Κάκιστη διοικητική μέριμνα, προβληματική επιμελητεία, μέτρια ή κακή εκπαίδευση, ξεπερασμένες τακτικές, διάτρητες τηλεπικοινωνίες, κακοσυντηρημένο και προβληματικό υλικό, αξιωματικοί διστακτικοί, χωρίς πρωτοβουλία, εκτεθειμένοι στην οργή των ανωτέρων τους, προβληματική σχεδίαση επιχειρήσεων, πολυδιάσπαση δυνάμεων, χαμηλό ηθικό, στρατιώτες με έλλειψη βασικών γνώσεων μάχης-αυτοσυντήρησης-χρήσης πολεμικών υλικών. Και πόσα ακόμη έχουμε καταγράψει και ακούσει αυτές τις εβδομάδες που διαρκεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, για τα ρωσικά στρατεύματα.
Τα οποία βέβαια, με όλα τα παραπάνω υπαρκτά προβλήματα έχουν καταφέρει να καταλάβουν μεγάλη έκταση της Ουκρανίας, ίσως έτσι προωθώντας τον πραγματικό αντικειμενικό σκοπό της Μόσχας, για την διαίρεση της στα δύο, με τον «αυτόνομο» τομέα στα ανατολικά και νότια ως μέγα «λάφυρο».
Το ζήτημα είναι πως η απαξίωση ενός μεγάλου στρατού όπως ο Ρωσικός, που διαθέτει και δυσθεώρητες ιστορικές δάφνες από το 2ο Παγκόσμιο, δεν είναι μοναδικό φαινόμενο. Αν στρέψουμε τη ματιά μας στη μεταπολεμική Δύση τι μπορούμε να δούμε;
Τον κορυφαίο σε τεχνολογία, οργάνωση, εξοπλισμό, δομή, αφθονία χρηματοδότησης Αμερικανικό Στρατό; Που όμως μετά από σχεδόν 15 χρόνια εμπλοκής στο Βιετνάμ, με χρήση όλων των διαθέσιμων μέσων του, δεν κατάφερε να επιβληθεί κατά των σαφών υποδεέστερων σε εξοπλισμούς και χρηματοδότηση Βιετκόνγκ και τακτικών στρατευμάτων του Βορείου Βιετνάμ; Τα οποία νίκησαν κυρίως λόγω σωστής τακτικής, προσεκτικής αξιοποίησης του εδάφους, του τοπικού πληθυσμού, της δημόσιας εικόνας τους ως αντιαποικιοκρατικής αντίστασης; Αφήνοντας πίσω τους oι ΗΠΑ κατά την αποχώρηση εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς βιετναμέζους και 50.000 δικούς άνδρες, σε ένα πόλεμο-ωδή στην φρίκη, τη ματαιότητα και την ματαιοδοξία της «υπερδύναμης»;
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 30 Μαρτίου 1972: Εξαπολύεται η “Πασχαλινή Επίθεση” στο Βιετνάμ
Τον ίδιο αμερικανικό στρατό να εμπλέκεται 20 χρόνια στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, και να εξέρχεται ντροπιαστικά, έχοντας καταφέρει στο Αφγανιστάν το «τίποτα» και στο Ιράκ την διάλυση του σε 3 κομμάτια; Με και εκεί χρήση τεράστιων δυνάμεων, όλων των συμβατικών όπλων του, των πιο σύγχρονων τακτικών, με απίθανη χρήση πυρομαχικών και λογικής «σφυροκοπήματος»; Με ανάπτυξη ειδικών δυνάμεων, με πλήρη κυριαρχία στον αέρα, με πλήρη έλεγχο τηλεπικοινωνιών, με έναν αντίπαλο που δεν διέθετε (ειδικά στο Ιράκ μετά την αρχική εισβολή) ούτε άρματα, ούτε τεθωρακισμένα, ούτε πυροβολικό, παρά μόνο ευκίνητες ανταρτικές δυνάμεις;
Κι όμως, να μην μπορεί αυτός ο τεράστιος σε δυναμική στρατός, συνεπικουρούμενος από συμμάχους του (κυρίως τη Βρετανία, τον Καναδά αλλά και άλλους) να καθυποτάξει τους Ταλιμπάν των λιανοντούφεκων και των ληστρικών επιδρομών, ή τις αντικαθεστωτικές ομάδες του Ιράκ, τα ρετάλια του καθεστώτος του Σαντάμ, τις τοπικές πολιτοφυλακές σιιτών ή σουνιτών φυλάρχων;
Τον γαλλικό στρατό της δεκαετίας του ‘50 και του ’60, να ηττάται διαδοχικά στην Ινδοκίνα και στο πόλεμο της ανεξαρτησίας της Αλγερίας, παρότι είχε επενδύσει μεγάλες δυνάμεις, και είχε αμερικανική χρηματοδότηση (στην Ινδοκίνα); Διαπράττοντας στην υποχώρηση του μεγάλα εγκλήματα πολέμου, κυρίως στην Αλγερία, και καταλήγοντας σε κλονισμό της 4ης Γαλλικής Δημοκρατίας, έως και με απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Ντε Γκώλ;
Και σε όλες τις παραπάνω αναφορές, οι μεγάλοι σύγχρονοι στρατοί, Δύσης και Ανατολής έχουν παρουσιάσει παρεμφερή προβλήματα: Όπως απείθαρχους, απροετοίμαστους, αδόκιμους, απρόθυμους στρατιώτες (π.χ. στο Βιετνάμ προς το τέλος του υπολογιζόταν πως ένας στους πέντε Αμερικανούς στρατευμένους είχε εξάρτηση από ναρκωτικά). Προβληματικά και μη λειτουργικά οπλικά συστήματα εμφανίστηκαν παντού. Κακές τακτικές επίσης. Αδυναμίες και αμηχανίες της στρατιωτικής ηγεσίας που αποδεικνυόταν γερασμένη, αρτηριοσκληρωτική, μακριά από την πραγματικότητα, ήταν κάτι το δεδομένο. Διαφθορά, εξτρεμισμοί, αφέλεια στην διαχείριση κρίσιμων πληροφοριών, τα έχουμε επίσης διαπιστώσει. Σώμα αξιωματικών σε μεσαίους βαθμούς που είτε κοιτούν την καριέρα τους είτε δεν μπορούν να απομακρυνθούν από την «πεπατημένη» των εντολών τους, είναι τυπικό φαινόμενο. Και όλα αυτά δεν φαίνονται να ξεριζώνονται παρά τις κατά καιρούς “προσαρμογές”, τον “επαγγελματισμό”, την συστηματική εκπαίδευση.
Ναι, στο μεταπολεμικό τοπίο οι μεγάλοι στρατοί της Δύσης έχουν καταγράψει και σημαντικές επιτυχίες, όπως π.χ. τον 1ο Πόλεμο του Κόλπου. Μόνο που εκεί συνασπίστηκε ο μισός πλανήτης εναντίον ενός μόνο κράτους, του Ιράκ. Ενώ ο 2ος Πόλεμος του Κόλπου, ήταν μεν λιγότεροι οι σύμμαχοι των Αμερικανών, αλλά μια σκιά οι ένοπλες δυνάμεις του Σαντάμ. Ναι, οι Βρετανοί νίκησαν στα Φώκλαντ το 1982, χάνοντας όμως ένα μεγάλο κομμάτι του στόλου τους, και αναγνωρίζοντας πως η αποτυχία τους ήταν τόσο κοντά όσο μερικοί αργεντινοί Exocet που αστόχησαν και δεν βύθισαν ακόμη περισσότερα πολεμικά τους. Ναι η Βρετανία νίκησε στο Ομάν το 1959, έναντι φελάχων, και κατά της Αιγύπτου το 1952, για να αποχωρήσει όμως από την κατάληψη του Σουέζ το 1956.
Που θέλουμε να καταλήξουμε. Προφανώς σε κάθε πόλεμο δεν προσμετρά μόνο η ισχύς των στρατιωτικών μονάδων και η στρατηγική, αλλά παίζει βαρύνοντα ρόλο και η πολιτική στόχευση, η παρέμβαση, η διεθνής πίεση, τα περιθώρια ανοχής που σου δίνει η δική σου αλλά και η παγκόσμια κοινωνία. Αλλά αυτά ισχύουν και στην τρέχουσα εισβολή στην Ουκρανία, όπως και ίσχυσαν επί της ρωσικής “περιπέτειας” στο Αφγανιστάν που έληξε άδοξα.
Και πως τελικά η εκ νέου φαντασίωση των ανίκητων «μεγάλων στρατών» των παραδοσιακών Μεγάλων Δυνάμεων του πλανήτη, διαψεύδεται γιατί έχουν γευθεί επανειλημμένα την ήττα, μετά τον θρίαμβο τους στον 2ο Παγκόσμιο. Όπως δηλαδή έχει συμβεί ιστορικά και πολλούς αιώνες πριν, αλλά είχε μάλλον “ξεχαστεί”. Είτε γιατί ο εχθρός είναι αόρατος, κρυμμένος σε σπηλιές και σε ζούγκλες, είτε γιατί έχει μεγαλύτερη υπομονή, σθένος και πίστη στον αγώνα του, είτε γιατί έχει καλύτερες τακτικές, είτε γιατί είναι αρκετά απελπισμένος να πολεμήσει χωρίς αύριο. Είτε τελικά γιατί κανείς δεν τολμά να υποστεί τις εκατόμβες που χρειάζονται για να τον νικήσει.
Τελικά πότε νικά ο «μεγάλος στρατός»; Σίγουρα όχι πάντα, όπως θέλει η σχετική μυθολογία. Αλλά με σοβαρές πιθανότητες, αν έχει αρκετή υπομονή και πολιτική και κοινωνική στήριξη, ώστε να βάλει μπρος την «κρεατομηχανή» του πολέμου και να περιορίσει τις αρχικές μεγαλόσχημες επιδιώξεις σε κάτι πιο απτό και συγκεκριμένο. Αν αυτά συμβούν, τότε ναι, ο μεγαλύτερος, ισχυρότερος, «πλουσιότερος» στρατός, μπορεί να καταφέρει το ζητούμενο. Έως τότε οι εκπλήξεις των «μικρών» θα συνεχίζονται.
