Πολλά παιδιά έχουν ως όνειρο όταν μεγαλώσουν να γίνουν αστροναύτες. Και αυτό γιατί είναι στη φύση του ανθρώπου να εξερευνά το περιβάλλον του, πόσο μάλλον το διάστημα. Τι χρειάζεται όμως κάποιος για να γίνει αστροναύτης;
Σε αυτό το ερώτημα, απαντά ο Δρ Πέτρος Ντίνας, ερευνητής στη Φυσιολογία του ανθρώπου στο Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας, και διδάσκοντας στη Σχολή Φυσικής Αγωγής Αθλητισμού και Διαιτολογίας του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας. Κατέχει 5 πανεπιστημιακούς τίτλους μεταξύ αυτών, μεταπτυχιακό στις Διαστημικές Επιστήμες και διδακτορικό στη Φυσιολογία της Άσκησης. Ο ίδιος είδε από κοντά τις προσπάθειες ανθρώπων να κάνουν το όνειρό τους πραγματικότητα, να γίνουν αστροναύτες καθώς συνεργάστηκε με επιστήμονες από τη NASA. Μιλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για τα κατάλληλα εφόδια που απαιτούνται σε αυτή την προσπάθεια, τονίζει πως πρώτον, χρειάζεται να έχει σπουδάσει κάποιο αντικείμενο που είναι σχετικό με το διάστημα όπως μηχανική, βιολογικές επιστήμες, φυσική, μαθηματικά, υπολογιστές και ιατρική.
Τα τελευταία χρόνια οι οργανισμοί διαστήματος απαιτούν όχι μόνο να έχει κάποιος ένα βασικό πανεπιστημιακό πτυχίο, αλλά και μεταπτυχιακό/διδακτορικό τίτλο. Επίσης, ένα από τα πρώτα πράγματα που αξιολογούνται μόλις κάποιος κάνει αίτηση να γίνει αστροναύτης είναι η ικανότητα του να ηγηθεί σε μία ομάδα, η συμμετοχή του σε μία ομαδική δουλειά και η επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους. Βασική προϋπόθεση είναι ο υποψήφιος αστροναύτης να έχει ύψος μεταξύ 1,50 και 1,90 μέτρα, και αυτό γιατί πρέπει να χωράει μέσα στο διαστημόπλοιο ή το διαστημικό σταθμό καθώς και να είναι έως και 50 ετών.
Θα πρέπει επίσης, να έχει φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος, δηλαδή να μην έχει υπερβολικό ή πολύ χαμηλό βάρος, και η όραση καθώς και η ακοή του να είναι σχεδόν τέλειες. Εφόσον λοιπόν κάποιος έχει τα παραπάνω προσόντα, μπορεί να περάσει το αρχικό στάδιο επιλογής.
Στη συνέχεια, σύμφωνα με τον ίδιο, θα αξιολογηθεί εκ νέου για τη σωματική του κατάσταση, η οποία πρέπει να είναι πολύ καλή και εφάμιλλη των αθλητών, θα πρέπει να είναι εξαιρετικός κολυμβητής και αυτό γιατί οι αστροναύτες εκπαιδεύονται μέσα στο νερό που προσομοιάζει τις συνθήκες βαρύτητας του διαστήματος. Επίσης, στο δεύτερο αυτό στάδιο αξιολόγησης οι υποψήφιοι αστροναύτες θα αξιολογηθούν στην οδήγηση αυτοκινήτου, ενώ θα ερωτηθούν αν έχουν κάνει ποτέ κάποιο επικίνδυνο επάγγελμα (π.χ. πιλότος αεροσκαφών, στρατός, δύτης, οδηγός αγώνων κλπ). Οι υποψήφιοι αστροναύτες που προηγουμένως έχουν κάνει κάποιο επικίνδυνο επάγγελμα, τονίζει ο κ. Ντίνας, θεωρούνται κατάλληλοι, για την ικανότητά τους να αποφασίζουν για τις ενέργειές τους γρήγορα και σωστά, κάτι το οποίο στο διάστημα είναι απαραίτητο για λόγους ασφαλείας.
Η επιλογή βέβαια δεν τελειώνει εδώ, καθώς, συνεχίζει ο Έλληνας επιστήμονας, οι υποψήφιοι αστροναύτες υποβάλλονται και σε νοητικές δοκιμασίες, όπως η ικανότητα να διαβάζουν με πολύ μικρή βοήθεια από οπτικά βοηθήματα, να μπορούν να εκτελούν λεκτικές εντολές αλλά και να επικοινωνούν λεκτικά με άλλους ανθρώπους. Φυσικά το ότι κάποιος θα περάσει όλα τα παραπάνω στάδια επιλογής δεν σημαίνει ότι τελικά θα γίνει αστροναύτης. Και αυτό γιατί θα πρέπει να περάσει με επιτυχία και το στάδιο της εκπαίδευσης όπου θα πρέπει να μάθει να χειρίζεται και να επισκευάζει ρομποτικά συστήματα, να επιβιώνει σε ακραία περιβάλλοντα και να διαχειρίζεται με απόλυτη ακρίβεια τη συμπεριφορά του και τα συναισθήματα του.
Στο τελικό στάδιο επιλογής βέβαια, χρειάζεται και τύχη γιατί θα επιλεγεί ένας ή δύο για να ταξιδέψουν στο διάστημα ανάμεσα από πολλούς που θα έχουν περάσει με επιτυχία όλα τα παραπάνω στάδια επιλογής. Για να καταλήξει τονίζοντας πως αν κάποιος έχει ως στόχο να γίνει αστροναύτης για να γίνει πλούσιος, τότε μάλλον κάνει λάθος, γιατί ο μισθός ενός αστροναύτη (περίπου 5.400-8.600 μηνιαίως) δεν ξεπερνά το μισθό ενός πιλότου αεροπλάνου πολιτικής αεροπορίας. Θα πρέπει λοιπόν, κάποιος να έχει όνειρο ζωής και να αγαπά τη δουλειά του αστροναύτη.
Η κύρια περιοχή έρευνας του Δρ Πέτρου Ντίνα, είναι το ανθρώπινο καφέ λίπος, το οποίο έχει ερευνήσει χρησιμοποιώντας γονιδιακούς δείκτες και ποζιτρονική αξονική τομογραφία. Στο παρελθόν έχει εργαστεί ως Ερευνητής Φυσιολογίας του Ανθρώπου στο Πανεπιστήμιο του Wolverhampton, UK, όπου εξειδικεύτηκε στη συστηματική ανασκόπηση βιβλιογραφίας και μετά-ανάλυση. Έχει χρηματοδοτηθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για να εκπονήσει συστηματικές ανασκοπήσεις βιβλιογραφίας και μετά-αναλύσεις. Έχει περισσότερες από 60 επιστημονικές δημοσιεύσεις, μέρος των οποίων έχει χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη οδηγιών βελτίωσης υγείας από κυβερνήσεις κρατών ή διεθνείς οργανισμούς.
Αποστόλης Ζώης
