Η πρόσφατη αποκάλυψη ότι η ρουμανική ναυπηγική βιομηχανία θα αναλάβει την κατασκευή έξι προηγμένων φρεγατών ανθυποβρυχιακού πολέμου (Anti-Submarine Warfare Frigates – ASWF), για τα ναυτικά της Ολλανδίας και του Βελγίου, αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη για την εκεί βιομηχανία. Το πρόγραμμα αυτό, που υλοποιείται από την ολλανδική Damen, θα αξιοποιήσει τα ναυπηγεία της στη Ρουμανία, τα Damen Shipyards Galati, επάνω στο Δούναβη, και υπογραμμίζει τη δυναμική της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της άμυνας.
Οι φρεγάτες ASWF ενσωματώνουν πλήθος από τεχνολογίες αιχμής, όπως προηγμένα συστήματα σόναρ, ραντάρ AESA, νέας γενιάς αντιαεροπορικούς πυραύλους, καθιστώντας τις ικανές να αντιμετωπίσουν τις πιο σύγχρονες απειλές, από αθόρυβα υποβρύχια έως υπερηχητικούς πυραύλους εναντίον πλοίων. Το πρόγραμμα προβλέπει την κατασκευή τεσσάρων φρεγατών για το Ολλανδικό Ναυτικό και δύο για το Βελγικό, με την πρώτη παράδοση να αναμένεται εντός του 2030. Ενώ όπως γράφεται σε ρουμανικά ΜΜΕ, το όλο πλάνο θα έχει χρηματοδοτική υποστήριξη από την πρωτοβουλία SAFE, περί δανείων ύψους 150 δις ευρώ, της Ε.Ε., που είναι μέρος του ReArm Europe, δηλαδή της προσπάθειας για επανεξοπλισμό της Ευρώπης.
Ολλανδία, Βέλγιο: η κατασκευή των φρεγατών ASWF ξεκινά το 2025
Η επιλογή της Ρουμανίας δεν είναι τυχαία. Τα ναυπηγεία στο Galați έχουν δείξει την ικανότητά τους να παραδίδουν πλοία σε σύντομο χρονικό διάστημα και σε ανταγωνιστικές τιμές, ενώ ετσι γίνεται και μεταφορά τεχνογνωσίας και δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας με μεγάλη εξειδίκευση. Κι όλα αυτά, χωρίς να έχει αγοραστεί η ASWF από το ρουμανικό Ναυτικό. Επιπλέον, η Damen θα προωθήσει τις ASWF σε διεθνείς αγορές, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω συμβόλαια για τα ρουμανικά ναυπηγεία.
Ωστόσο, για την Ελλάδα, η είδηση αυτή φέρνει στη μνήμη μας μια ακόμη χαμένη ευκαιρία αναβίωσης της εγχώριας ναυπηγικής-αμυντικής βιομηχανίας μας, ιδιαίτερα σε σχέση με την απόφαση του Πολεμικού Ναυτικού το 2021 να μην επιλέξει την πρόταση των ολλανδικών φρεγατών Sigma 11515 της Damen.
Η Ελλάδα, αντιμέτωπη τότε με την επείγουσα ανάγκη εκσυγχρονισμού του Πολεμικού Ναυτικού της, επέλεξε τις γαλλικές φρεγάτες FDI της Naval Group. Η απόφαση αυτή βασίστηκε σε μια σειρά παραγόντων, όπως τη μακροχρόνια αμυντική συνεργασία με τη Γαλλία, την ανάγκη για γρήγορη παράδοση σύγχρονων πλοίων και την πολιτική στήριξη που προσέφερε η γαλλική κυβέρνηση, στο πλαίσιο της ελληνογαλλικής αμυντικής συμφωνίας.
Ωστόσο, η επιλογή των FDI είχε περιορισμένα οφέλη για την ελληνική ναυπηγική βιομηχανία. Η Naval Group ανέθεσε ένα υποκατασκευαστικό έργο στα Ναυπηγεία Σαλαμίνας, που αφορά την κατασκευή τμημάτων του κύτους των φρεγατών. Επίσης κάποιο έργο έχουν αναλάβει άλλες ελληνικές εταιρείες. Όμως η τελική συναρμολόγηση και ενσωμάτωση των συστημάτων πραγματοποιείται αποκλειστικά στη Γαλλία, στο ναυπηγείο του Lorient, στερώντας από την Ελλάδα τη δυνατότητα να αναπτύξει περαιτέρω τις ναυπηγικές της ικανότητες και να ωφεληθεί από μεγάλη μεταφορά τεχνογνωσίας.
Την ίδια περίοδο η ολλανδική πρόταση προς την Ελλάδα, από τη Damen, περιλάμβανε την πλήρη κατασκευή τριών ή και τεσσάρων φρεγατών Sigma 11515 στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, με σημαντική συμμετοχή της ελληνικής βιομηχανίας. Εκείνη την περίοδο τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, που κάποτε αποτελούσαν έναν από τους πυλώνες της ελληνικής βαριάς βιομηχανίας, είχαν καταπέσει σε αδράνεια και μεγάλη υποβάθμιση, λόγω οικονομικών και διοικητικών προβλημάτων. Οπότε, η κατασκευή των Sigma 11515 θα είχε αναζωογονήσει τα ναυπηγεία, δημιουργώντας χιλιάδες άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, ενισχύοντας την τοπική οικονομία και αναβαθμίζοντας την τεχνογνωσία του ελληνικού εργατικού δυναμικού. Επιπλέον, η συνεργασία με την Damen θα είχε επιτρέψει τη μεταφορά προηγμένων τεχνολογιών και διαδικασιών, καθιστώντας τον Σκαραμαγκά έναν ανταγωνιστικό παίκτη στην ευρωπαϊκή ναυπηγική αγορά.
Η ολλανδική πρόταση για το ελληνικό πρόγραμμα φρεγατών ήταν ολοκληρωμένη και περιλάμβανε όχι μόνο την κατασκευή των Sigma 11515, αλλά και επιλογές για την άμεση ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού. Συγκεκριμένα, περιελάμβανε την ως ενδιάμεση λύση τη μεταφορά δύο φρεγατών κλάσης Μ από το Ολλανδικό Ναυτικό, με τη δυνατότητα μελλοντικής απόκτησης δύο ακόμη από το Βελγικό, ενώ εναλλακτικά είχε προταθεί και η κατασκευή κορβετών Sigma 10514HN. Ακόμη, οι Ολλανδοί είχαν έρθει με πρόγραμμα χρηματοδότησης, αλλά και με λύση για τον εκσυγχρονισμό των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ.
Αργότερα, όταν είχαμε περάσει στο στάδιο της αναζήτησης κορβετών από το Πολεμικό Ναυτικό (ένα πρόγραμμα που συζητήθηκε, μελετήθηκε, έγιναν διαπραγματεύσεις με ξένους ναυπηγικούς οίκους, αλλά τελικά πάγωσε και δεν φαίνεται να εξελλίσεται εδώ και πολύ καιρό), η Damen μας είχε προτείνει εκ νέου τις κορβέτες Sigma 10514HN, οι οποίες θα μπορούσαν να παραδοθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα και σε ανταγωνιστική τιμή. Με εξοπλισμό που περιλαμβάνει αντιαεροπορικούς πυραύλους ESSM Block II, ανθυποβρυχιακά όπλα (VL-ASROC) και προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα (CMS TACTICOS Block II), οι Sigma 10514HN θα μπορούσαν να ενισχύσουν σημαντικά την αποτρεπτική ισχύ της Ελλάδας.
Μια άλλη επιλογή
Αναλογιζόμαστε λοιπόν το εξής: Αν η Ελλάδα είχε επιλέξει το 2021 τις Sigma 11515, με εγχώρια παραγωγή, θα είχαν ήδη αναβαθμιστεί τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, θα είχε δρομολογηθεί και η κατασκευή των φρεγατών, πιθανά και κάποιων κορβετών 10514HN, ενώ θα μπορούσε να έχει λυθεί και το ζήτημα αναβάθμισης μέσης ζωής των ΜΕΚΟ, που ακόμη δεν έχει καταλήξει. Ενώ θα υπήρχε για τη Damen μια σοβαρή εναλλακτική συνεργαζόμενων ναυπηγείων, για να δώσει εκεί και το έργο των νέων ολλανδικών-βελγικών φρεγατών ASWF, ή έστω μέρος του έργου, μιας και αυτό επίσης συνηθίζεται στους μεγάλους ναυπηγικούς ομίλους. Καθιστώντας έτσι την Ελλάδα έναν κόμβο ναυπηγικής δραστηριότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, με όλες βέβαια τις θετικές συνέργειες, σε όλο τον τοπικό ναυπηγικό κλάδο και βέβαια τον αμυντικό. Ενώ η κατασκευή τόσων πλοίων, θα μπορούσε να προσελκύσει εξαγωγικούς πελάτες, όπως χώρες της Μέσης Ανατολής ή της Ασίας, που αναζητούν σύγχρονα πολεμικά πλοία σε καλές τιμές.
Επιπλέον, το ΠΝ θα μπορούσε να εξετάσει την απόκτηση των ASWF (ήδη μας είχε γίνει νύξη από το 2021), ή κάποιας πιο εξελιγμένης έκδοσης τους, ως εναλλακτική λύση στις Constellation, έχοντας ήδη τις υποδομές και τη γνώση, για τη δημιουργία ενός ομογενοποιημένου στόλου παρεμφερών σκαφών, υψηλής τεχνολογίας.
Τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε βέβαια, οπότε…
Η συνέχεια στο Naval Defence
