Η επικείμενη συνάντηση του Συμβουλίου Υπουργών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), στις 26–27 Νοεμβρίου, αναμένεται να αποτελέσει σημείο καμπής στην ιστορία του, καθώς τα κράτη μέλη εξετάζουν πρόταση ύψους €1 δισ. για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών διαστημικών δυνατοτήτων που σχετίζονται με την άμυνα.
Από την ίδρυσή του το 1975, ο ESA έχει διατηρήσει αυστηρά πολιτικό χαρακτήρα. Ωστόσο, το προτεινόμενο πρόγραμμα «Ανθεκτικότητα της Ευρώπης από το Διάστημα» (European Resilience from Space – ERS) θα σηματοδοτήσει την έναρξη εμπλοκής του οργανισμού σε δραστηριότητες που ευθυγραμμίζονται με την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για στρατηγική αυτονομία στο Διάστημα, ιδιαίτερα ως αντίδραση στις γεωπολιτικές μεταβολές μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η πρωτοβουλία ERS έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίξει την Κυβερνητική Υπηρεσία Παρατήρησης της Γης (Earth Observation Governmental Service – EOGS), μια προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη αστερισμού δορυφόρων ηλεκτροοπτικών αισθητήρων και ραντάρ για αποστολές συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης (ISR).
Αν και ο ESA παραμένει θεσμικά ανεξάρτητος από την ΕΕ, το πρόγραμμα θα επιτρέπει στα κράτη μέλη να συμμετέχουν προαιρετικά, με τον οργανισμό να προσφέρει τεχνική τεχνογνωσία χωρίς να αναλαμβάνει στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Η ΕΕ αναμένεται να ψηφίσει για τη χρηματοδότηση του EOGS τον Δεκέμβριο, στο πλαίσιο του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου. Η πρωτοβουλία εντάσσεται στον ευρύτερο Οδικό Χάρτη Ετοιμότητας Άμυνας 2030 της ΕΕ, ο οποίος περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας «Ευρωπαϊκής Ασπίδας Διαστήματος».
Ο ESA έχει ήδη εμπλακεί σε έργα διπλής χρήσης, όπως το IRIS2 — ένα ασφαλές δίκτυο δορυφορικών επικοινωνιών — και το NAVISP, που υποστηρίζει την ανάπτυξη ανεξάρτητων ευρωπαϊκών τεχνολογιών πλοήγησης με δορυφορική υποβοήθηση. Ο οργανισμός έχει αναθέσει εκατοντάδες συμβάσεις σε βιομηχανία και ακαδημαϊκά ιδρύματα στο πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων.
Αν εγκριθεί, η πρόταση ERS δεν θα σηματοδοτεί πλήρη στροφή προς στρατιωτικές επιχειρήσεις, αλλά ένα συνεργατικό μοντέλο στο οποίο ο ESA διευκολύνει την ανταλλαγή δυνατοτήτων, διατηρώντας παράλληλα τον εθνικό έλεγχο. Οι τελικές αποφάσεις για τη διακυβέρνηση και τη χρηματοδότηση αναμένονται στη συνάντηση των υπουργών.
