Με σχεδόν πλήρη ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων στις τουρκικές εκλογές και την επικράτηση του Ερντογάν, έστω και θα πάμε σε 2ο γύρο για εκλογή Προέδρου, ένα κύριο χαρακτηριστικό των αποτελεσμάτων είναι η συνεχιζόμενη στροφή των ψηφοφόρων προς πιο συντηρητικές αντιλήψεις, πάντα εντός «τουρκικού πλαισίου» πολιτικής και παράδοσης, που όμως δεν ταυτίζεται και δεν ερμηνεύεται με αντίστοιχες ευρωπαϊκές προσεγγίσεις. Έτσι έχουμε (τα ποσοστά κατά προσέγγιση καθώς υπάρχουν μικρές αλλαγές στην τελική επεξεργασία των αποτελεσμάτων):
- Το ισλαμικό-εθνικιστικό κόμμα MHP του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, να παίρνει 10,06% και 50 βουλευτές, το οποίο συντάσσεται με τον Ερντογάν.
- Το επίσης ισλαμιστικό YRP, «Νέο Κόμμα Ευημερίας» με επικεφαλής τον Φατίχ Ερμπακάν (γιό του Νεσμετίν Ερμπακάν), παίρνει 2,83% και 5 βουλευτές, και αυτό με τον Ερντογάν.
- Το ακραία εθνικιστικό-ισλαμικό BBP, «Κόμμα της Μεγάλης Ενότητας», δηλαδή η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση των Γκρίζων Λύκων βρέθηκε στο 0,99%, χωρίς βουλευτική έδρα. Και αυτό είναι στην Λαϊκή Συμμαχία του Ερντογάν.
- Το εθνικιστικό YIY, «Καλό Κόμμα» της Μεράλ Ακσενέρ, με 9,75%, και 44 βουλευτές. Η Ακσενέρ ήταν στο MHP του Μπαχτσελί, έφυγε και είναι τώρα με τον Εθνικό Συνασπισμό, στηρίζοντας Κιλιτσντάρογλου!
- Το ZP, «κόμμα της Νίκης», του Ουμίτ Οζντάγκ, επίσης ένας σχηματισμός-παραφυάδα του MHP, εθνικιστικό κι αυτό, με 2,25% των ψήφων. Ανήκει στην Πατρογονική Συμμαχία, υποθέτουμε ότι μπορεί να στηρίξει Ερντογάν στο 2ο γύρο.
- Ταυτόχρονα το εθνικιστικό-ισλαμικό AKP («Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης») του Ερντογάν είναι στο 35,49% με 266 έδρες, οπότε μαζί με τον Μπαχτσελί έχει ήδη την πλειοψηφία στη Βουλή των 600 εδρών.
Συνολικά έχουμε 25,88% του τουρκικού εκλογικού σώματος να ψηφίζει όχι τον Ερντογάν, αλλά ευρύτερα σκληρή εθνικιστική δεξιά και με κηρύγματα για τον Ισλαμισμό. Αν αθροίσουμε σε αυτό το ποσοστό τα νούμερα του Ερντογάν, τότε έχουμε κάπου 61% των Τούρκων ψηφοφόρων στο φάσμα συντηρητικής Δεξιάς έως Ακροδεξιάς με πολύ έντονο το στοιχείο του Ισλαμισμού. Ένα ποσοστό που αν υπολογιστεί και η μεγάλη συμμετοχή στις εκλογές (πάνω από 87%) προφανώς και είναι αντιπροσωπευτικό του συνόλου της τουρκικής κοινωνίας.
Αν πάμε στις εκλογές του 2002, δηλαδή πάνω από είκοσι χρόνια πίσω, τότε που «ανέτειλε» το άστρο του Ερντογάν, το αντίστοιχο πολιτικό φάσμα και πάλι ήταν πρώτο (αθροιστικά) αλλά η δύναμη του ήταν κάπου στο 48-50%. Άρα έχουμε μια ακόμη πιο δεξιά-συντηρητική-ισλαμική εικόνα σήμερα, αλλά σίγουρα διασπασμένη (κύριο παράδειγμα εδώ η Ακσενέρ).
Η παραπάνω τάση δεν αφορά μόνο την πλειοψηφία που εκφράζουν τα συγκεκριμένα κόμματα, αλλά εν μέρει έχει συμπαρασύρει και πιο δεξιά τα κόμματα του «Τουρκικού κέντρου» όπως το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, το CHP (Ρεπουμπλικανικό) που παραμένει ο σημαιοφόρος του Κεμαλισμού. Στην Τουρκία βέβαια εκπροσωπείται όλο το πολιτικό φάσμα, με το σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα των Πρασίνων και της Αριστεράς να έρχεται 5ο (εντός του είναι το κουρδικό HDP) με 8,8%, ενώ το Εργατικό Κόμμα της Τουρκίας, με 1,73% και 4 βουλευτές εκπροσωπεί τη κομμουνιστική Αριστερά. Η μετακίνηση όμως είναι δεδομένη, ενώ παλαιά κόμματα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί, όπως το «Μητέρας Πατρίδας», του Οζάλ και του Γιλμάζ, που πήρε μόλις 0,12%.
Το συμπέρασμα είναι – και εδώ θέλουμε να κάνουμε τη σύνδεση με το προχθεσινό μας άρθρο που βλέπετε πάνω, όπου διατυπώναμε την άποψη πως ο ριζοσπαστισμός θα είναι ο “νικητής” των εκλογών- πως η Τουρκική κοινωνία, παρότι πολυπρόσωπη, ταυτίζεται σε σημαντικό βαθμό με αντιλήψεις ριζοσπαστισμού: είτε θρησκευτικού με ένα εξωστρεφές Ισλάμ που αναζητά την πολιτική του εκπροσώπηση και την κατοχύρωση θεσμικά μιας «ισλαμικής ηθικής», είτε με εθνικιστικά κηρύγματα περί «μεγάλης Τουρκίας», «αδικημένης από τη Δύση» και «ηγέτιδος των τουρκόφωνων λαών», επίσης εξωστρεφή. Ο συνδυασμός που προσφέρει ο Ερντογάν αλλά και άλλα κόμματα, ωθεί αλλά και ανατροφοδοτείται από αυτές τις αντιλήψεις, που πείθουν μεγάλο μέρος του λαού πως η πρόοδος του έχει τέτοια και μόνο τέτοια θεμέλια. Μια ανάδυση δηλαδή θρησκευτικού και πολιτικού μανιχαϊσμού, που απέχει πάρα πολύ από κάθε δυνατότητα διαπραγμάτευσης (πώς να συνομιλήσεις με την θρησκευτική και εθνικιστική απολυτότητα και σιγουριά;) και βέβαια δεν μπορεί να είναι συμβατή παρά μόνο με την αυτοεκπλήρωση της.
