλλά αποτελεί κεντρική κυβερνητική δράση που προϋποθέτει και άμεση γνώση διεθνών εξελίξεων. Οπότε είναι πιθανό η Ελλάδα να μην ενημερώθηκε εγκαίρως για την ιταλική διάθεση να παραχωρήσει τα πλοία της σε άλλη χώρα (πράγμα δύσκολο), ή να μην υπήρξε καν σχετική κρούση προς τη Ρώμη, ότι “και εμείς ενδιαφερόμαστε”.
Ωστόσο, η στενή συνεργασία των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ καθιστούν απίθανο το σενάριο της πλήρους άγνοιας. Μια βαθύτερη αιτία μπορεί να κρύβεται στην προτίμηση της ελληνικής ηγεσίας σε συγκεκριμένα πλοία αντί των ιταλικών, ακόμα και αν τα τελευταία ήταν καινούργια, όπως οι Bergamini.
Η «κορβετιάδα» και τα PPA, μια ακόμη χαμένη ευκαιρία
Η δεύτερη μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα και το Πολεμικό Ναυτικό της, ήρθε με την ιταλική προσφορά των δύο πρώτων πλοίων της κλάσης PPA, κατά τη διάρκεια της δικής μας αναζήτησης για νέες κορβέτες, όπως ανέφερε αποκλειστικά τότε το navaldefence.gr. Τα PPA (κλάση Thaon di Revel) είναι ουσιαστικά φρεγάτες πολλαπλών ρόλων, αλλά με διαφορετικά επίπεδα οπλισμού-εξοπλισμού, οπότε μπορεί να αναλάβουν αποστολές που κυμαίνονται από περιπολίες και επιτήρηση έως ανθυποβρυχιακό και αντιαεροπορικό πόλεμο. Η ιταλική πρόταση περιλάμβανε την άμεση παράδοση των δύο πλοίων ως “ενδιάμεση λύση”, με την προοπτική κατασκευής 3 ή 4 ιταλικής σχεδίασης κορβετών FCx-30HN της Fincantieri, σε ελληνικά ναυπηγεία, ως ανταγωνιστική πρόταση των γαλλικών Gowind.
Αυτή η προσφορά ήταν εξαιρετικά ελκυστική για πολλούς λόγους. Πρώτον, τα PPA ήταν ήδη έτοιμα, επιτρέποντας την άμεση ενίσχυση του καταπονημένου Στόλου μας. Δεύτερον, η συμμετοχή ελληνικών ναυπηγείων στην κατασκευή των FCx-30HN (απαραίτητη προϋπόθεση για την παραχώρηση των ΡΡΑ), θα ενίσχυε την εγχώρια βιομηχανία, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και τεχνογνωσία. Τρίτον, η συνεργασία με την Ιταλία θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για ευρύτερες συμφωνίες, όπως κοινά προγράμματα συντήρησης ή εκπαίδευσης. Παρά αυτά τα πλεονεκτήματα, το ΠΝ δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για την πρόταση, ίσως έχοντας προαποφασίσει τι σκάφη θέλει και από που, αφήνοντας τα δύο PPA να καταλήξουν στην Ινδονησία!
Η απόρριψη αυτή αποκαλύπτει βαθύτερα ζητήματα στη λήψη τέτοιου είδους αποφάσεων. Η πιθανή εξήγηση εδώ, είναι πολιτικής φύσεως. Η «κορβετιάδα» διεξήχθη σε πλαίσιο έντονου ανταγωνισμού μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας (και άλλων χωρών), με τη Γαλλία να έχει ήδη εξασφαλίσει τη ελληνική παραγγελία για 3 φρεγάτες FDI. Οπότε η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να προτίμησε τότε να επενδύσει περαιτέρω στη στρατηγική συμμαχία με το Παρίσι, αποφεύγοντας να «μοιράσει» τις παραγγελίες σε διαφορετικούς προμηθευτές. Τελικά, καμμία παραγγελία για κορβέτες δεν δόθηκε, οπότε και η ιταλική προσφορά χάθηκε και η γαλλική πρόταση για ομοιοτυπία στον ελληνικό Στόλο, δεν αξιοποιήθηκε!
H Ινδονησία έκλεισε 2 ιταλικές φρεγάτες PPA σε τιμή έκπληξη, εμείς…
Οι Bergamini και η εμμονή με το «όλα ή τίποτα»
Η τρέχουσα προσφορά των δύο πρώτων Bergamini από την Ιταλία (του τύπου “γενικών καθηκόντων”, GP), χωρίς πρόσθετες απαιτήσεις, αποτελεί μια ακόμα ευκαιρία που δοκιμάζει κι αυτές τις μέρες τη στρατηγική εξοπλισμών του ΠΝ. Οι φρεγάτες αυτές, αν και παλαιότερες από τις FREMM που πωλήθηκαν στην Αίγυπτο, παραμένουν σε άριστη κατάσταση, με δυνατότητες που υπερβαίνουν κατά πολύ αυτές των υφιστάμενων ελληνικών πλοίων. Ενώ η πιθανή συμπερίληψη μιας Bergamini ανθυποβρυχιακού τύπου (ASW) στα υπό παραχώρηση σκάφη, αν και αμφίβολη λόγω των προτεραιοτήτων του Ιταλικού Ναυτικού, δείχνει τη διάθεση της Ρώμης να “κάνει business”.
Αντί πινακίου φακής: Οι δύο Adelaide πωλήθηκαν μόλις 65 εκατ. ευρώ στη Χιλή!
Ωστόσο, αν πάρουμε το ιστορικό παράδειγμα ως βάση, δεν θα εκπλαγούμε αν και αυτή η ευκαιρία κάπου… κολλήσει και χαθεί. Καθώς το ΠΝ και η πολιτική ηγεσία δείχνουν διαχρονικά προτίμηση για νέες κατασκευές – πλέον από το γαλλικό ναυπηγείο που εδώ αναμένουμε την παραγγελία της 4ης FDI. Όπως φαίνεται από την απόρριψη όχι μόνο των ιταλικών πλοίων, αλλά και παλαιότερα, των αυστραλιανών Adelaide, των ολλανδικών κλάσεων M και L, των αμερικανικών Kidd κ.α. Αυτή η εμμονή όμως με το «νέο» (και πολύ συγκεκριμένο) δεν μπορεί να εξηγηθεί καθώς τα οικονομικά της χώρας μας είναι γνωστά και περιορισμένα. Αν είχαμε αφθονία κονδυλίων για εξοπλισμούς, ναι, η αγορά νέων όπλων/συστημάτων είναι η ορθή λύση. Αν δεν έχουμε…
Η συνέχεια στο Naval Defence
