ΑΝΑΛΥΣΗ: Μονάδα Αεροπορικών Ειδικών Επιχειρήσεων, τα “φτερά” της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου

Σε συνέχεια της σχετικής πρόσφατης αναφοράς για την πιστοποίηση επιχειρησιακής ετοιμότητας της ΜΑΕΕ (Μονάδας Αεροπορικών Ειδικών Επιχειρήσεων) αναδημοσιεύουμε το άρθρο που ακολουθεί, το οποίο  βέβαια οι αναγνώστες της έντυπης «Πτήσης» είχαν απολαύσει στο τεύχος 52, του Οκτωβρίου 2024.

Μονάδα Αεροπορικών Ειδικών Επιχειρήσεων – «Combat Ready» με νατοϊκή σφραγίδα

Η ΜΑΕΕ είναι ο αεροπορικός βραχίονας της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου (ΔΕΠ) του ΓΕΕΘΑ και τα στελέχη της θα είναι τα πρώτα της Αεροπορίας Στρατού (ΑΣ) που θα πετάξουν στη μάχη. Εφοδιασμένη ήδη με ΝΗ90 SOF και CH-47DG/SD Chinook, η Μονάδα Αεροπορικών Ειδικών Επιχειρήσεων διαθέτει ειδικά εκπαιδευμένα πληρώματα με προσανατολισμό αποκλειστικά στην εκτέλεση αποστολών Ειδικών Επιχειρήσεων που διεξάγονται σε πολύ απαιτητικές συνθήκες, κυρίως κατά τη διάρκεια της νύκτας. Εμείς, από τα «άδυτα» της ΜΑΕΕ γνωρίσαμε μια από τις νεότερες και ελάχιστα (όπως ίσως είναι αναμενόμενο) προβεβλημένες μονάδες των ελληνικών ΕΔ και σας μεταφέρουμε την καλύτερη δυνατή εικόνα.

Η επιχειρησιακή αναγκαιότητα για μια μονάδα της Αεροπορίας Στρατού, η οποία εκπαιδεύεται κατά κανόνα να λειτουργεί σε συνθήκες σκότους με αποκλειστικό σκοπό να μεταφέρει επίλεκτα τμήματα σε ειδικές αποστολές που εμπεριέχουν από τη φύση τους υψηλό βαθμό δυσκολίας και επικινδυνότητας, διαπιστώθηκε εδώ και αρκετά χρόνια στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.  

Το προσωπικό των μονάδων Ειδικών Επιχειρήσεων της ΔΕΠ δύναται να ενεργήσει σε μικρά τμήματα με σκοπό την αθέατη διείσδυση σε έδαφος που ελέγχει ο αντίπαλος, την αξιολόγηση της κατάστασης, την αναφορά σε προϊστάμενα κλιμάκια και, εφόσον διαταχθεί, να επιφέρουν καίριο πλήγμα σε επιλεγμένους στόχους υψηλής αξίας. Γι’ αυτό και η εκπαίδευσή τους καλύπτει όλα τα αντικείμενα, όπως αγώνα σε αστικό και ορεινό περιβάλλον, απελευθέρωση ομήρων ή σύλληψη/εξουδετέρωση σημαντικών στελεχών του αντιπάλου, αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών, κρούση σε εγκαταστάσεις υψηλής αξίας σε ξηρά και θάλασσα, περιπολίες σε ευαίσθητους τομείς, επιχειρήσεις διείσδυσης ελεύθερων σκοπευτών κ.ά.

Η χρήση ελικοπτέρων αποτελεί την κατεξοχήν επιλογή για την ανάπτυξή τους, με πλήρη εκμετάλλευση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των αεροσκαφών περιστρεφόμενων πτερύγων, που προσδίδουν ευρύ φάσμα μεθόδων διείσδυσης όπως ρίψη/ανάκτηση λέμβων, άφεση και περισυλλογή στελεχών υποβρυχίων καταστροφών για διείσδυση και έξοδο σε εχθρική ακτή, υλοποίηση αλμάτων ελεύθερης πτώσης αλλά και ταχεία καταρρίχηση (με μεθόδους Rappel και Fast Rope) ή μέσω FRIES (Fast Rope Insertion & Extraction System) κ.ά.

Κοινός παρονομαστής σε όλα τα παραπάνω είναι ο μικρός χρόνος προειδοποίησης για δράση, που προϋποθέτει την άμεση διαθεσιμότητα εξειδικευμένων -κατά προτίμηση- εναέριων μέσων, τα οποία να μπορούν να μεταφέρουν απευθείας στην περιοχή ενδιαφέροντος/στόχο τους άνδρες των δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων (SOF).

Ειδικές Επιχειρήσεις και η ελληνική πραγματικότητα

Οι SOF (Special Operations Forces) καλούνται να λειτουργήσουν είτε ανεξάρτητα είτε σε συνεργασία με τακτικές μονάδες στο πλαίσιο συνδυασμένων αμφίβιων επιχειρήσεων, αεραποβάσεων κ.ά., που διεξάγονται υπό συνθήκες περιορισμένης ή ευρέως κλίμακας σύρραξης.

Για τη χώρα μας η απειλή αιφνιδιασμού είναι διαρκής, ενώ από την άλλη το δόγμα ανορθόδοξου πολέμου ταιριάζει απολύτως στο περιβάλλον του Αρχιπελάγους του Αιγαίου αλλά και τη Θράκη. Οι Ειδικές Επιχειρήσεις άλλωστε αποτελούν φυσική προέκταση του ανορθόδοξου πολέμου, ο οποίος πέραν της κλασικής μορφής του περιλαμβάνει και αντικείμενα που απορρέουν από τα σύγχρονα δόγματα A-G (Air-Ground), όπως αυτά έχουν εξελιχθεί μέσα από τις πρόσφατες προκλήσεις, απειλές και επιχειρησιακές απαιτήσεις.

Στις κλασικές επιχειρήσεις ανορθόδοξου πολέμου περιλαμβάνονται:

• Κρούση (Direct Action): Αποστολές SOF, συνήθως μικρής διάρκειας, που έχουν σκοπό την προσβολή στόχων με μεγάλη σημασία σε ξηρά και θάλασσα.
• Ειδική Επιτήρηση-Αναγνώριση (Special Reconnaissance–SR): Χρησιμοποιούνται περίπολοι αναγνώρισης μακράς εμβέλειας (LRRP, Long Range Reconnaissance Patrols) με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών ευρέως φάσματος (multi-domain/wide spectrum), πρωταρχικής σημασίας για την υποστήριξη διεξαγωγής επιχειρήσεων ή και εφαρμογής στρατιωτικής ισχύος.
• Απαγόρευση Περιοχής (Interdiction): Στις αποστολές αυτές περιλαμβάνονται τόσο διεξαγωγή επιθετικών επιχειρήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα από δυνάμεις Ανορθόδοξου Πολέμου που δρουν στην περιοχή, όσο και η ανάληψη Επιχειρήσεων Κρούσης που προαναφέρθηκαν εναντίον επιλεγμένων στόχων.

Επιπλέον των επιχειρήσεων ανορθόδοξου πολέμου, στις Ειδικές Επιχειρήσεις περιλαμβάνονται:

• Αμφίβια κρούση: Συμμετέχουν μονάδες βατραχανθρώπων οι οποίες αναπτύσσονται σε θαλάσσιες/παράκτιες περιοχές για την εξουδετέρωση εχθρικών θέσεων που μπορούν να απειλήσουν μια φίλια αποβατική δύναμη.
• Εκτέλεση δολιοφθορών σε σημαντικούς στόχους όπως λιμάνια, βάσεις και αεροδρόμια, υποδομές επικοινωνιών-ραντάρ κ.ά.
• Σύλληψη-εξουδετέρωση προσώπων υψηλής σημασίας. Περιλαμβάνονται ακόμη και οι αποστολές αρπαγής εχθρικού εξοπλισμού για αξιολόγηση.
•  Εκτέλεση νηοψιών ύποπτων πλοίων (VBSS, Visit Board Search and Seizure).
•  Έρευνα–Διάσωση Μάχης (CSAR, Combat Search and Rescue). Αφορά την εκτέλεση αποστολής διάσωσης με ελικόπτερα προκειμένου να ανακτηθεί χειριστής που εγκατέλειψε το αεροπλάνο του πάνω εχθρική περιοχή, αλλά είναι στενά συνδεδεμένη και με την αποστολή Ανάκτησης Προσωπικού (PR, Personnel Recovery) που αφορά διάσωση-ανάκτηση ατόμων που έχουν εγκλωβιστεί μέσα σε περιοχή που ελέγχεται από τον εχθρό.

Όλα τα παραπάνω αντικείμενα περιλαμβάνονται (με ορισμένες τροποποιήσεις λόγω των ιδιαίτερων γεωγραφικών-στρατηγικών-πολιτικών συνθηκών) στις αποστολές που καλούνται να αναλάβουν οι επίλεκτες μονάδες της ΔΕΠ/ΓΕΕΘΑ. Σε αυτές συγκαταλέγονται το Ειδικό Τμήμα Αλεξιπτωτιστών (ΕΤΑ), η Ζ΄ Μοίρα Αμφίβιων Καταδρομών, τα Ειδικά Τμήματα Εθνοφυλακής (ΕΤΕΘ), η 32^η Ταξιαρχία Πεζοναυτών, Τμημάτων Ειδικών Ναυτικών Επιχειρήσεων (ΤΕΝΕ) της Διοίκησης Υποβρυχίων Καταστροφών (ΔΥΚ) του ΠΝ και η 31^η Μονάδα Επιχειρήσεων Έρευνας και Διάσωσης (31^η ΜΕΕΔ) της ΠΑ.

Η εκτέλεση των αποστολών αυτών, που πλέον τυποποιούνται με κριτήρια του ΝΑΤΟ (και απαιτείται η πιστοποίηση των μονάδων κάθε χώρας στο πλαίσιο τακτικών αξιολογήσεων, όπως θα δούμε παρακάτω), επέβαλε την υιοθέτηση σύγχρονου δόγματος εκπαίδευσης SOF στις μονάδες της Αεροπορίας Στρατού.

 Εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή

Η ίδρυση της Μονάδας Αεροπορικών Ειδικών Επιχειρήσεων πέτυχε την πολυπόθητη επέκταση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της ΔΕΠ ως ο εξειδικευμένος βραχίονάς της. H μονάδα λειτουργεί πλέον κάτω από τα πιο σύγχρονα πρότυπα οργάνωσης και υλοποιεί κατ’ εξοχήν τη διακλαδικότητα, ενώ διοργανώνει ή συμμετέχει σε σχολεία του εξωτερικού για μετεκπαίδευση χειριστών ελικοπτέρων προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις του νέου δόγματος. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνονται κατακόρυφα οι δυνατότητες της ΔΕΠ στη σχεδίαση και διεξαγωγή επιχειρήσεων SOF σύμφωνα με τα σύγχρονα συμμαχικά και διεθνή πρότυπα.

Η ΜΑΕΕ, σε υλοποίηση υφιστάμενου σχεδιασμού, συγκροτήθηκε το 2021 ταυτόχρονα με τη σύσταση της ΔΕΠ, στην οποία και υπάγεται. Όπως χαρακτηριστικά μας ανέφεραν στελέχη της, «κύρια αποστολή είναι η εκτέλεση Ειδικών Επιχειρήσεων και προσηλωνόμαστε σε αυτήν. Αποτελούμε τον αεροπορικό βραχίονα της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου, τόσο σε εθνικό όσο και σε ΝΑΤΟϊκό πλαίσιο. Από αυτό εκπορεύεται η εκπαίδευση του προσωπικού, ιπτάμενου και μη, καθώς η μονάδα μας πραγματοποιεί καθημερινά ασκήσεις, τόσο με τα ελικόπτερα όσο και σε εξομοιωτές, ασκούμενη σε ειδικές τακτικές και τεχνικές εκτέλεσης ειδικών αεροπορικών επιχειρήσεων».

Με τις αεροπορικές επιχειρήσεις SOF να διεξάγονται κατά κανόνα νύκτα και σε πολύ χαμηλό ύψος, ρωτήσαμε τα στελέχη της ΜΑΕΕ, που θα κληθούν να μεταφέρουν στην περιοχή του στόχου ένα ειδικό τμήμα, πόσο μεγάλη είναι η πρόκληση για αυτό το είδος αποστολών. Η απάντησή τους ήταν η ακόλουθη: «Χρειάζεται άριστη οργάνωση και πολύ καλή μελέτη όλης της αποστολής μέχρι την τελευταία της λεπτομέρεια. Εκτελούμε καθημερινά, τόσο στην πτητική μας εκπαίδευση όσο και στους εξομοιωτές, ειδικά προφίλ πτήσης και σενάρια, ώστε να είμαστε ανά πάσα στιγμή έτοιμοι να αντεπεξέλθουμε σε αποστολές στο σκοτάδι και σε δύσκολες καιρικές συνθήκες. Η Μονάδα μπορεί να είναι νεοσύστατη, αλλά έχει ήδη συμμετάσχει σε μεγάλο αριθμό εθνικών ασκήσεων και διεθνών/ΝΑΤΟϊκών συνεκπαιδεύσεων. Η επιχειρησιακή μας ετοιμότητα είναι σε υψηλό επίπεδο, ενώ τα στελέχη μας αποφοιτούν από Σχολεία του εξωτερικού που είναι ειδικά γι’ αυτό τον σκοπό και σε κάθε περίπτωση, μαζί με τα υπόλοιπα ειδικά τμήματα της ΔΕΠ, γνωρίζουμε καλά τον τρόπο διεξαγωγής επιχειρήσεων SOF και εφαρμόζουμε αυτές τις γνώσεις στην καθημερινότητά μας».

Σε ό,τι αφορά στη δομή της μονάδας, στην τελική της μορφή θα περιλαμβάνει:

• Τέσσερα ελικόπτερα NH90, διαμόρφωσης ειδικών επιχειρήσεων, τα οποία αγοράστηκαν εξαρχής για τον σκοπό αυτό.
• Δύο ελικόπτερα Chinook που θα μεταπέσουν σε ειδικής διαμόρφωσης.
•  Τέσσερα UH-60M Black Hawk (μελλοντικά) σε ειδική διαμόρφωση εκ κατασκευής.

Παράλληλα υπάρχει πρόβλεψη για ενσωμάτωση σε κοινές επιχειρήσεις, κατά περίπτωση, εξοπλισμένων ελικοπτέρων αναγνώρισης OH-58D Kiowa Warrior και επιθετικών AH-64A/AH-64DΗΑ. Τέτοια μέσα, αν και δεν προβλέπεται να ενταχθούν μόνιμα στη ΜΑΕΕ, εντούτοις συμμετέχουν στις εκπαιδεύσεις της μονάδας.

Από τα παραπάνω ελικόπτερα η ΜΑΕΕ έχει ολοκληρώσει την παραλαβή του τρίτου NH90 και των δύο Chinook. Εκκρεμεί η παράδοση του τέταρτου ελικοπτέρου ειδικής διαμόρφωσης NH90, ενώ θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η Μονάδα πρακτικά αξιοποιεί το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρησιακά διαθέσιμων ελικοπτέρων του συγκεκριμένου στόλου, ο οποίος -δυστυχώς- ως γνωστόν δεν έχει λύσει ακόμη τα προβλήματά του, όπως έχουμε γράψει στην έντυπη «Πτήση» και στον ιστότοπό μας.

Στις 12 Σεπτεμβρίου 2024 παραδόθηκε το 17^ο NH90, περίπου έξι μήνες μετά το 16^ο, που είχε έλθει στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 2024, το οποίο με τη σειρά του είχε χρειαστεί 16 μήνες μετά το 15^ο, που είχε προηγηθεί τον Νοέμβριο του 2022. Ελπίζεται ότι η παράδοση των υπόλοιπων τριών από την αρχική παραγγελία των 20 και όπως προβλέπεται από την 6^η τροποποίηση της Σύμβασης 034Α/03 της αγοράς των ευρωπαϊκών ελικοπτέρων θα ολοκληρωθεί επιτέλους το πρώτο εξάμηνο του 2025.

Το κύριο όμως πρόβλημα που εξακολουθεί να υφίσταται με τα NH90 είναι η μη υπογραφή της σύμβασης Εν Συνεχεία Υποστήριξης (FOS), η οποία εγκρίθηκε μεν από τη Βουλή τον Οκτώβριο του 2021, αλλά έκτοτε η υπογραφή της εκκρεμεί. Χωρίς αυτήν, όχι μόνο είναι αδύνατη η αύξηση της διαθεσιμότητας των NH90 με επαναφορά σε χρήση των ακινητούντων ελικοπτέρων, αλλά και η συνέχιση της υποστήριξης των όσων βρίσκονται σε ενέργεια. Αν και η ΜΑΕΕ φαίνεται ότι έχει προτεραιότητα στην υποστήριξη των δικών της NH90, εντούτοις, αν η κατάσταση με τη μη υπογραφή της FOS συνεχιστεί, θα την επηρεάσει και αυτή.

Τα δύο Chinook θα προέρχονται από τον στόλο των 15 «ελληνικών», δηλαδή των 9 CH-47DG και των 6 CH-47SD, επιλογή που βασίστηκε στο γεγονός ότι στο σύνολό τους φέρουν τις μεγάλες δεξαμενές οι οποίες αυξάνουν τη χωρητικότητα καυσίμου στα 7.800 λίτρα, σχεδόν διπλάσια της ποσότητας των 3.900 λίτρων της τυπικής έκδοσης CH-47D, όπως είναι τα δέκα που παραχωρήθηκαν μεταχειρισμένα από τα αποθέματα του Αμερικανικού Στρατού. Το πλήρες φορτίο καυσίμων στα CH-47DG/SD επηρεάζει την ικανότητα μεταφοράς φορτίου. Στην περίπτωση όμως υποστήριξης ειδικών επιχειρήσεων αξιολογείται ότι η μεταφορική ικανότητα δεν αποτελεί προτεραιότητα έναντι της εμβέλειας/αυτονομίας.

Στην πραγματικότητα όμως τα CH-47SD αποτελούσαν μονόδρομο, αφού είναι τα μόνα από τα «ελληνικά» Chinook εξοπλισμένα με σύστημα αυτοπροστασίας [RWR APR-39(V)2, υποδομή προειδοποίησης επερχόμενου βλήματος (MAWS) ALQ-156 και διανομείς αναλωσίμων ΗΠ ALE-47], καθώς το σχετικό «πακέτο» εξοπλισμού συμπεριλήφθηκε στη σύμβαση αγοράς. Αντίστοιχος εξοπλισμός προβλεπόταν και για τα CH-47DG μετά τον εκσυγχρονισμό τους από CH-47C τη δεκαετία του 90, αλλά παρέμεινε και… παραμένει σε εκκρεμότητα.

Στην ελληνική πραγματικότητα όμως η χρήση των Chinook εξαρτάται από τη διαθεσιμότητά τους, με τον συνολικό στόλο να ταλανίζεται από χρόνια προβλήματα υποστήριξης, ειδικά των κινητήρων τους.

Να θυμίσουμε ότι ο στόλος των ελικοπτέρων του τύπου είναι επιπλέον και ανομοιογενής, καθώς τα CH-47DG φέρουν κινητήρες T55-L-712 ισχύος 3.750 shp, οι οποίοι έχουν πάψει να υποστηρίζονται από την κατασκευάστρια εταιρεία, ενώ τα CH-47SD και τα μεταχειρισμένα CH-47D διαθέτουν T55-L-714A και T55-GA-714A αντίστοιχα, ισχύος 4.500-4.750 5.000 ίππων. Το 2021 έγινε προσπάθεια απόκτησης 18 κινητήρων T55-GA-714A από αμερικανικά αποθέματα, αλλά το αποτέλεσμά της δεν είναι γνωστό, εκτός κάποιων αναφορών για διαθεσιμότητα μικρών αριθμών που δεν μπορούν να καλύψουν τις συνολικές ανάγκες.

Η πρόθεση για τα Chinook της ΜΑΕΕ είναι η αξιοποίηση CH-47SD με την προσθήκη εξοπλισμού, ανάμεσα σε άλλα συσκευής FLIR και καινούριας υποδομής επικοινωνιών που θα περιλαμβάνει και δυνατότητα δορυφορικής σύνδεσης, ενώ θα επιτρέπει τη μεταφορά εικόνας και βίντεο.

Στο πλαίσιο της προμήθειας των 35 UH-60 Black Hawk από την Αεροπορία Στρατού ως γνωστόν τα τέσσερα εξ αυτών θα έχουν διαμόρφωση Ειδικών Επιχειρήσεων. Σημειώνεται ότι το σύνολο των Black Hawk θα φέρει πλήρες σύστημα αυτοπροστασίας, ενώ εκ κατασκευής όλα τα ελικόπτερα του τύπου διαθέτουν τις αναγκαίες υποδομές για την προσθήκη προαιρετικού εξοπλισμού. Για παράδειγμα, μπορεί να τοποθετηθεί χωρίς άλλη απαίτηση τροποποίησης το σύστημα ESSS (External Stores Support System), δηλαδή η δομή των πτερύγων-πυλώνων για την ανάρτηση εξωτερικών φορτίων, περιλαμβανομένων δεξαμενών και όπλων.

Στη γνωστοποίηση προς το αμερικανικό Κογκρέσο τον Δεκέμβριο του 2023 για την πώληση των ελικοπτέρων στην Ελλάδα υπήρχε ένας μακρύς κατάλογος εξοπλισμού, ο οποίος μεταξύ άλλων περιλάμβανε συλλογές ESSS, IAFTS (Internal Auxiliary Fuel Tank Systems), FRIES (Fast Rope Insertion Extraction Systems), ERH (External Rescue Hoists), βαρούλκο διάσωσης, DPLS (Dual Patient Litter System), M-134 Mini Gun και πολυβόλα M-240. Το πώς όμως ο κατάλογος αυτός μετατράπηκε στη LOA που εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2024 δεν είναι γνωστό, αν και τουλάχιστον για τα ESSS η ΑΣ δεν προβλέπεται να ενεργοποιήσει τέτοια επιλογή στο σύνολο του στόλου.

Τα τέσσερα όμως UH-60M της ΜΑΕΕ πιθανότατα θα την συμπεριλάβουν για τη διάσταση της ανάρτησης πρόσθετων δεξαμενών καυσίμου, μαζί με άλλες προβλέψεις επιπλέον συστημάτων επικοινωνιών και FLIR. Αναφέρεται μάλιστα ότι η Αεροπορία Στρατού και στελέχη της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου κατά τη διαπραγμάτευση με την αμερικανική πλευρά έχουν λάβει τη διαβεβαίωση ότι τα «SOF» Black Hawk θα έχουν την πιο ικανή διαμόρφωση για τις ανάγκες αποστολών ειδικών επιχειρήσεων, ακόμη κι αυτή στο επίπεδο Combat SAR.

Όπως πληροφορηθήκαμε, η ΜΑΕΕ προετοιμάζεται ήδη ώστε να εντάξει το ταχύτερο δυνατό τα Black Hawk στις επιχειρήσεις της από το 2026 και να αξιοποιήσει στον μέγιστο βαθμό τις δυνατότητες που αυτά έχουν να προσφέρουν.

 Ρόλος των μηχανικών πτήσης

 Οι ιπτάμενοι μηχανικοί σε κάθε πλήρωμα ελικοπτέρου της 1^ης ΤΑΞΑΣ έχουν διττό ρόλο. Όσο το ελικόπτερο είναι στο έδαφος, οφείλουν να το έχουν προετοιμασμένο για πτήσεις με ασφάλεια βάσει των τεχνικών οδηγιών, ενώ στον αέρα επιτηρούν τα διάφορα υποσυστήματα και τον εξοπλισμό και συνεπικουρούν το πλήρωμα πιλοτηρίου στο έργο του. Ειδικά στην προσαπογείωση στο πεδίο γίνονται τα επιπλέον «μάτια» του κυβερνήτη και του συγκυβερνήτη, επιτηρώντας τομείς για τους οποίους δεν υπάρχει οπτική πρόσβαση από το cockpit. Επιπλέον, έχουν κρίσιμο ρόλο σε καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν την ασφάλεια, όπως συνθήκες «brown out», δηλαδή αποστέρησης της ορατότητας πολύ κοντά στο έδαφος, λόγω της ανύψωσης σκόνης από το κατώρευμα των στροφείων με κίνδυνο την πρόσκρουση σε κάποιο εμπόδιο. [Αντίστοιχη κατάσταση «white out» υφίσταται σε προσγείωση σε χιονισμένο έδαφος.]

Στους ιπτάμενους μηχανικούς της ΜΑΕΕ, που θα αποτελούν πληρώματα σε Ειδικές Επιχειρήσεις, τα καθήκοντά τους αποκτούν αρκετές ιδιαιτερότητες και απαιτήσεις. Όπως μας ανέφεραν, οι αποστολές αυτές είναι πολύ πιο σύνθετες και απαιτητικές σε σχέση με αυτές που καλούνται να εκτελέσουν οι λοιπές μονάδες της ΑΣ. Νύκτα και πολλές φορές με άσχημο καιρό και γενικότερα αντίξοες συνθήκες (που όμως ευνοούν τις Ειδικές Επιχειρήσεις, με απαίτηση διείσδυσης σε πολύ χαμηλό ύψος και προσγείωσης σε μη προετοιμασμένα σημεία), δημιουργούν ένα γενικότερο πλαίσιο που αυξάνει κατακόρυφα τις ανάγκες πρόσθετης, συνεχούς εκπαίδευσης και διατήρησης ετοιμότητας σε ευρύ φάσμα ειδικών απαιτήσεων.

Όπως μας ανέφερε χαρακτηριστικά ένα από τα στελέχη, «…κατά κανόνα θα κληθούμε να προσγειωθούμε σε μη αναγνωρισμένα πεδία και κατά συνέπεια μη προετοιμασμένα. Μπορεί να είναι σε κάποια παραλία ή βραχονησίδα, σε κορυφή λόφου ή πλαγιά βουνού, συνήθως απόκρημνη, μέσα στο έντονο εδαφικό ανάγλυφο για απόκρυψη ή σε ημιαστικό/αστικό περιβάλλον, που είναι μια ακόμη πιο σύνθετη κατάσταση. Όλα αυτά αποτελούν παράγοντες δυσκολίας κατά τη διάρκεια της ημέρας, πόσο μάλλον τη νύκτα και με αντίξοες καιρικές συνθήκες. Η νυκτερινή πτήση είναι σαφώς δυσκολότερη από την ημερήσια. Δεν υπάρχουν αναγνωριστικά σημεία όπως βλέπουμε την ημέρα, ενώ στα παραπάνω προστίθεται η απώλεια της αίσθησης του βάθους στην όραση όταν γίνεται χρήση διοπτρών ΔΝΟ».

Οι ιπτάμενοι μηχανικοί της ΜΑΕΕ έχουν και ρόλο πολυβολητή, καθώς σε αποστολές SOF τα ελικόπτερα πετάνε πάντα οπλισμένα. Σε ό,τι αφορά στα ΝΗ90, υπάρχει υποδομή έστορα για πολυβόλο MAG58 των 7,62 mm, που δύναται να τοποθετηθεί και στις δύο πλευρικές θύρες για μέγιστη κάλυψη τόξου βολής στην υποστήριξη τμημάτων που αναπτύσσονται ή ανακτώνται από «καυτή» ζώνη. Αντίστοιχη δυνατότητα υπάρχει και στα Chinook της ΑΣ, ενώ στα CH-47D που αποκτήθηκαν από τον Αμερικανικό Στρατό υπάρχει και υποδομή για τοποθέτηση έστορα στη ράμπα. Για τα UH-60M, όπως προαναφέρθηκε, προβλέπεται «πακέτο» οπλισμού για όλα τα ελικόπτερα.

Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η ανάπτυξη προσωπικού Ειδικών Επιχειρήσεων μπορεί να γίνει με τη μέθοδο FAST ROPE. Σε αυτές ο ιπτάμενος μηχανικός εμπλέκεται άμεσα, τόσο στα NH90 όσο και στα CH-47DG/SD σήμερα, αφού είναι αυτός ο οποίος προετοιμάζει τη διαδικασία σε συνεργασία με τον αρχηγό της ομάδας SOF που θα ρυθμίσει τη ροή του προσωπικού που αναπτύσσεται. Ακολούθως καθορίζει με ασφάλεια την ανάπτυξη-περισυλλογή ή άφεση του σχοινιού από το ελικόπτερο και σε συνεργασία με το υπόλοιπο πλήρωμα βοηθά στην ασφαλή αναχώρηση.

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι η εμπειρία του ιπτάμενου προσωπικού είναι καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας και γι’ αυτό και καταβάλλεται συνεχής προσπάθεια ώστε το σύνολο των στελεχών της ΜΑΕΕ, τόσο οι παλαιότεροι όσο και οι νεότεροι, να είναι άρτια εκπαιδευμένοι μέσω των σχετικών προβλέψεων προετοιμασίας και να είναι σε θέση να συμμετέχουν όλοι σε αποστολές. Αυτό διαφέρει από τις άλλες μονάδες που διαθέτουν πολυάριθμο προσωπικό και οι διαδικασίες εκπαίδευσης και συντήρησης διαθεσιμότητας έχουν άλλους ρυθμούς.

Συνεκπαίδευση με το 160 SOAR

 Μια ιδιαίτερη στιγμή για την εξέλιξη της ΜΑΕΕ ήταν και η διμερής συνεκπαίδευση με προσωπικό και μέσα του 160^ου Συντάγματος Αεροπορίας Στρατού Ειδικών Επιχειρήσεων-SOAR (160 Special Operations Aviation Regiment) των Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ.

Έλαβε χώρα από τη Δευτέρα 20 Μαΐου 2024 στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, ολοκληρώθηκε την Πέμπτη 30 Μαΐου 2024 και αφορούσε αντικείμενα σχεδίασης και διεξαγωγής αεροπορικών ειδικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο της προετοιμασίας της ΜΑΕΕ, ενόψει της επικείμενης επιχειρησιακής της αξιολόγησης από τη Συμμαχική Διοίκηση Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων-ASOFCOM (Allied Special Operations Forces Command) του ΝΑΤΟ εντός του Ιουνίου 2024.

Παράλληλα, όπως έγινε γνωστό, η συνεκπαίδευση λειτούργησε προπαρασκευαστικά όσον αφορά στην ένταξη στη ΜΑΕΕ των νέων ελικοπτέρων UH-60M. Ακολούθως, στις 28 Ιουνίου 2024, ολοκληρώθηκε η ΝΑΤΟϊκή διαδικασία αξιολόγησης, η οποία πραγματοποιήθηκε με κριτήρια SOFEVAL (Special Operations Force Evaluation), της Διακλαδικής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων (ΔΔΕΕ) στον ρόλο της ως SOCC (Special Operations Component Command) και των SOATUs (Special Operations Air Task Units) που την συγκροτούν.

Μέσω των διαδικασιών αξιολόγησης της ASOFCOM, τόσο η ΔΔΕΕ όσο και η ΜΑΕΕ κρίθηκαν «Επιχειρησιακά Διαθέσιμες» (Combat Ready) για ανάληψη αποστολών SOF. Ειδικότερα το προσωπικό της ΔΕΠ ασκήθηκε και εξετάστηκε σε πολύπλοκα και ρεαλιστικά σενάρια που ανέδειξαν τον επαγγελματισμό και το υψηλό επίπεδο κατάρτισης των εμπλεκομένων.

Τονίζεται ότι οι εν λόγω αξιολογήσεις αποτελούν συνέχεια των αντίστοιχων επιτυχών διαδικασιών ΝΑΤΟϊκής αξιολόγησης οντοτήτων επιπέδου Μονάδας της ΔΕΠ κατά τα τελευταία έτη, γεγονός που αποδεικνύει την ταχεία προσαρμογή των Ενόπλων Δυνάμεων στις απαιτήσεις των συμμαχικών προτύπων και διαδικασιών.