Ένα ενδιαφέρον βίντεο που κυκλοφόρησε διαδικτυακά χθες, δείχνει ένα από τα πολλά διλλήματα που θέτουν στο πεδίο της μάχης τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Στο βίντεο φαίνεται να καταρρίπτεται ένα ρωσικό UAV από ένα ουκρανικό πύραυλο 9K37M1 του αντιαεροπορικού συστήματος Buk M1. Το τελευταίο είναι μέσου-μεγάλου βεληνεκούς, αυτοκινούμενο με ποικιλία πυραύλων, το οποίο έχει εξελιχθεί σημαντικά από την αρχική του εμφάνιση τη δεκαετία του ’80 και στην πιο σύγχρονη εκδοχή του έχει εμβέλειες πάνω από 100 χιλιόμετρα σε υψόμετρο έως 25.000 πόδια, με υψηλά ποσοστά αναχαίτισης.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση κατάρριψης όμως έχουμε το ζήτημα «χρησιμοποιώντας ένα σφυρί για μια μύγα» από τη γνωστή αγγλική φράση. Δηλαδή το να χρησιμοποιείς ένα πολύ εξελιγμένο, ακριβό και όχι εύκολα αναπληρώσιμο όπλο για να καταστρέψεις ένα ελάχιστης αξίας -ως κατασκευή- αντίπαλο σύστημα. Καθώς το μη επανδρωμένο που καταρρίφθηκε ήταν ένα ρωσικό αόπλο μικρό αεροσκάφος επιτήρησης/χαρτογράφησης το οποίο δεν έχει δημοσιοποιηθεί τι κωδικό έχει. Πάντως σε μέγεθος-υλικά κατασκευής θυμίζει αρκετά το επίσης ρωσικό Orlan, το οποίο είναι πάμφθηνο στην παραγωγή του και οι Ρώσοι το εφοδιάζουν με απλά εξαρτήματα του εμπορίου. Το νέο ρωσικό UAV αποκαλείται «Kartograf» από τους Ουκρανούς, καθώς είναι προσανατολισμένο σε χαρτογράφηση πεδίου, έχοντας στην κοιλιά του ένα συγκρότημα από 12 φακούς για ορθοφωτογραφική καταγραφή.
Τελικά αξίζει μια τέτοια βολή; Η απάντηση είναι ναι και εδώ είναι το ζήτημα. Καθώς ακόμη και τόσο φθηνής κατασκευής και άοπλα μη επανδρωμένα, μπορεί να προσφέρουν στοχοποίηση και εντοπισμό πολύ κρίσιμων εγκαταστάσεων, οπλικών συστημάτων, συγκεντρώσεων μονάδων, ώστε σε λίγο να ακολουθήσει βαριά κρούση με πυροβολικό, βαλλιστικούς πυραύλους, όλμους κ.ο.κ. Άρα το μικρό πλαστικό αεροσκάφος αντιπροσωπεύει μια πολύ μεγαλύτερη απειλή, έστω και αν το ίδιο είναι αναλώσιμο και σχεδόν άνευ αξίας.
Το θέμα λοιπόν είναι πολύ κρίσιμο για τα πεδία μάχης των επόμενων χρόνων, όπου θα εμφανιστούν και μικροσκοπικά UAV (ήδη μελετώνται συστήματα λίγων γραμμαρίων) πρακτικά δηλαδή μη εντοπίσιμα, προσφέροντας μια μεγάλη ποικιλία δυνητικών στόχων, χωρίς να υπάρχει κατ’ ανάγκη ανάλογο απόθεμα πυραύλων γενικότερα ενεργητικών συστημάτων αναχαίτισης τους.
Λύση εδώ βέβαια μπορεί να είναι η μεγάλη κινητικότητα κάθε πλευράς, ώστε να μην στοχοποιείται εύκολα, η πολύ βαθιά κρούση από απόσταση εκατοντάδων χιλιομέτρων, η σμίκρυνση των μάχιμων μονάδων, ώστε να αποτελούν μικρότερο στόχο, η μαζική εγκατάσταση συστημάτων anti-drone (με laser, με παρεμβολείς, με επιθετικά drone που να καταρρίπτουν τα αντίστοιχα τους;).
Γενικώς μια μεγάλη αλλαγή έχει έρθει ήδη στο σύγχρονο πόλεμο και όποια χώρα επιμείνει σε δόγματα Βιετνάμ ή έστω Πρώτου Πολέμου του Κόλπου, με μεγάλες μετακινήσεις στρατευμάτων, με χρήση φαλάγγων για ενισχύσεις και εφοδιασμό, με οχυρώσεις, στατική άμυνα, μαζική επίθεση με χρήση τεθωρακισμένων, στατικό πυροβολικό, κέντρα διοίκησης «παρκαρισμένα» κάτω από υποτιθέμενη κάλυψη κάποιων διχτυών, θα βρεθεί σε πολύ μειονεκτική θέση πριν καν ρίξει την πρώτη σφαίρα.
