Αγαπητοί φίλοι,
Όλες τις μέρες που δημοσιεύονταν ένα-ένα τα μέρη του “Αιγαίο Ώρα Μηδέν”, παρακολουθούσα τα σχόλιά σας με εξαιρετικό ενδιαφέρον. Ήταν απόλαυση να βλέπω πως ξετρυπώνατε όλα τα μηνύματα που ήθελα να συνοδεύουν αυτό το έργο. Η αποδοχή από εσάς αυτής της προσπάθειας, η προσμονή σας κάθε φορά για τη συνέχεια και η αγάπη σας για την δράση και τους ήρωες ήταν συγκινητική. Άλλωστε και για εμένα η συγγραφή αυτού του έργου ήταν ένα ταξίδι με πολλά συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα. Σας ευχαριστώ από καρδιάς για όλα τα σχόλια που κάνατε επί του σεναρίου και της γραφής, τις πολύ εύστοχες παρατηρήσεις σας, τον αντίλογο, τις προβλέψεις, τα πάντα! Είναι πολύτιμα για εμένα. Μακάρι να μπορούσα να αναφερθώ ξεχωριστά σε έναν έναν από εσάς για τα συγκινητικά σας σχόλια, ομως είναι αδύνατον. Ειδική μνεία θα κάνω όμως στον φίλο @my_name_is_nobody ο οποίος, χωρίς την οποιαδήποτε συνεννόηση μεταξύ μας, στόλισε την ιστορία με τις εκπληκτικές εικονογραφήσεις του. Σε ευχαριστώ!
Θέλω επίσης να ευχαριστήσω όλη τη συντακτική ομάδα τoυ ptisidiastima.com που αποφάσισε να φιλοξενήσει αυτό το έργο, κάνοντας ουσιαστικά ένα άλμα πίστης. Aφού το βαρύ όνομα ΠΤΗΣΗ & ΔΙΑΣΤΗΜΑ δεν είναι συνδεδεμένο με μυθοπλασία αλλά με το ακριβώς αντίθετο: Έγκυρη και αμερόληπτη δημοσιογραφία.
Ιδιαίτερα, δε, θέλω να ευχαριστήσω τον αρχισυντάκτη, αγαπητό κ. Χρήστο Κτενά που πίστεψε από την αρχή σε αυτό το έργο, έχοντας διαβάσει μόνο λίγα από τα πρώτα κεφάλαια. Και για τις ανεκτίμητες συμβουλές του καθώς προχωρούσε η συγγραφή όσον αφορά στο ύφος, την έκταση και πολλές άλλες επιλογές, ώστε να «χωρέσει» ένα τέτοιο πόνημα στις ηλεκτρονικές σελίδες του ptisidiastima.com.
Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω αυτούς τους ανθρώπους που ανώνυμα και καθημερινά φέρουν το εθνόσημο πάνω από τα σύννεφα, πάνω και κάτω από τα κύματα ή σε κάποια βουνοκορφή, βραχονησίδα ή άλλη εσχατιά της Ελλάδας. Είχα την τύχη να γνωρίσω και να ζήσω με αρκετούς από αυτούς από τα πρώτα στάδια της καριέρας τους, νέα παιδιά που μόλις βγήκαν από τη σχολή.
Τα ανώτατα στελέχη των ΕΔ που γνώρισα δε, είναι άνθρωποι των οποίων τις γνώσεις, την κρίση και τον χαρακτήρα εκτιμώ βαθύτατα. Κάποιοι, χωρίς να το γνωρίζουν οι ίδιοι, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τους χαρακτήρες του Αιγαίο Ώρα Μηδέν. Είναι άνθρωποι με απέραντο επαγγελματισμό που υπολογίζουν ρεαλιστικά τους κινδύνους, δεν εκφράζουν ισοπεδωτικές απόψεις, δεν έχουν έπαρση, δεν υποτιμούν τον αντίπαλο. Επίσης, σαν τον μυθιστορηματικό πλοίαρχο Μπούρλα, δεν αποζητούν τη δημοσιότητα, συνεπώς σπάνια θα ακούσουμε δημόσια τις απόψεις τους. Έτσι λοιπόν το Αιγαίο Ώρα Μηδέν είναι αφιερωμένο σε αυτούς τους σιωπηρούς αλλά απόλυτα αληθινούς ήρωες.
Λίγα λόγια για το Αιγαίο Ώρα Μηδέν
Αυτή η ιδέα ξεκίνησε ένα Κυριακάτικο πρωινό μετά τη λήξη της φρεγατιάδας με καφέ και ελεύθερο χρόνο. Στόχος μου στην αρχή δεν ήταν να γράψω ένα μυθιστόρημα αλλά να στήσω ένα σενάριο/παίγνιο, να τα βάλω κάτω δηλαδή με χαρτί και με μολύβι (excel), εμάς και τους απέναντι, πλοία, πυραύλους, αεροσκάφη, αποστάσεις, χρόνους, κ.ο.κ. και να το τρέξω μερικούς γύρους να δω τί βγάζουν τα νούμερα. Πολύ γρήγορα συνειδητοποίησα πως οι επιλογές των δύο πλευρών πάνω στο χάρτη είναι πάρα πολλές για να χωρέσουν σε ένα απλοϊκό μοντέλο. Κάτι τέτοιο θα δούλευε για μια συγκεκριμένη μάχη ίσως, όχι όμως για έναν ολόκληρο πόλεμο. Πώς ξεκίνησε η κρίση; Πού; Ποιος χτυπάει πρώτος; Τι στόχους έχει η άλλη πλευρά; Πότε θα προσπαθήσει να τους επιτύχει; Πώς; Ποιά η αντίδρασή μας κάθε φορά; Γιατί;
Άρχισα τότε να γράφω σε ελεύθερο κείμενο τις εξελίξεις και τις βασικές παραδοχές του σεναρίου μου και πολύ γρήγορα έφτασα στους ανθρώπους που θα πάρουν τις αποφάσεις. Τότε προέκυψε η δεύτερη συνειδητοποίηση, ίσως αυτονόητη για άλλους, πάντως όχι για εμένα μέχρι εκείνη τη στιγμή: Οι αποφάσεις παίρνονται από ανθρώπους. Και οι άνθρωποι δεν είναι αλάνθαστοι, ειδικά όταν βρίσκονται υπό πίεση. Θα γίνουν λάθη! Και κάπως έτσι, το αρχικό μοντέλο μου που προσπαθούσε να ποσοτικοποιήσει τα αποτελέσματα μιας σύγκρουσης, στην οποία όλοι θα έπρατταν σε κάθε γύρο το σωστό-λογικό-αναμενόμενο, μετατράπηκε σε μια ιστορία ανθρώπων που αντιμετωπίζουν διλήμματα και παίρνουν αποφάσεις. Καλές και κακές. Με βάση αυτά που γνωρίζουν εκείνη τη στιγμή και την πίεση των συνθηκών. Αλλά και με βάση την ανθρώπινη φύση τους, τα ιδιαίτερα χαρίσματα και ελαττώματά τους.
Κάπως έτσι γεννήθηκαν οι πρωταγωνιστές της ιστορίας που δεν είναι μονοδιάστατοι δηλαδή καλοί, κακοί, έξυπνοι, χαζοί κ.λπ. Ο πρωθυπουργός Nikos ξεκινάει δυνατά. Μας κερδίζει με την αποφασιστικότητά του, είναι χαρισματικός με τους ανθρώπους, χειρίζεται σωστά την ΥΠΕΞ, τον POTUS, τον Ελληνικό λαό. Και στη συνέχεια μας απογοητεύει αφού διστάζει, αμφιταλαντεύεται, καθυστερεί, δεν έχει σχέδιο. Στα πολεμικά συμβούλια παίρνει συνεχώς τον έλεγχο της συζήτησης. Αντί να εμπιστεύεται τους αρχηγούς και απλώς να εγκρίνει/απορρίπτει, παίρνει το ρόλο του μαθητευόμενου αρχιστράτηγου. Τα λάθη του στη διαχείριση αυτής της κρίσης θα μπορούσαν να έχουν στοιχίσει στον Ελληνισμό μια σμίκρυνση.
Η υπουργός Εξωτερικών από την άλλη έχει μια αντίστροφη πορεία. Την αντιπαθούμε αμέσως, όχι επειδή έχει άλλη άποψη (που άλλωστε οφείλει να εκφράζει από τη θέση της στα θέματα εθνικής ασφάλειας) αλλά επειδή είναι εμμονική με αυτήν, εριστική στον τρόπο της, θρασύτατη. Ωστόσο, αυτά ακριβώς τα στοιχεία του χαρακτήρα της αποδείχτηκαν χρήσιμα για την εθνική προσπάθεια όταν της ανατέθηκε η σωστή για αυτήν αποστολή. Ακόμα και ο εξαιρετικός πλοίαρχος Μπούρλας δεν είναι αλάθητος. Στο πρώτο επεισόδιο παίρνει μια απόφαση υπό την πίεση του αιφνιδιασμού και του χρόνου. Η απόφαση του να εκτοξεύσει δύο Aster 30 αποδεικνύεται εκ των υστέρων λάθος. Αφού ούτε τον Διγενή έσωσε, ούτε τους πολύτιμους πυραύλους της φρεγάτας του διατήρησε.
Και από πλευράς Τουρκίας γίνονται λάθη φυσικά. Στο σενάριο οι Τούρκοι ξεκινούν με σχέδιο και είναι διαρκώς ένα βήμα μπροστά από την Ελληνική πλευρά. Σιγά σιγά όμως έρχονται στην επιφάνεια και τα δικά τους σφάλματα: Υποτίμησαν τον κίνδυνο στο Καστελόριζο και ρισκάρισαν μια επιχείρηση «αστραπή» για μέγιστα οφέλη, βιαστικά σχεδιασμένη με ελλείψεις και επιχειρησιακά λάθη. Δεν τους βγήκε. Επίσης, δεν συντόνισαν σωστά τις επιθέσεις τους κατά του Ελληνικού στόλου στη Λέσβο με αποτέλεσμα οι επιθέσεις τους να μην καταφθάσουν ταυτόχρονα για μέγιστο κορεσμό αλλά σε τρία κύματα. Και τέλος, υποτίμησαν τη δυνατότητα της Π.Α. να διενεργήσει αποστολή κρούσης, πετώντας αθέατη μέχρι την πίσω πόρτα τους και να χτυπήσει 450χλμ ανατολικά της Μεσογείου.
Όσον αφορά στις παραλείψεις της Ελληνικής πλευράς που αποφάσισα να εντάξω στην πλοκή, όπως την αφύλακτη πυροβολαρχία του ΠΝ στη Λέσβο, τον ακατάλληλο διοικητή στο Καστελόριζο (ειδικά σε αυτή τη διοίκηση είναι όντως αρκετά απίθανο) και άλλα, ξέρω ότι πολλούς σας αναστάτωσα. Η λογική αυτών των επιλογών από πλευράς σεναρίου είναι πως σε μια χώρα που βρίσκεται σε πολεμική ετοιμότητα από τη Θράκη μέχρι την Γαύδο και από τους Οθωνούς μέχρι το Καστελόριζο, δεν θα δουλέψουν τα πάντα όπως προβλέπεται. Κάπου θα υπάρξουν αστοχίες, τέτοιες συμβαίνουν άλλωστε παντού, ακόμα και σε αμιγώς επαγγελματικά στρατεύματα.
Ομολογώ πως, όποτε αντέχει το στομάχι μου να ξεφυλλίσω τα γεγονότα που οδήγησαν στις τρεις ημέρες της Τουρκικής εισβολής Αττίλας Ι στην Κύπρο, αλλά και τα στρατιωτικά λάθη που συντελέστηκαν από το υψηλότερο ως το χαμηλότερο διοικητικό επίπεδο κατά τη διάρκεια των Αττίλα Ι και Αττίλα ΙΙ, το Αιγαίο Ώρα Μηδέν μου φαίνεται ένα ελαφρύ και αισιόδοξο ανάγνωσμα. Πιστεύω φυσικά πως η σημερινή Ελλάδα απέχει πολύ από εκείνη τη σκοτεινή περίοδο. Ωστόσο, ο καλύτερος τρόπος για να μην επαναλάβουμε ποτέ τα σφάλματα του παρελθόντος είναι να τα κοιτάζουμε στα μάτια και όχι να τα κλειδώνουμε στη ντουλάπα ως εξαιρετικά δυσάρεστα.
Τελικά, στόχος του Αιγαίο Ώρα Μηδέν είναι να θίξει με έναν παραστατικό αντί για ακαδημαϊκό τρόπο, μέσα από μια μυθοπλασία, θέματα που είναι σημαντικά για την εθνική ασφάλεια της χώρας, ιδιαίτερα στο ρευστό περιβάλλον της 2ης δεκαετίας του αιώνα μας. Δεν θα τα απαριθμήσω εδώ ένα ένα αφού με χαρά διαπίστωνα από τα σχόλια πως οι οξυδερκείς αναγνώστες τα ξετρυπώνατε αμέσως, με κάθε επεισόδιο! Θα απαντήσω παρακάτω σε ορισμένες από τις πολλές ερωτήσεις που θέσατε στα σχόλια, όσες έχουν να κάνουν με τις γενικότερες παραδοχές της πλοκής του Αιγαίο Ώρα Μηδέν και γιατί τις έκανα. Για τα ειδικότερα θέματα θα χαρώ να τα συζητάμε εδώ στην διαδικτυακή μας παρέα του ptisidiastima.com όπου σχολιάζω από άλλον λογαριασμό όπως αρκετοί γνωρίζετε. Σε γενικές γραμμές μόνο θέλω να υπενθυμίσω πως το Αιγαίο Ώρα Μηδέν είναι μυθοπλασία. Υπάρχουν στοιχεία τόσο σε επιχειρησιακό/διοικητικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο που είναι τραβηγμένα ή έχουν παραλειφθεί/παραλλαχθεί σκόπιμα. Παρόλο που προσπάθησα να υπηρετήσω τον ρεαλισμό όσο πιο πολύ γινόταν, έπρεπε οι εξελίξεις από τέσσερα επιχειρησιακά θέατρα και ένα διπλωματικό να ακολουθήσουν μια πορεία κλιμάκωσης και σύγκλισης σε μια λύτρωση. Έπρεπε επίσης να χωρέσουν σε μια σύντομη σειρά και να μην υπερεκταθούν στις εκατοντάδες χιλιάδες λέξεις του Πόλεμος και Ειρήνη. Και τέλος, υπάρχουν και μικρά σφάλματα που έχουν ξεφύγει εδώ και εκεί. Ο όγκος και η έκταση της ειδικής τεχνικής πληροφορίας που πρέπει να ερευνήσει και να διαχειριστεί κάποιος σε ένα τέτοιο μυθιστόρημα είναι τεράστιος και σίγουρα τον είχα υποεκτιμήσει στην αρχή. Ζητώ λοιπόν ευγενικά την κατανόησή σας. Πάμε λοιπόν.
Γιατί το 2029; Θα συμβεί κάτι πολύ νωρίτερα: Δυστυχώς και εγώ συμμερίζομαι αυτή την ανησυχία. Ωστόσο το 2029 εξυπηρετεί έναν από τους βασικούς στόχους του έργου: Να καταδείξει πως η σωστή προετοιμασία μπορεί τελικά να σου επιτρέψει να αναστρέψεις τις όποιες ατυχείς εξελίξεις και αιφνιδιασμούς μπορεί να υποστείς. Δεν είναι μόνο οι FDI και τα Vipers. Κυρίως ήθελα στο Αιγαίο Ώρα Μηδέν να περιγράφεται μια αμυντική λειτουργία με επαρκή και εναλλάξιμα μέσα επιτήρησης, ασφαλών επικοινωνιών, ISR, στοχοποίησης, διακλαδικότητας κ.ο.κ.. Θεώρησα πως θα ήταν αβάσιμο να περιγράφω τέτοιες δυνατότητες νωρίτερα. Κατά την άποψή μου, αυτή η επιλογή ήταν ίσως η σημαντικότερη μεροληψία υπέρ της Ελλάδας από μέρους μου στο όλο έργο. Μας έδωσα χρόνο.
Ήταν ρεαλιστικό να διατάξει ο πρωθυπουργός της Ελλάδας πλήγμα στο Yavuz; Γιατί το Yavuz και όχι έναν στρατιωτικό στόχο; Κατά το σκεπτικό εκείνων των ωρών, το χτύπημα στο Yavuz θα μπορούσε να δώσει αποφασιστική απάντηση στην Τουρκία, χωρίς να διακινδυνέψει μεγάλης κλίμακας επεισόδιο με τον τουρκικό στόλο. Στην ουσία πετούσε το μπαλάκι στην Τουρκία, δηλαδή εάν τελικά θα επακολουθούσε ευρέως κλίμακας πόλεμος, θα έπρεπε η Τουρκία να τον ξεκινήσει. Ήταν μια κίνηση πάνω στην πολιτική σκακιέρα. Βέβαια οι εξελίξεις απέδειξαν πως η επιλογή αυτή δεν εξυπηρέτησε τη χώρα στο πολιτικό επίπεδο, ενώ και στο στρατιωτικό ήταν ξεκάθαρα επιζήμια.
Κατά την προσωπική μου εκτίμηση δεν είναι πολύ πιθανό να αποφασίσει κάτι τέτοιο ένας πρωθυπουργός της Ελλάδας, μιας Ελλάδας που τουλάχιστον ως προς τα βασικά θεσμικά, κοινωνικά και γεωπολιτικά χαρακτηριστικά της θα παραμένει λίγο έως πολύ όπως την ξέρουμε σήμερα. Ωστόσο δεν είναι και απίθανό, εφόσον έχουμε ιστορικό προηγούμενο («βυθίσατε το Χόρα»). Αυτό θεώρησα ότι νομιμοποιεί την επιλογή αυτή στο σενάριο ως μη-απίθανη, η οποία επιλογή κατά τα άλλα εξυπηρετούσε την γενικότερη πλοκή.
Γιατί δεν χτυπήσαμε το Yavuz με πυροβολικό από τη Ρόδο ή με τορπίλες υποβρυχίου αντί να διακινδυνέψουμε αεροσκάφη; Στις πολλές αναθεωρήσεις του κειμένου υπήρξε μια εκτεταμένη έκδοση όπου στο συμβούλιο εξετάζονται και αυτές οι επιλογές αλλά κόπηκε (το κείμενο) χάριν συντόμευσης. Περιληπτικά οι λόγοι για τους οποίους προτιμήθηκε η αεροπορία ήταν (α) ο χρόνος εκτέλεσης του πλήγματος και (β) ότι η μεν Ρόδος θα διακινδύνευε ανταπόδοση πυρών από τον τουρκικό στόλο δυτικά και το τουρκικό πυροβολικό βόρεια, το δε υποβρύχιο θα αποκάλυπτε τη θέση του. Αλλά κυρίως – επεσήμανε κάποιος στον πρωθυπουργό – ο τορπιλισμός πολιτικού πλοίου θα φανεί ύπουλη/άνανδρη κίνηση, ακόμα και στο εσωτερικό κοινό, όπου θα ξυπνήσει μνήμες «Έλλης», ενώ το αεροπορικό χτύπημα είναι συμβολικά πιο «καθαρό». Και εδώ λοιπόν, το πεδίο των εντυπώσεων κρίθηκε σημαντικότερο του τακτικού/στρατιωτικού.
Γιατί δεν έχουμε F-35 το 2029; Όταν ξεκινούσα, αποφάσισα να σχεδιάσω ένα σενάριο απαισιόδοξο από πλευράς μελλοντικών εξοπλισμών για την Ελλάδα, γιατί αλλιώς θα έπρεπε το ίδιο να κάνω και για την άλλη πλευρά και να «δώσω» στους Τούρκους μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας, υποβρύχια, κ.ο.κ.. Πράγμα που θα έκανε το επιχειρησιακό κομμάτι της ιστορίας πολύ πιο στοχαστικό. Επίσης, η ύπαρξη μιας επιχειρησιακής μοίρας F-35 μόνο από τη μια πλευρά του Αιγαίου θα άλλαζε όλη την πλοκή, καθώς είναι βέβαιο πως σε αυτή την περίπτωση για να σχεδιάσουν οποιαδήποτε κλιμάκωση οι απέναντι θα έπρεπε πρώτα να προσπαθήσουν να τα βγάλουν από τη μέση.
Γιατί καθυστερήσαμε τόσο πολύ να αντεπιτεθούμε; Μεταξύ άλλων, το Αιγαίο Ώρα Μηδέν προσπαθεί να αναδείξει δύο σημαντικά θέματα:
(α) Την επιθυμία της Ελληνικής πλευράς να κρατήσει την κρίση «σημειακή» και την απροθυμία της να πάει σε ολοκληρωτικό πόλεμο. Που είναι λογικό σαν γενικότερη στάση αφού είναι ο λιγότερο ισχυρός στα χαρτιά και αυτός με τις περισσότερες εκτεθειμένες αμυντικά θέσεις (νησίδες, Καστελόριζο, Κύπρος). Στο πεδίο όμως αυτή η στάση αποτελεί μειονέκτημα που θα μπορούσε να επιφέρει τραγικές επιπτώσεις σε επιχειρησιακό επίπεδο.
(β) Πως το καλύτερο επιχειρησιακό σχέδιο δεν έχει την παραμικρή αξία αν δεν το θέσεις σε εφαρμογή. Ναι μεν οι Ε.Δ. έχουν αναλυτικά απόρρητα επιχειρησιακά σχέδια κλειδωμένα στους φωριαμούς ασφαλείας κάθε σημαντικής μονάδας τα οποία θα εφαρμοστούν σε περίπτωση πολέμου ή ακόμα και σε περίπτωση που η μονάδα θα χάσει κάθε επαφή με τον έξω κόσμο (επίθεση Η/Π, ΠΒΧ κ.λπ.). Όμως το πότε ακριβώς η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο ώστε να τεθούν σε εφαρμογή αυτά τα σχέδια δεν είναι προκαθορισμένο από πριν και αποτελεί κομβικό ζήτημα. Όσο παραμένουν σε επίπεδο ύψιστης ετοιμότητας αλλά αδυνατούν να πλήξουν ή να εκδιώξουν τις απειλές δεσμευόμενες από τους Εθνικούς Κανόνες Εμπλοκής (Ε.Κ.Ε.), οι μονάδες μας είναι εξ’ ορισμού εκτεθειμένες στις πρωτοβουλίες και τους αιφνιδιασμούς της άλλης πλευράς. Άλλωστε ο πλοίαρχος Μπούρλας από το πρώτο κι’ όλας επεισόδιο ανακοινώνει στους άνδρες του σε δραματικό τόνο πως βρισκόμαστε σε πόλεμο. Όμως μισή ημέρα και πολλούς νεκρούς αργότερα, η Ελλάδα ακόμη δεν βρισκόταν επίσημα σε πόλεμο. Το ζήτημα φυσικά δεν είναι οι ίδιοι οι Ε.Κ.Ε. Αυτοί αποτελούν ένα απαραίτητο εργαλείο το οποίο διασφαλίζει πως τη χώρα θα την οδηγήσει σε πόλεμο μόνο η ηγεσία της και όχι ο κάθε τοπικός διοικητής που θα αποφασίσει για λογαριασμό όλων μας. Το ζήτημα είναι πότε η ηγεσία θα αποφασίσει να το κάνει, απελευθερώνοντας τους Ε.Κ.Ε.
Γιατί δεν εκτελέσαμε προληπτικό χτύπημα; Κατά την προσωπική μου άποψη, ναι μεν ο Δαυίδ μπορεί να κατατροπώσει τον Γολιάθ, όπως το Ισραήλ νίκησε στον πόλεμο των 6 Ημερών. Όμως η Ελλάδα δεν είναι Ισραήλ από πολιτικής, κοινωνικής και ιστορικής άποψης – πράγμα και καλό και κακό, πάντως δεδομένο. Ούτε η Τουρκία είναι ο Αραβικός κόσμος της δεκαετίας του ’60. Συνεπώς ένα προληπτικό πλήγμα όπως η αιφνίδια αεροπορική επιδρομή που εξαφάνισε την Αιγυπτιακή αεροπορία και καθόρισε το αποτέλεσμα εκείνου του πολέμου πριν καλά καλά ξεκινήσει, είναι κατά την άποψή μου μάλλον απίθανο να συμβεί από πλευράς μας. Αν κάποιος πρόκειται να διενεργήσει προληπτικό χτύπημα, κατά την προσωπική μου εκτίμηση πάντα, το πιθανότερο είναι αυτός να είναι η Τουρκία.
Γιατί πιαστήκαμε τόσες φορές στον ύπνο; Δεν γνωρίζουν οι επιτελείς μας; Δεν υπάρχουν σχέδια; Οι επιτελείς μας γνωρίζουν και έχουν πολλά και αναλυτικά σχέδια, εξ’ όσων γνωρίζω. Άλλωστε και στο Αιγαίο Ώρα Μηδέν, όταν τελικά τους επετράπη να τα θέσουν σε εφαρμογή τα αποτελέσματα ήταν καταλυτικά.
Στο Αιγαίο Ώρα Μηδέν όσο η κρίση κλιμακώνεται η Ελληνική πλευρά έχει παραδώσει την πρωτοβουλία στον αντίπαλο και απλώς αντιδρά με προβλέψιμο τρόπο. Ο αντίπαλος έχει σχέδιο και το εφαρμόζει προσεκτικά: Εγκλώβισε το σύνολο σχεδόν των αεροναυτικών δυνάμεών μας σε δύο σημεία του Αιγαίου, ενώ άρπαξε την ευκαιρία που του δώσαμε στο πιάτο (Yavuz) για να χτυπήσει αλλού (Καστελόριζο) προφασιζόμενος ειδική επιχείρηση, όχι εισβολή. Ό,τι δηλαδή έκανε και στην Κύπρο μετά τη θαυμάσια δικαιολογία που του δώσαμε με το πραξικόπημα. Στο Αιγαίο Ώρα Μηδέν, στόχος της Τουρκίας ήταν η γρήγορη δημιουργία τετελεσμένων εντός μιας νύκτας στο αδύναμο αυτό σημείο της άμυνάς μας. Ενώ, δε, εμείς θα αντιδρούσαμε προσπαθώντας να μεταφέρουμε δυνάμεις σε αυτό το θέατρο, ο αντίπαλος θα χτυπούσε εκ νέου στο Βόρειο Αιγαίο: Συγκεντρώνοντας εκεί όλη την ισχύ των υπεράριθμων ΜΕΑ του για να συνεπικουρήσουν τις ναυτικές του δυνάμεις, σχεδίαζε να καταβυθίσει τον διαιρεμένο Ελληνικό στόλο και στη συνέχεια να δημιουργήσει επιπλέον τετελεσμένο με κατάληψη και δεύτερου κατοικημένου νησιού εντός της ίδιας νύκτας (δεν αναφέρεται στο σενάριο ποιο νησί θα ήταν αυτό, καθώς το ΠΝ και η ΠΑ «δεν τους έκαναν τη χάρη». Υπάρχουν πολλά όμως, με μόνιμους κατοίκους και μικρή φρουρά, που θα αποτελούσαν ιδανικούς στόχους για τις τουρκικές αποβατικές δυνάμεις που περίμεναν στη Φώκαια). Με λίγα λόγια βρισκόμασταν διαρκώς ένα βήμα πίσω μέχρι, εν τέλει, να τεθούν σε ισχύ τα επιχειρησιακά σχέδια κυριολεκτικά «στο και πέντε».
Στο σενάριο παίζουν υπερβολικά σημαντικό ρόλο τα Τουρκικά ΜΕΑ. Δεν είναι δα και υπερόπλα! Όχι, φυσικά και δεν είναι. Η εξέλιξη της ναυμαχίας της Λέσβου προσπαθεί μεταξύ άλλων να καταδείξει το ανώφελο του να προσπαθείς να αντιμετωπίσεις εσύ με υπερ-όπλα όπως οι πύραυλοι Meteor, Aster 30 κ.λπ., τα εκατοντάδες αναλώσιμα ΜΕΑ του αντιπάλου. Έτσι παίζεις το παιχνίδι του. Κανένας Ελληνικός ή Ευρωπαϊκός στόλος δεν θα είχε τόση ισχύ πυρός για να αντιμετωπίσει μόνος του τόσο μεγάλο αριθμό MALE UCAVs που προστατεύονται στα μεσαία υψόμετρα από ένα ικανότατο σύστημα Α/Α (άρα δεν καταστρέφονται απλώς με guns από την ΠΑ). Το πώς μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε, προσπάθησε να το υπονοήσει η πλοκή μέσα από το όλο sub-plot της Κύπρου. Αυτό ήταν το ένα σημαντικό μήνυμα από εκεί σε σχέση με την αντιαεροπορική κάλυψη των νησιών μας.
Το άλλο μήνυμα από την πλοκή της Κύπρου αφορά φυσικά την Ελληνική αμυντική βιομηχανία και τις έξυπνες λύσεις στις οποίες μπορεί να επικεντρωθεί. Το τελείως φανταστικό project Αράχνη δεν αποτελεί προϊόν ιδιαίτερης καινοτομίας, ούτε απαιτεί χρόνια έρευνας και πολυσχιδείς συνεργασίες μεταξύ ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, εταιριών, οργανισμών, ευρωπαϊκής χρηματοδότησης κ.ο.κ.. Δεν ξανα-εφευρίσκει τον τροχό, αντιθέτως, παίρνει έτοιμα και πλεονάζοντα συστήματα και τα ολοκληρώνει με σύγχρονους αισθητήρες και λογισμικό. Οι ικανότατοι νέοι μηχανικοί των δραστήριων Ελληνικών αμυντικών εταιριών θα μπορούσαν να μας εκπλήξουν. Αρκεί κάποιος (;!) να ανακοινώσει πως αναζητά κάτι τέτοιο και να εγγυηθεί πως θα προμηθευτεί συγκεκριμένο αριθμό συστημάτων από την καλύτερη πρόταση αλλά θα αγοράσει και τα πρωτότυπα των άλλων δύο φιναλίστ. Με αυτά τα (αυτονόητα) κίνητρα θα δούμε το ικανό ανθρώπινο δυναμικό μας να απελευθερώνει τα ταλέντα του, αλλά και το πάθος του, τα ξενύχτια του. Όπως ο «αρχιμηχανικός» της «ΑΤΑΕ».
Στο σενάριο παίζει υπερβολικά σημαντικό ρόλο το S-400. Γιατί λέει ο ΑΓΕΑ πως θα χρειαστούν πολλά αεροσκάφη και με πολλές απώλειες για να το καταστρέψουν; Καταρχάς θέλω να πω πως το θέμα αυτό (SEAD έναντι S-400) έχει πολύ μεγάλο βάθος. Παιδεύτηκα πολύ με τον αν θα έπρεπε να μπει στο σενάριο ή όχι. Τελικά έκρινα πως αν έμπαινε με την ανάλυση που του αξίζει, θα τραβούσε πάνω του πολύ μεγάλο μέρος της ιστορίας και θα ασκούσε μεγάλη βαρύτητα επί των εξελίξεων, κάνοντας το έργο σχεδόν αποκλειστικά αεροπορική υπόθεση. Γι’ αυτό το απέφυγα και προτίμησα το πλήγμα στο Yavuz, που ήταν απλούστερο επιχειρησιακά και δυσμενέστερο για την Ελλάδα επικοινωνιακά.
Από κει και πέρα, η καταστολή ενός τόσο εξελιγμένου συστήματος ΔΕΝ είναι εύκολη υπόθεση, τουλάχιστον με όσα γνωρίζουμε σήμερα για αυτό. Αντί να μακρηγορώ εδώ, σας συστήνω να κρίνετε μόνοι σας αφού παρακολουθήσετε αυτό το βίντεο, όπου κάποιοι έχουν τρέξει στον τακτικό εξομοιωτή C:MO δύο σενάρια καταστολής S-400, ένα με Super Hornets και ένα με F-35 – και στις δύο περιπτώσεις πάντως με τεράστιο αριθμό μέσων και όπλων. Οι αποστολές και τα συμπεράσματα αναλύονται λεπτομερώς και είναι πολύ ενδιαφέροντα.
Στο σενάριο παίζουν υπερβολικά σημαντικό ρόλο τα Mirage 2000 -5 Mk II. Γιατί όχι τα F-16V ή τα Rafale; Στην πραγματικότητα στο σενάριο παίζει σημαντικό ρόλο η ναυτική κρούση. Από εκεί και πέρα ο λόγος που επέλεξα να δώσω στα «τελευταία δίλιτρα» του 2029 αυτόν τον επιχειρησιακό ρόλο είναι ξεκάθαρα προσωπικός: Από την αγάπη μου για αυτά τα πανέμορφα αεροσκάφη, την 331ΜΠΚ «Θησέας» και τους εξαιρετικούς μηχανικούς και ιπτάμενους της που σήκωσαν για δεκαετίες μεγάλο κομμάτι από το βάρος των χιλιάδων αναχαιτίσεων στο Αιγαίο. Οι μυθιστορηματικές μάχες και θυσίες των Mirage που περιγράφονται στο Αιγαίο Ώρα Μηδέν αποτελούν φόρο τιμής στον «Θησέα» και τους ανθρώπους του.
Στο τέλος η ΠΑ θα μπορούσε να βυθίσει όλο τον ανυπεράσπιστο Τουρκικό στόλο στη Λήμνο και να τελειώνουμε μια και καλή με την Τουρκία. Γιατί δεν το κάναμε; Θα μπορούσα να προφασιστώ διάφορους σεναριακούς λόγους σε σχέση με τον χρόνο που απέμενε μέχρι την εκεχειρία, τα διαθέσιμα αεροσκάφη μετά από τόσες εξόδους κ.λπ. κ.λπ.. Στην πραγματικότητα όμως, φτάνοντας στο τέλος συνειδητοποίησα πως σε αυτή την ιστορία πιο σημαντικοί είναι ο Καλλέργης, ο Βόσσος και ο Μανουσάκης που έδωσαν τις ζωές τους στο έργο, όπως έκαναν στ’ αλήθεια ο Ηλιάκης, ο Σιαλμάς και τόσοι άλλοι πεσόντες αεροπόροι μας. Είναι οι ναυτικοί του «Ξένος» και «Δανιόλος» που χάθηκαν στη θάλασσα στο αφήγημα, όπως τα τρία παλικάρια, ο Καραθανάσης, ο Βλαχάκος και ο Γιαλοψός του ελικοπτέρου της «Ναυαρίνο» εκείνη τη μοιραία νύχτα του 1996. Είναι τα τόσα -ανώνυμα δυστυχώς στο έργο- Ελληνόπουλα που χάθηκαν στο στρατόπεδο της ΔΑΝ, σαν τους 700 Θεσπιείς που έπεσαν μέχρις ενός μαζί με τους Σπαρτιάτες αλλά σπάνια μνημονεύονται. Είναι ο νεαρός καταδρομέας που χάνεται στο νεκροταφείο παίρνοντας μαζί του τους εισβολείς, αλλά και ο πέρα για πέρα αληθινός καταδρομέας Μανώλης Μπικάκης και οι στίχοι του Νίκου Ξυλούρη «Έβαλ’ ο θεός σημάδι παλικάρι απ’ τα Σφακιά κι’ ο πατέρας του στον Άδη άκουσε μια τουφεκιά» που ενέπνευσαν αυτό το σύντομο επεισόδιο στην πλοκή.
Είναι η γενναία γερόντισσα με τη σημαία σαν την αληθινή Kυρά της Ρως, ο πατήρ Αντώνιος που εμψυχώνει το ποίμνιό του αλλά και ο αληθινός Αγιορείτης μοναχός Ιωσήφ που κραδαίνει την Ελληνική σημαία όποτε περνούν μαχητικά μας. Κάθε φανταστικός χαρακτήρας στο Αιγαίο Ώρα Μηδέν είναι μια σταγόνα Ελληνισμού και όλοι μαζί είναι η Ελλάδα. Όταν τελείωσα να γράφω κατάλαβα πως αυτό είναι το κομμάτι του έργου που με άγγιξε και όχι πόσο βγήκε τελικά το σκορ από το υπολογιστικό μοντέλο.
Άλλωστε, φίλοι μου, αν στο Αιγαίο Ώρα Μηδέν ρίχναμε την Τουρκία στο καναβάτσο, στο sequel τί θα διαβάζαμε;
