Ούτε μεγάλα εντυπωσιακά κτίρια, ούτε ρεσεψιόν και χλιδάτες αίθουσες συνεδριάσεων, ούτε εκατοντάδες υπάλληλοι… Το μικρό βιομηχανικό κτίριο στα προάστια της πόλης Βαλένθια, στην Ισπανία, δεν μαρτυρά την φουτουριστική του χρήση. Μόνο μια λιτή πινακίδα στην είσοδο με την λέξη Zeleros μαρτυρά πως πίσω από την ψηλή μεταλλική είσοδο, μια ομάδα νεαρών επιστημόνων εργάζονται πάνω σε ένα Μέσο Μαζικής Μεταφοράς, που θα μας ταξιδεύει με ταχύτητα 1.000χλμ/ώρα στην επιφάνεια της γης!
Μπαίνουμε στο ειδικό αυτό εργαστήριο και βλέπουμε προπλάσματα από κάψουλες ταξιδιού με αεροπορικά καθίσματα και επιβάτες που κινούνται μέσα σε κομψούς σωλήνες, που κάθονται σε λεπτούς πυλώνες λίγα μέτρα από την επιφάνεια της γης, ένα υψηλής τεχνολογίας σύστημα μετακίνησης που θέλουν να φτιάξουν οι επιστήμονες που κινούνται γύρω μας.
Η ιστορία τους, πρόσφατη. Το 2017, στη Zeleros είχαν το πρώτο accelerator πρόγραμμα, το 2018 ετοίμασαν τα πρώτα πρωτότυπα και είχαν την πρώτη seed χρηματοδότηση όπως και τη συνεργασία τους με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το 2019 πήραν Βραβείο από το European Institute of Innovation and Technology (EIT), το 2020 άρχισαν να δημιουργούν τις εγκαταστάσεις Hyperlab, το 2022 έδειξαν ένα πρωτότυπο του Hyperloop οχήματος στο World Dubai Show και εκτέλεσαν ήδη δοκιμές στο εργαστήριο αυτό σε πραγματικές συνθήκες.
Μέσα στον χώρο όπου ξεναγούμαστε, στεγάζεται ο πυρήνας μιας ομάδας πρώην φοιτητών και ερευνητών- σήμερα φιλόδοξων Ευρωπαίων- που στο …μακρινό πια 2015 συμμετείχαν στον πρώτο Space X Hyperloop Competition, στις ΗΠΑ. Εκεί κέρδισαν και έφεραν στην Ευρώπη τα «λάφυρα». Απέναντι σε ομάδες κορυφαίων ερευνητών πήραν δύο βραβεία: το πολυπόθητο Top Design Concept Award τούς απονεμήθηκε παρουσία του παγκόσμιου μαικήνα της καινοτομίας Έλον Μασκ. Από τότε, όλα αυτά τα χρόνια μεγαλώνουν την ομάδα τους και προσλαμβάνουν προσωπικό από τον σιδηροδρομικό τομέα, τον αεροπορικό κλάδο και πολλές επιστήμες.
Η ξενάγηση και η ανάλυση των τεχνολογιών που θα φέρουν τα Hyperloop «τρένα» των 1000χλ/ώρα από τους μηχανικούς είναι λεπτομερής, με τους ισχυρούς μαγνήτες, τις μπαταρίες νέας γενιάς, να παρουσιάζονται αναλυτικά.
Για ποιον λόγο η ομάδα αυτή των Ευρωπαίων επιστημόνων και μηχανικών πιστεύει πως αυτό θα είναι ένα σύστημα Hyperloop πιο λειτουργικό από παρόμοιες προσπάθειες σε άλλα σημεία του πλανήτη; Οι μηχανικοί μας εξηγούν πως με τη δική τους τεχνολογία, η ηλεκτρική ενέργεια θα έχει ενσωματωθεί, τα διάφορα απάρτια θα βρίσκονται μέσα στο σύστημα, στις «κάψουλες» και όχι στην στην υποδομή, οπότε αυτή θα είναι φτηνή και εύκολη στην τοποθέτηση. «Ετοιμάζουμε ένα ευρωπαϊκό Hyperloop μέσο μεταφοράς, που θα μετακινεί τον πολίτη της Ευρώπης από το ένα σημείο στο άλλο, μέσα σε μισή έως και μιάμιση ώρα» τονίζει ο νεαρός Ισπανός μηχανικός, που ανέλαβε χρέη ξεναγού της τεχνολογίας, μπροστά από πρόπλασμα μιας κάψουλας.
«Τρέχουν» για να προλάβουν τον ανταγωνισμό
«Η ονομασία μας προέρχεται από το “celeris” -ταχύς, γρήγορος δηλαδή, στα λατινικά. Είμαστε μια ομάδα που εργάζεται και αναπτύσσει την καινοτόμο τεχνολογία μετακίνησης με υπερυψηλές ταχύτητες Hyperloop εδώ και μερικά χρόνια, στην πραγματικότητα όμως η τεχνολογία αυτή έχει… ιστορία 200 ετών! Το 2013, τα Hyperloop συστήματα μετακίνησης εκλαϊκεύτηκαν από τον Έλον Μασκ, τώρα όμως χάρη σε ευρωπαϊκές start-ups και άλλους διεθνείς παίκτες έχουμε επενδύσεις στην εξέλιξη, τη δοκιμή και την πιστοποίηση στην τεχνολογία αυτή ώστε να είναι έτοιμη το 2030. Σήμερα είμαστε πιο κοντά από ποτέ στο να γίνει πραγματικότητα η Hyperloop μετακίνηση» εξήγησε, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ «Πρακτορείο 104,9 FM» ο Juan Vicén, συνιδρυτής και VP of Business της ομάδας στη Zeleros, ένα από τα λίγα εργαστήρια Hyperloop τεχνολογίας στον κόσμο.
«Αυτή τη στιγμή υπάρχουν project Hyperloop σε όλο τον κόσμο, αξίας δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων. Εμείς έχουμε στόχος την εμπορική επιτυχία το 2030 και τα εξελίσσουμε όλα μαζί: μπαταρίες, σύστημα αιώρησης (σ.σ active levitation), εκκινητές (σ.σ launchers) όπως και τον σχεδιασμό μια υποδομής που θα μεγαλώνει εύκολα (σ.σ infrastructure scalability). Ετοιμάζουμε τη δημιουργία ενός μεσαίου Κέντρου Δοκιμών (Medium Scale Test Center), μια δοκιμαστική γραμμή μήκους πέντε χιλιομέτρων, με την υποστήριξη της Ισπανίας και το 2026 έως και το 2030 στοχεύουμε στο Πλήρες Κέντρο Επιτάχυνσης (σ,σ Full Scale Acceleration Center), ένα ευρωπαϊκό project. Την ίδια ώρα έχουμε προωθήσει κάτι σημαντικό, τη δημιουργία μιας Επιτροπής Στάνταρ για τα Hyperloop Μέσα Μεταφοράς, μιας Hyperloop Accosiation» εξηγεί ο κ. Vicén, απαντώντας στην ερώτηση για το πώς αυτή η νέα υψηλής τεχνολογίας λύση μετακίνησης θα αποφύγει τις ασυμβατότητες που υπάρχουν π.χ στις υποδομές τρένων στην Ευρώπη.
Από πόλη σε πόλη, πιο γρήγορα από το αεροπλάνο
Αυτό που θα πετύχει το Hyperloop είναι ταχύτητες μεγαλύτερες από αυτές των αεροσκαφών, με μια εμπειρία ταξιδιού και άνεση καλύτερη από εκείνη του τρένου. Η βασική τεχνολογία που αναπτύσσεται από την ευρωπαϊκή startup είναι η παγκοσμίως πολυπόθητη στην εποχή της ηλεκτροκίνησης εξέλιξη των γραμμικών κινητήρων (σ.σ linear motors), που θεωρείται η πιο αποδοτική. Αυτό που κυρίως μελετούν στη Zeleros είναι πώς θα ενσωματωθεί το σύστημα Hyperloop τους σε σταθμούς high-speed τρένων και στην αναβάθμισή τους σε hyperloop. Ήδη, οι μηχανικοί εξετάζουν ταυτόχρονα με την ωρίμανση των Hyperloop τεχνολογιών τη χρήση π.χ μιας γερμανικής trasrapid γραμμής και μιας ακόμη στην Ισπανία, όπως και σιδηροδρομικών γραμμών που δεν είναι σήμερα σε χρήση, ως τις πρώτες υλοποιήσεις.
«Ο επιβάτης θα παίρνει το Hyperloop από το κέντρο μιας πόλης, θα ταξιδεύει χωρίς μάλιστα οι καιρικές συνθήκες να είναι λόγος ανησυχίας, με μεγαλύτερη έτσι διαθεσιμότητα συγκριτικά με τα αεροσκάφη αφού -και εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής- έχουμε ματαιώσεις και ακυρώσεις, ενώ οι χρήστες του μέσου μετακίνησης θα έχουν και βιώσιμες μετακινήσεις σε μεγάλες αποστάσεις, όπου σήμερα δεν έχουμε ένα ιδιαίτερα βιώσιμο σύστημα μεταφορών. Θα είναι ένα σύστημα που θα συμπληρώνει τις υπάρχουσες λύσεις (σ.σ αεροσκάφη και τρένα υψηλών ταχυτήτων)» τόνισε ο συνιδρυτής της Zeleros.
Για να «τρέξει» το όλο πρόγραμμα σήμερα, το 60% του προσωπικού είναι ειδικοί μηχανικοί (σ.σ dedicated engineers), ενώ πέρα από την Ευρώπη, για το μέλλον, οι άνθρωποι της ευρωπαϊκής εταιρείας σκέφτονται και με τοπικούς αλλά και με παγκόσμιους όρους καθώς θέλουν να φτιάξουν και να πωλούν τα βασικά υποσυστήματα για όσους θα φτιάξουν υποδομές Hyperloop και όχι π.χ να ιδρύσουν μια εταιρεία μετακινήσεων.
Η ευρωπαϊκή startup έχει στόχο το 2030 να υπάρχει μια πιστοποιημένη, εμπορική Hyperloop λύση για επιβάτες ενώ, σύμφωνα με τον κ. Vicén, πριν από αυτή την εξέλιξη, η εκτίμηση είναι πως θα δούμε τη μεταφορά φορτίων με Hyperloop τεχνολογία καθώς εκεί υπάρχουν μικρότερες απαιτήσεις. «Ο στόχος θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, είναι όμως η εξέλιξη για την οποία εργαζόμαστε. Ο επιβάτης θα έχει μια ενιαία εμπειρία, όταν θα ταξιδεύει μέσα στο Hyperloop, από την πόρτα του μέχρι το π.χ το κέντρο της πόλης, όπου θα βρίσκονται οι σταθμοί Hyperloop, σταθμοί πολλαπλών τρόπων μετακίνησης, όπου θα γίνεται η σύνδεση και με άλλες υπηρεσίες. Η επιβίβαση θα γίνεται όπως σε ένα τρένο υψηλής ταχύτητας, ενώ οι κάψουλες Hyperloop θα αναχωρούν κάθε δυόμισι λεπτά. Θα υπάρχουν διάφορα επίπεδα άνεσης π.χ για απλούς επιβάτες, για business πελάτες. ενώ μόλις θα βρίσκεσαι μέσα σε μια κάψουλα Hyperloop θα νιώσεις πως είσαι σε ένα άνετο περιβάλλον, παρόμοιο με αυτό της αεροπορίας ή της μετακίνησης με τρένα υψηλής ταχύτητας» περιγράφει ο συνιδρυτής της Hyperloop, ομάδας που τονίζει πως η Ευρώπη πρέπει να «ξυπνήσει» αφού ΗΠΑ και Κίνα κάνουν σημαντικά βήματα στον τομέα,ενώ είναι στρατηγικό σχέδιο και στη Νότια Κορέα να φτιάξουν Hyperloop.
Μετακινώντας ανθρώπους με 1000 χιλιόμετρα ανά ώρα
Πότε θα γίνουν οι πρώτες δοκιμές με ανθρώπους μέσα σε κάψουλες Hyperloop; Το ζήτημα αυτό για τους Ευρωπαίους επιστήμονες δεν είναι κρίσιμο και μάλιστα έχει ήδη λυθεί. «Δεν πρέπει κανείς να έχει ενδοιασμούς. Υπάρχουν ήδη καμπίνες αεροσκαφών που έχουν πιστοποιηθεί για να μεταφέρουν επιβάτες, αυτές είναι έτοιμες τεχνολογίες, δοκιμασμένες, υλικά και μέσα. Για εμάς το σημείο-σταθμός είναι να δοκιμάσουμε όλες τις τεχνολογίες σε ταχύτητες 600χλμ/ώρα ή και σε μεγαλύτερες ταχύτητες το 2026. Στη μετακίνηση των ανθρώπου υπάρχει μάλιστα μικρότερη επιβάρυνση σε σχέση με τα τρένα, συγκριτικά π.χ με τον θόρυβο, την επίδραση του καιρού, την φάση του φρεναρίσματος. Μια επιπλέον διαφορά από εκείνη της αεροπορικής μετακίνησης είναι και πώς ο επιβάτης θα μπορεί σε όλο το ταξίδι να χρησιμοποιεί μέσα ψυχαγωγίας ή να επικοινωνεί κάτι που στην περίπτωση της πολιτικής αεροπορίας γίνεται μόνο για ένα μέρος του συνολικού χρόνου μεταφοράς» εξήγησε ο VP of Business της ομάδας του Zeleros Hyperloop.
«Κάθε κάψουλα επιταχύνει και επιβραδύνει με ομαλό τρόπο, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ακόμη και εάν συνολικά δεν λειτουργεί μια γραμμή, ενώ μια έξοδος ανά δέκα χιλιόμετρα εξασφαλίζει τους επιβάτες. Η δε ταχύτητα σχεδιάζεται να ξεπερνά τα 600χλμ/ώρα και να φτάσει τα 1000χλμ/ώρα, ταχύτητα που «είναι μεγαλύτερη της αεροπορικής μετακίνησης αφού ανάμεσα σε πόλεις αυτή είναι της τάξης των 600χλμ/ώρα. Υπό αυτή την έννοια είναι ένας εφικτός τρόπος ταξιδιού» εξήγησε ο νεαρός συνιδρυτής της Zeleros, που επιδιώκει να ξεχωρίσει από τον ανταγωνισμό. «Η “μυστική συνταγή” μας είναι το ότι τοποθετούμε τις περισσότερες τεχνολογίες μέσα στο ίδιο το όχημα – κάψουλα. Το κύριο κόστος αυτών των συστημάτων αφορά κανονικά τις υποδομές, και τα συστήματα που αναλύσαμε τοποθετούσαν μεγάλο μέρος του κόστους του τελικού μέσου στην πολυπλοκότητα της υποδομής. Αυτό που εμείς προσπαθούμε είναι να βάλουμε όλο αυτό το κόστος της αιώρησης και της πρόωσης της κάψουλας των επιβατών/φορτίων μέσα στο όχημα και έτσι να μειωθεί δραματικά το κόστος της υποδομής και να φτάσει σε αυτό των τρένων υψηλής ταχύτητας και έτσι το δίκτυο Hyperloop να μπορεί να επεκταθεί σε όλο τον κόσμο», εξήγησε ο κ. Vicén.
Θα είναι η Ευρώπη η πρώτη ήπειρος όπου θα ταξιδεύουμε με Hyperloop; «Πιστεύουμε πως ναι. Η Ευρώπη είναι μία από τις πρώτες ηπείρους που υιοθετεί το Hyperloop, το σύστημα αυτό μετακίνησης ξεκίνησε από την Ασία και τις ΗΠΑ, μετά όμως από το πρώτο κύμα ανάπτυξης (σ.σ Hyperloop τεχνολογιών), τώρα βλέπουμε ένα δεύτερο κύμα ανάπτυξης της τεχνολογίας, όπου η Ευρώπη έχει πάρει τo προβάδισμα σε σημαντικούς τομείς, όπως π.χ στη θέσπιση κανονισμών, αφού έχουμε ιδρύσει την πρώτη επιτροπή θέσπισης στάνταρ για την τεχνολογία Hyperloop, αλλά και στη δημιουργία γραμμών για δοκιμές που υπάρχουν σήμερα στην Ισπανία, στην Ολλανδία και στην Πολωνία. Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, υπάρχει ανάγκη στήριξης ώστε να γίνει πραγματικότητα το Hyperloop στην ΕΕ και γι’ αυτό χρειαζόμαστε την υποστήριξη των κρατών – μελών, που με το να επενδύσουν σε αυτή την τεχνολογία θα εγγυηθούν την ανταγωνιστικότητα του Hyperloop της Ευρώπης» σχολιάζει ο Ισπανός συνιδρυτής της ευρωπαϊκής startup.
Σωτήρης Κυριακίδης
