Με την έναρξη του Ισπανοαμερικανικού πολέμου, η Ισπανία απέστειλε μια ισχυρή ναυτική δύναμη στην Κούβα, που κατέπλευσε στον όρμο του Σαντιάγκο στα νότια του νησιού. Ο ισπανικός στόλος αποκλείστηκε αμέσως από έναν ισχυρότερο αμερικανικό και η κατάσταση αυτή κράτησε για δύο περίπου μήνες: όσο τα ισπανικά πλοία παρέμεναν υπό την κάλυψη του δικτύου ναρκών και των πυροβόλων των παρακτίων οχυρών, οι Αμερικανοί δεν πλησίαζαν, αλλά ταυτόχρονα και οι Ισπανοί δεν αποτολμούσαν να βγουν.
Η νίκη των Αμερικανών στις κατά ξηράν μάχες και ιδίως η κατάληψη του λόφου Σαν Χουάν ανάγκασαν τους Ισπανούς να επιχειρήσουν έξοδο, από το φόβο να τεθούν υπό τα πυρά πυροβολικού ξηράς. Η επιχείρηση οργανώθηκε για το πρωΐ της Κυριακής, που τα αμερικανικά πληρώματα θα εκκλησιάζονταν. Από τύχη, ο Αμερικανός ναύαρχος Σάμσον είχε αποσυρθεί με τη ναυαρχίδα του, το USS New York και ένα τορπιλοβόλο, για να συναντηθεί με τον στρατηγό Γουίλλιαμ Σάφτερ για να συζητήσουν τρόπους κοινής δράσης. Αυτό έδωσε μια ανέλπιστη ευκαιρία στα ισπανικά πλοία που διέφυγαν της προσοχής ξεγλυστρώντας κοντά στα παράλια.
Η συνέχεια στο Military History